شبکه خانگی چقدر در رشد درآمد بازیگران پول‌ساز نقش داشته است؟
سایه تورم بر دستمزد ستاره‌ها
جمشید مشایخی، مهران مدیری و... مهم‌ترین چهره‌هایی بودند که دستمزدهای‌چند ده‌میلیونی‌شان برای تبلیغات در آن سال‌ها مورد توجه قرار گرفت. برخی معتقدند که رشد یک‌باره دستمزد بازیگران در سینما و تلویزیون بعد از دستمزدهای نجومی تبلیغات اتفاق افتاد. درواقع بازیگری که برای چاپ عکسش در یک بیلبورد در دهه 80 چند ده میلیون تومان پول می‌گرفت، دیگر راضی نمی‌شد برای حضور در یک پروژه چند ماه به دستمزدی کمتر راضی شود. به‌طور کلی تا قبل از سال 1395 دستمزدهای ستاره‌های سینما چندان عجیب و غریب به نظر نمی‌رسید. از سال 95 با انتشار فهرستی از دستمزدهای چندصد میلیونی برخی بازیگران برای پروژه‌های سینمایی موضوع مثل توپ در رسانه‌ها صدا کرد. در آن فهرست محمدرضا گلزار، هدیه تهرانی، اکبر عبدی، مهران مدیری، رضا عطاران، لیلا حاتمی، بهرام رادان و... با دستمزدهای 300 تا 400میلیون تومانی در صدر جدول قرار داشتند. دیگر بازیگران پردرآمد آن سال یعنی الناز شاکردوست، نیکی کریمی، شهاب حسینی، امیر جعفری و... نیز با درآمد 200میلیونی برای هر فیلم در رده بعدی قرار داشتند. اما حالا این دستمزدها در سال 1400 متعلق به بازیگران غیراصلی و حاشیه‌ای برخی سریال‌ها شده است.
افزایش تصاعدی دستمزدهای نجومی
میانگین دستمزد 10 بازیگر گران‌قیمت سینمای ایران در سال 1395 حدود 220میلیون تومان بود. اما این میانگین در طول پنج سال اخیر رشد بسیار قابل توجهی پیدا کرده است. در سال 1396 میانگین درآمد بازیگران پردرآمد به 300میلیون تومان رسید و در سال 1397 با رونق گرفتن سریالهای نمایش خانگی این رقم افزایش بسیار قابل توجهی پیدا کرد. در این سال میانگین دستمزد 10 بازیگر معروف و پردرآمد سال به 700 میلیون تومان نزدیک شد و در سال 1398 نیز میانگین درآمد 10 بازیگر پول‌ساز سینمای ایران به آستانه یک‌میلیارد تومان نزدیک شد. با انتشار خبرهایی درباره لزوم پرداخت مالیات از سوی بازیگران و شفاف شدن قراردادهای سینمایی در این دوره، دسترسی به قراردادها و اطلاع از دستمزدهای بازیگران بیش از پیش دشوار شد و رسانه‌ها کمتر توانستند که از رقم دقیق درآمد برخی بازیگران معروف از پروژه‌های سینمایی اطلاع کسب کنند. البته در همه این سال‌ها، همواره رقم‌های قرارداد بازیگران سینما و سریال به‌صورت تخمینی یا غیررسمی منتشر شده و کمتر موردی بوده که رقم دقیقی از یک قرارداد افشا شود.
به هر روی در اوایل سال 1399 اوضاع متفاوت بود و ورود کرونا، در بسیاری از تولید‌ی‌های فیلم را تخته کرد؛ اما در ادامه و با از سرگیری فرآیند ساخت و تولید سریالهای نمایش خانگی، رقم‌های میلیاردی دوباره به بازار فیلم‌سازی برگشتند. همزمان دستمزدهای نجومی بازیگران برای پروژه‌های تبلیغاتی، بازار حاشیه‌ها را داغ‌تر کرد. درآمدهای بازیگران در این سال تفاوت‌های عدیده‌ای داشت. تهیه‌کنندگان گلایه داشتند که 60 تا 80درصد کل بودجه یک پروژه سینمایی یا سریال‌سازی صرف حقوق بازیگران می‌شود و بیش از نیمی از این درصد، دستمزد یکی دو بازیگر مطرح است. با این حساب که میانگین هزینه ساخت یک فیلم سینمایی دراین سال، حدود 7 میلیارد تومان بوده است، می‌توان گفت که 4 تا 5 میلیارد تومان از این رقم، صرف دستمزد بازیگران شده است. با این حساب 2 تا 3 میلیارد تومان به یکی، دو بازیگر مطرح پرداخت شده است. بنا به تخمین‌ها و بررسی گفته‌های برخی از تهیه‌کنندگان، میانگین درآمد بازیگران پول‌ساز در سال 1399به بیش از یک‌ونیم میلیارد تومان رسیده است. یکی از مدیران تولید سینما پیش از این در گفت‌وگویی اعلام کرده بود که « بازیگران خیلی چهره و موردعلاقه مردم که تعدادشان به عدد انگشتان دست هم نمی‌رسد، هر ماه ۳۵۰ تا ۵۰۰میلیون تومان می‌گیرند. آنهایی که سلبریتی‌های شناخته‌شده هستند و جزو آن دسته اول قرار نمی‌گیرند، هر ماه ۲۰۰ تا ۳۰۰میلیون تومان دستمزد می‌گیرند. بازیگران چهره‌ای که در رده اول و دوم قرار ندارند، هر ماه ۱۰۰ تا ۱۸۰میلیون تومان و دیگر بازیگران نیز بسته به میزان نقش و محبوبیتی که میان مردم دارند، هر ماه زیر ۱۰۰میلیون تومان دستمزد می‌گیرند.» این رقم‌ها عموما مربوط به هزینه‌های عرف‌شده سریال‌سازی در سال 99 است. جالب اینکه دستمزد برخی بازیگران کم شمار نیز ماهانه به یک‌میلیارد و 500 میلیون تومان نیز رسیده است. البته برخی از بازیگران علاوه بر دستمزد خود، بخشی از درآمد سریال یا فیلم را نیز طلب می‌کنند. این مقدار از 5درصد تا 20درصد متغیر است.
نمایش نجومی خانگی
دستمزدهای نجومی بازیگران بعد از رونق گرفتن شبکه نمایش خانگی اوج گرفت. شبکه نمایش خانگی به‌دلیل تفاوت‌هایی که در محدودیت‌های با سیما داشت، بیش از سریالهای تلویزیونی مورد توجه مردم قرار گرفت و تبدیل به بازاری بسیار سودده برای سریال‌سازان شد. در شبکه نمایش خانگی، مالکان آثار می‌توانستند تمام درآمدهای مربوط به تبلیغات و فروش را در اختیار داشته باشند؛ به همین دلیل آنها با دست و دل باز برای به اختیار گرفتن محبوب‌ترین و پول‌سازترین بازیگران پول خرج می‌کردند تا بتوانند فیلم یا سریالشان را بیشتر بفروشند و در آمد بیشتری داشته باشند. رقابت برای جذب بازیگران پول‌ساز، گرانی روزافزون این بازیگران را به همراه داشته است.
