حاشیه‌های اختتامیه فجر ۴۱
در میان همه چهره‌هایی که روی سن اختتامیه چهل‌ویکمین جشنواره فیلم فجر حاضر شدند، محمدعلی باشه‌آهنگر حضور پررنگ‌تر و متفاوت‌تری داشت. کارگردان آثار ماندگاری همچون «فرزند خاک» و «ملکه» امسال و در اوج پختگی خود در فیلمسازی فیلم «سینما متروپل» را به جشنواره رسانده بود. فیلمی که هرچند نتوانست مانند آثار قبلی او در میان مخاطبان جشنواره اجماع نظر ایجاد کند و موردتحسین قرار بگیرد اما هیچ‌کس نمی‌توانست رگه‌های دغدغه‌مندی فیلمساز در تاروپود این اثر را نادیده بگیرد.
باشه‌آهنگر در همان سال‌های اولیه شهرتش که با فیلم «فرزند خاک» مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفته بود، در مرور خاطراتش درباره نسبتش با جنگ و دفاع مقدس از روزهایی می‌گفت که با دوچرخه به خط مقدم می‌رفته و در میانه روز با همان دوچرخه به خانه بازمی‌گشته تا ناهار بخورد و باز به میدان بازگردد! او این‌گونه جنگ را با پوست و گوشت خود لمس کرده و شاید همین پشتوانه هم او را تبدیل به یکی از فیلمسازان دغدغه‌مند در حوزه روایت قهرمانی‌های دوران دفاع مقدس کرده است.
او وقتی پشت تریبون قرار گرفت، در بازخوانی شرایط سینمای ایران و کشور در ماه‌های اخیر از خاطره مواجهه نیروهای رزمنده با میدان‌های مین ناشناخته در دوران دفاع مقدس گفت و با استفاده از تمثیل، وضعیت این روزهای ما را به خودی‌هایی تشبیه کرد که با میدان‌های مینی مواجه شده‌ایم که گاهی خودمان آنها را کاشته‌ایم اما نقشه‌ای برای خنثی کردن آنها در اختیار نداریم!
حرف‌های باشه‌آهنگر موضع بسیاری از دغدغه‌مندان سینمای ایران طی ماه‌های اخیر به حساب می‌آید که اتفاقا در آیین اختتامیه جشنواره فجر هم با تشویق چندباره حاضران همراه شد؛ او از لزوم اقتدا به بزرگانی همچون حاج‌قاسم سلیمانی سخن گفت و بر لزوم دستگیری، خویشتن‌داری و حتی عذرخواهی از مردم در بزنگاه‌ها تاکید کرد تا یادآوری کند «این کشور برای همه ماست».
سیمرغ‌های ارگانی
یکی از نکاتی که همزمان با انتشار فهرست فیلم‌های راه‌یافته به بخش سودای سیمرغ چهل‌ویکمین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر در محافل رسانه‌ای مورد توجه قرار گرفت، سهم هر یک از نهادها و ارگان‌های متولی فیلمسازی در این رویداد بود. در میان این نهادها، بنیاد سینمایی فارابی با ۹ فیلم پررنگ‌ترین سهم را داشت و پس از آن سازمان اوج و حوزه هنری هر کدام با دو فیلم در جایگاه بعدی قرار داشتند. بنیاد فرهنگی روایت، نیروی هوایی ارتش و کانون پرورش فکری هم آثاری را در قالب سرمایه‌گذاری و مشارکت در ویترین جشنواره امسال داشتند.
از میان فیلم‌های موردحمایت بنیاد سینمایی فارابی، فیلم نه‌چندان موفق «هوک» در بخش بین‌الملل مورد توجه داوران قرار گرفت و در بخش ملی هم فیلم‌های «سینمامتروپل»، «کت چرمی» و «شماره ۱۰» از محصولات این بنیاد بودند که مورد توجه داوران قرار گرفتند. «گل‌های باوارده» هم توانست علاوه‌بر سیمرغ جلوه‌های ویژه، جایزه ویژه دبیر جشنواره را هم از آن خود کند. فارابی در مجموع برای ۹ فیلم خود، ۱۲ سیمرغ را در جشنواره امسال شکار کرد.
