عبدالعلی دستغیب:
نخستین کار شاعر، تبدیل رنج به شادی است
این منتقد ادبی با بیان اینکه آنچه در ایران به عنوان نقد ادبی یا تحقیق ادبی رواج یافته ناقص است، گفت: اولین قدم برای شناخت دوباره سعدی این است که باید او را به عنوان معلم اخلاق کنار بگذاریم و قبول کنیم که سعدی بیش از هر چیز شاعر است و شعر و هنر در زندگانی نوعی تفریح محسوب میشود و بنابراین نخستین کار شاعر تبدیل رنج زندگی به شادی است. دستغیب در ادامه، کلام را بزرگترین سرمایه شاعر دانست و گفت: کلام، تنها راه ارتباطی سعدی با ما و دیگران است و با استفاده از همین سرمایه، مطالب انتقادی را که در آن دوران وجود داشته به صورت طنز بیان میکند و همچنین یکی از محاسن بزرگ او در استفاده از کلام این است که از انسان دور نمیشود و آدمها را در عمل، همانگونه که هستند نشان میدهد. این منتقد ادبی استفاده سعدی از قوه خیال را مهمترین بخش آثار او دانست و گفت: اگرچه در برخی آثار، سعدی به مرور زندگی روزمره مردم جامعه میپردازد که چندان هم با نحوه زندگی امروز همخوانی ندارد اما آنجا که این شاعر از قوه خیال استفاده میکند برای مخاطب موضوع جذاب میشود چرا که هنر دروغی است که ما باور میکنیم که اتفاق افتاده و اینجاست که مخاطب جذب اثر میشود همانگونه که در شاهنامه یا دیگر آثار ادبی با این روند روبهرو میشویم.