ماجرای نخستین دروغ جنایی در روزنامههای ایران
این روزنامه به یک اعتبار دومین روزنامه در ایران محسوب میشد و به اعتباری دیگر سومین روزنامه بود. «وقایعاتفاقیه» قطعا دومین روزنامهای است که به زبان فارسی در ایران منتشر شد. نخستین روزنامه کاغذ اخبار بود که در سال۱۲۱۶ به همت میرزا صالح شیرازی در زمان سلطنت محمدشاه منتشر میشد و عمر این روزنامه بیش از سه سالطول نکشید و از نظر توالی تاریخ انتشار روزنامه در ایران سومین محسوب میشود، زیرا قبل از انتشار «وقایعاتفاقیه»، روزنامه دیگری با عنوان فارسی «شعاعروشنایی» توسط مبلغان مذهبی آمریکایی در شهر ارومیه منتشر میشد.
اولین شماره «وقایعاتفاقیه» عنوان دقیقی نداشت و از شماره دوم بود که به این نام خوانده شد. هر شماره از این روزنامه یک هفته طول میکشید که منتشر شود. روزنامه وقایعاتفاقیه تا شماره شانزدهم (۲۱ رجب ۱۲۷۶ قمری) روزهای جمعه منتشر میشد و از آن پس روزهای پنجشنبه انتشار یافت. این روزنامه در چهار تا هشت صفحه با چاپ سنگی در ۶۰۰ تا ۷۰۰ نسخه منتشر میشد و مطالبش شامل اخبار پایتخت و ولایات، اخبار خارجه، مقالات علمی و ادبی، نرخ کالا و خواربار بهاضافه اعلانات و آگهیهای دولتی و خصوصی بود که بابت هر سه سطر یکریال میگرفت. روزگار اوج این روزنامه که در زمان امیرکبیر بود به انتشار اطلاعاتی درباره مدرسه دارالفنون هم اختصاص داشت.
روزنامه وقایعاتفاقیه برای مردم عادی نبود؛ چراکه قیمت آن بهصورت تکفروشی ۱۰شاهی یعنی معادل قیمت یک مرغ بود! حقاشتراک ششماهه آن یکتومان و دو ریال و حقاشتراک یکساله دوتومان و چهارریال بود که این هزینه زیادی برای مردم عادی بود؛ بنابراین خوانندگان این روزنامه از اعیان بودند. صاحبامتیاز روزنامه، وزارت انطباعات دولتی و محل انتشار آن در مطبعه سنگی به سرکاری و استادی عبدالمحمد در نزدیکی دروازهدولاب(خیابان شکوفه فعلی در محدوده جنوبشرق تهران) بود.
نکته جالبتوجه اینجاست که تا زمانیکه امیرکبیر صدارت را بر عهده داشت، حتی برخی از اخبار داخل روزنامه وقایعاتفاقیه را خودش مینوشت. مدیریت روزنامه را حاجی میرزا جبار تذکرهچی که بعدها ملقب به ناظم المهام شد، بر عهده داشت و مترجمی وقایعاتفاقیه هم با ادوارد برجیس انگلیسی بود. محرر روزنامه عبدالله نامی بود که روزنامه به خط خوش نستعلیق او بود و در چاپخانه حاجی عبدالمحمد واقع در دروازه دولاب چاپ میشد.
از روزنامه وقایعاتفاقیه در مجموع ۴۷۱ شماره انتشار یافتهاست و از شماره ۴۷۲ عنوان روزنامه به «دولت علّیهایران» تغییر یافتهاست، ضمن اینکه شماره ۴۷۱ آن بینام منتشر شد. از مجموع ۴۷۱ شماره، ۴۱ شماره در عهد صدارت امیرکبیر انتشار یافت و انتشار شماره ۴۲ فرمان عزل امیرکبیر و انتصاب میرزا آقاخان به صدارت را دربرداشت.
در بخشی از این متن خبری که به عزل امیرکبیر اختصاص داشت و در روزنامه وقایعاتفاقیه منتشر شد، آمده بود: «به اقتضای رای جهانآرای ملوکانه، صلاح و صرفه ملک و دولت و خیر و ثواب، امور سلطنت را در این معنی ملاحظه فرمودند که میرزاتقی خان را از پیشکاری دربار همایون و مداخله در امور داخله و خارجه و منصب امارتنظام و لقب اتابکی و غیره ذلک و کل اشتغال و مناصبی که به او محول بود به کلی خلع و معزول فرمایند...»
در شماره ۵۲ (پنجشنبه ۷ ربیع الثانی) توطئه تکوینیافته و خبر درگذشت میرزا محمدتقیخان فراهانی را بدین شرح نگاشته بودند: «میرزاتقی خان که سابقا امیرنظام و شخص اول این دولت بود، در شب شنبه هجدهم ماه ربیع الاول در کاشان وفات یافتهاست.» با توجه به قتل امیرکبیر و درج خبر درگذشت او در ۱۸ ربیعالاول بهخوبی روشن میشود که پس از آنکه امیرکبیر را به قتل رساندند، چگونه درصدد توجیه مرگ او برآمده و اخبار را چگونه درج کردهاند؛ خبری که همه میدانستند جعلی است.