حوزه هنری یکی از موفق‌ترین دوره‌های حضور خود در جشنواره فیلم فجر را با دو فیلم «عطرآلود» و «در آغوش درخت» پشت سر گذاشت. دو فیلمی که در مجموع در ۱۴ رشته نامزد دریافت سیمرغ شدند و در نهایت مسعود سخاوت‌دوست برای موسیقی «عطرآلود» و بابک خواجه‌پاشا برای فیلمنامه «در آغوش درخت» موفق به شکار سیمرغ شدند. خواجه‌پاشا دیپلم افتخار بهترین کارگردان فیلم‌اولی را هم دریافت کرد.
کانون پرورش فکری هم علاوه‌بر مشارکت با حوزه هنری در تولید فیلم «در آغوش درخت»، انیمیشن «بچه‌زرنگ» را به‌عنوان تنها انیمیشن سینمایی حاضر در جشنواره امسال داشت که توانست سیمرغ این بخش را هم از آن خود کند.
سازمان اوج هم با دو فیلم توجه‌برانگیز «سرهنگ ثریا» و «غریب» در جشنواره حاضر بود که اولی دیپلم افتخار بهترین کارگردان فیلم‌اولی را برای لیلی عاج به همراه آورد و دومی با شکار۶ سیمرغ رکورددار دریافت جایزه در آیین اختتامیه شب گذشته شد.
حضور «های‌پاور» با سرمایه‌گذاری ارتش در بخش سودای سیمرغ را می‌توان یکی از شکست‌خورده‌ترین حضورهای یک فیلم ارگانی در میان فیلم‌های حاضر در جشنواره امسال توصیف کرد.
جوایز خلق‌الساعه
یکی از نکاتی که درباره اعتبار جشنواره‌های سینمایی بسیار حایز اهمیت است، هویتمند بودن جوایز و تعیین شاخصه‌های اهدای این جوایز بر مبنای آیین‌نامه و فراخوان رسمی است. چالشی که بعد از ۴۱ دوره به نظر می‌رسد هنوز برای جشنواره فیلم فجر حل نشده است. جشنواره فیلم فجر سال‌هاست که در میانه دو هویت سرگردان است، از یک سو اصرار به پذیرش فیلم‌ها طبق استانداردهای جشنواره‌های معتبر دنیا را دارد و می‌خواهد ویترینی برای رونمایی از آثار باشد و از سوی دیگر در فرآیند داوری تمام بخش‌های فنی را لحاظ می‌کند تا ترکیب جوایز آن مشابه جشن‌هایی همچون اسکار باشد که به ارزیابی آثار ارائه‌شده در یک بازه زمانی مشخص می‌پردازند. به همین دلیل هم در دوره‌های مختلف و مبتنی‌بر سلایق دبیر و شورای سیاستگذاری، تعداد سیمرغ‌های اهدایی در جشنواره فجر دستخوش افزایش و کاهش شده است.
فارغ از این کشمکش همیشگی درباره لزوم کاهش جوایز اهدایی در جشنواره فجر، اما پای‌بندی به آیین‌نامه هر سال می‌تواند حداقل انتظار از برگزارکنندگان جشنواره فجر باشد. فقط کافی است تعداد جوایز اهدایی در آیین اختتامیه شب گذشته را با آنچه در فراخوان همین رویداد اعلام شده بود قیاس کنید تا متوجه موارد خاص و تصمیمات لحظه‌ای برای تغییر در ترکیب این جوایز شوید.
مشخصا درباره سیمرغ بهترین انیمیشن، در فراخوان تاکید شده که اهدای این جایزه منوط به حضور حداقل دو انیمیشن سینمایی در جشنواره است؛ اما هیات داوران به‌رغم آنکه انیمیشن تحسین‌برانگیز «بچه زرنگ» را در چند بخش مهم نامزد دریافت جایزه کرده بودند، در نهایت اعلام کردند سیمرغ بهترین انیمیشن جشنواره را به این اثر اهدا می‌کنند؛ جایزه‌ای که مشخص نیست این انیمیشن در رقابت با کدام اثر موفق به کسب آن شده است.
