دوبلور خنده ۳۰۰ هزارتومانی

دنیای‌اقتصاد : بخشی از شهرت هنرپیشه‌های ایرانی، پیش از رواج صدابرداری سرصحنه، مدیون دوبلورهای خوش‌صدا و خوش‌ذوقی است که به جای آنها حرف‌زده‌ و گاه با اضافه کردن جملاتی فی‌البداهه بر نمک بازیشان افزوده‌اند. از جمله این دوبلورها می‌توان به چنگیز جلیلوند اشاره کرد که صدای او با تصویر بازیگران مطرحی چون محمدعلی فردین، بهروز وثوقی، ناصر ملک‌مطیعی، ایرج قادری و سعید راد همزاد شده است. این مدیر دوبلاژ و بازیگر که تجربه دوبله صدها فیلم را در کارنامه خود دارد، با صدای پرصلابت خود در نقش هنرپیشه‌های مطرح خارجی چون مارلون براندو، پل نیومن، برت لنکستر، ریچارد برتون، پیتر اوتول، یول براینر، کلینت ایستوود و دین مارتین نیز سخن گفته است. جلیلوند درباره علاقه‌اش به صداپیشگی گفته است: «بچگى خیلى فیلم می‌دیدم. اداى همه آرتیست‌ها را هم در مى‌آوردم؛ خصوصا اداى «زورو» را یا در مدرسه اداى همه معلم‌ها را. خود من اهل شیراز هستم. لهجه تمام شهرهاى ایران را بلدم.»

وی فعالیت هنری‌اش را در سال ۱۳۳۶ با تئاتر آغاز کرد و سپس به‌کار دوبله روی آورد. این هنرمند از آن دوران و شیرینی‌های صداپیشگی به جای بازیگرانی ایرانی این‌گونه یاد می‌کند: «خنده‌هاى مرحوم فردین خیلى معروف بود. در مجله «فیلم و هنر» یکبار عکس او را با خنده یک طرف چاپ کرده بودند و عکس من را در حال خندیدن طرف دیگر. از آنجا که دستمزد او ۳۰۰ هزار تومان بود، وسط این دو تا عکس، تیتر بزرگ زده بود: «خنده ۳۰۰ هزار تومانى!»

من به جاى مرحوم فردین، ۳۰ هزار تومان می‌گرفتم و صحبت مى‌کردم. آن زمان فیلم فارسى‌هاى ایرانى صامت گرفته مى‌شد و اصلا صدا نداشت و یک مشت لب و دهان تکان مى‌خورد! هماهنگى سخت‌ترى داشت و بیشتر طول مى‌کشید. جاى بهروز وثوقى هم ۱۰ تا ۱۵ هزار تومان می‌گرفتم. برای دوبله صدای فردین بیشتر پول می‌گرفتم چون دستمزد خودش بیشتر بود. ۳۰۰ هزار تومان می‌گرفت و بازى می‌کرد. بالاترین نرخ بود. دوبله فیلم‌هاى ایرانى مثل تفنن بود براى ما. دستمزد زیادترى داشت. البته «لیپ سینک» (لب خوانی) سخت‌ترى هم داشت، چون واژه‌ها را باید دقیقا مى‌گذاشتیم در لب و دهانشان ولى در مجموع کار دوبله فیلم‌هاى ایرانى خیلى راحت‌تر بود. بگذریم از بعضى بازیگرها که چون ضبط صدا در کار نبود، هرچه دلشان مى‌خواست مى‌گفتند. مثلا یکى از بازیگرها شب با زنش دعوا مى‌کرد و فردا سر صحنه به جاى دیالوگ‌ها بد و بیراه به زنش مى‌گفت! ولى بازیگران دیگرى مثل فردین و بهروز وثوقى دیالوگ‌ها را دقیق مى‌گفتند. با این حال ما وقتى پشت‌شان به دوربین بود، حرف‌هایى اضافه مى‌کردیم که مورد تایید کارگردان هم بود. خود این کار خیلى تبحر می‌خواست. در فیلم‌هاى ناصر ملک مطیعى زیاد این کار را مى‌کردم.» جلیلوند درباره دوبله هنرپیشه‌های خارجی نیز می‌گوید: «من روى تمام بازیگرها و فیلم‌ها حساسیت داشتم. شبى که شنیدم برت لنکستر مرد، تا صبح گریه کردم. مى‌دانید! وقتى جاى پل نیومن حرف مى‌زنم، عشق مى‌کنم. الان که پیر شده، آنقدر دلم می‌سوزد. (این گفت‌و‌گو قبل از فوت پل نیومن انجام شده) می‌خواهم صدایم را پیر کنم، دلم نمی‌آید. دوست دارم این یکى براى من، جوان بماند. من با «بیلیارد باز» او زندگى کرده‌ام. «بیلیاردباز ۲» را هم دوبله کرده‌ایم که هنوز پخش نشده. جان وین را همیشه ایرج دوستدار صحبت می‌کرد و انصافا عالى بود. از تماشاچى می‌پرسیدى از چى جان وین خوشت می‌آید، می‌گفت مرده صداش هستم.»

جلیلوند پس از انقلاب مدت بیست سال را در آمریکا به سر برد. اما سرانجام به کشور بازگشت و کار دوبله را از سال ۱۳۷۷ از سر گرفت. وی علاوه بر دوبله در چند مجموعه تلویزیونی و فیلم سینمایی نیز بازی کرده ‌است و اخیرا در سریال درحال ساخت «سلمان فارسی» به‌کارگردانی داود میرباقری نقشی را به عهده گرفته است.