فروش بیشتر با عناوین کمتر عكس: فاطمه میراحمدی

البته در این دوره ۹۷۴ کتاب‌فروشی از سراسر کشور مشارکت کردند که در مقایسه با دوره قبل یعنی بهارانه کتاب با ۸۶۰ عضو، میزان مشارکت از رشد خوبی برخوردار بوده است. همچنین از ‌جمله تفاوت‌های قابل تامل در این دوره افزایش سقف خرید مردم از ۲۰۰ به ۳۰۰ هزار تومان بود که به‌نظر می‌رسد، متاثر از افزایش قیمت کاغذ و مشکلات ناشران در تولید کتاب تعیین شده است.

افزایش ۵۰درصدی اعتبار مشتریان طرح  تابستانه که به نظر می‌رسد باید دلگرم‌کننده باشد، به‌اعتقاد برخی کتاب‌فروش‌های عضو طرح، همچنان ناکافی است؛ زیرا بسیاری از منتقدان مشکل اصلی کاهش خرید کتاب در جامعه را نتیجه مشکلات اقتصادی می‌دانند و بر این باورند که خیلی از مردم به خرید کتاب و مطالعه علاقه دارند؛ اما گرانی کالا‌های اساسی از‌جمله مسکن، ارزاق و هزینه‌های ایاب و ذهاب مانع مطالعه می‌شود و این میزان افزایش یارانه فاصله زیادی با هزینه‌های جاری دارد. به همین دلیل معتقدند که به جای تخصیص یارانه که به نوعی مداخله در بازار محسوب می‌شود، بهتر است هزینه تولید کاهش یابد. از جمله این موارد موضوع کاغذ است. از آنجا که کاغذ دولتی در ماه‌های اخیر به دست ناشران نرسیده‌ است، همین مساله موجب افزایش قیمت کتاب شده‌ است، حتی تعدادی از ناشران، چاپ مجدد کتاب‌هایشان را متوقف کرده‌اند و در انتظار توزیع کاغذ دولتی هستند. بدیهی است افزایش ۵۰درصدی اعتبار مشتریان در طرح تابستانه، در صورت افزایش قیمت پشت جلد کتاب به خرید عناوین کمتری منجر خواهد شد.

گذشته از اینها عوامل دیگری نیز بر کاهش کیفی و کمی طرح‌های حمایتی دخیل است؛ به‌عنوان مثال افزایش شیوع کرونا و نحوه تقسیم‌بندی مشاغل که کتاب‌فروشان را در گروه دوم قرار می‌دهد از مواردی است که همواره گله این صنف را در پی داشته است. کرونا به بسیاری از کسب‌وکارها آسیب‌ زده و نگرانی مردم از حضور در مراکز فروش کتاب بالطبع بر استقبال آنها از طرح‌های این‌چنینی را کاهش داده‌است. همچنین برخی کتاب‌فروشی‌ها نزدیکی دو طرح بهارانه و تابستانه را از دلایل فاصله گرفتن از وضع مطلوب می‌دانند.

البته به حاشیه رفتن اخبار کتاب زیر سایه خبر‌های مربوط به تنش‌ها و رویدادهای سیاسی و اجتماعی چون اعتراضات به کم‌آبی، همچنین برگزاری مراسم تنفیذ و تحلیف ریاست‌جمهوری و حتی بازی‌های المپیک را نیز نباید از نظر دور داشت.

 بازار به روایت آمار

طرح تابستانه کتاب ۱۴۰۰ جمعه ۱۵مرداد بعد از ۷ روز و با مشارکت ۹۷۴کتاب‌فروشی از سراسر کشور به پایان رسید. به گزارش «ایبنا» بررسی‌ پیشینه طرح‌های فصلی نشان می‌دهد بالا‌ترین میزان مشارکت کتاب‌فروشان در تابستانه کتاب ۱۴۰۰ محقق شد. آمار‌ها از فروش ۴۷۴هزار و ۹۱۶نسخه کتاب به ارزش ۲۷میلیارد و ۵۴۶میلیون و ۶۸۳هزار و ۵۵۲تومان حکایت دارد. کتاب‌‌فروشی‌های عضو از استان تهران ۱۶درصد ازکل فروش از نظر تعداد کتاب‌های فروخته‌شده و همچنین مبلغ را با ۱۶۲کتاب‌فروشی به خود اختصاص دادند.

شاخص‌های آماری از رتبه نخست کتاب‌فروشی دنیای کتاب قم از نظر پرفروش‌ترین کتاب‌فروشی‌ها بر‌اساس تعداد کتاب می‌گوید. دنیای کتاب قم که از ابتدای طرح در صدر این شاخص قرار گرفته بود، طرح را با فروش ۱۲هزار و ۵۶۲ عنوان کتاب به پایان رساند. دومین رتبه به کتاب‌فروشی فرازمند رشت با ۳هزار و ۲۳۰نسخه کتاب تعلق دارد. پاتوق کتاب شیراز نیز با ۷هزار و ۹۶۹نسخه کتاب رتبه سوم را به نام خود ثبت کرد. بررسی این شاخص نشان می‌دهد تنها دو کتاب‌فروشی تهران، ماه‌پیشونی و ثالث در کنار هشت کتاب‌فروشی مراکز استان‌ها قرار گرفته است.  همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد، استان تهران صدر‌نشینی خود در شاخص پرفروش‌ترین استان‌ها بر‌اساس تعداد کتاب را تا پایان روز هفتم حفظ کرد. استان تهران که با ۱۶۲ کتاب‌فروشی در طرح بیشترین مشارکت را داشت، رکورد فروش ۷۵هزار و ۱۴۴نسخه کتاب را در تابستانه کتاب ۱۴۰۰ ثبت کرد.

استان‌های خراسان رضوی و اصفهان هرکدام با ۱۲۳ و ۹۳ کتاب‌فروشی و با فروش ۴ هزار و ۸۷۳ و ۴۴ هزار و ۲۴۰نسخه کتاب در رتبه‌های دوم و سوم قرار گرفتند. استان قم با ۸۳ کتاب‌فروشی و استان فارس با ۵۴ کتاب‌فروشی در رتبه‌های بعدی این شاخص قرار دارند. پنج استان دیگر این شاخص شامل گیلان، آذربایجان شرقی، مازندران، خوزستان و کردستان هستند.

شاخص پرفروش‌ترین استان‌ها براساس مبلغ فروش نیز از صدر‌نشینی استان تهران با ۴میلیارد و ۴۲۱میلیون و ۸۱۷هزار و ۸۴۶تومان حکایت دارد. خراسان رضوی نیز در این دوره از طرح، با فروش ۳میلیارد و ۱۵۶میلیون و ۷۱۴هزار و ۹۸۲تومان در رتبه دوم و استان اصفهان با فروش ۳میلیارد و ۱۸میلیون و ۸۵۶هزار و یک‌تومان در رتبه بعدی قرار دارد.

تابستانه کتاب ۱۴۰۰ از ۹ تا ۱۵ مرداد‌ماه در سراسر کشور از سوی معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و به همت موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، برگزار شد.

 در این طرح، مخاطبان تا سقف ۳۰۰ هزار تومان و ۲۰درصد تخفیف از کتاب‌فروشی‌های عضو طرح خرید کردند. کتاب‌‌های عمومی، کودک و نوجوان و دانشگاهی مشمول این میزان تخفیف بودند.