آمارها از کاهش مخاطبان مجموعه شعرها حکایت دارد
قافیه باختن شعر در بازار کتاب
البته عوامل دیگری را نیز باید در کاهش شمارگان کتاب شعر دخیل دانست که از جمله آنها می‌توان به افزایش قیمت تمام شده کتاب در سال‌های اخیر و تغییر ذائقه اهل مطالعه اشاره کرد. با بالا رفتن قیمت ارز و کاغذ وارداتی در سال‌های اخیر بهای کتاب به‌صورتی سرسام آور افزایش یافته است که همین امر نه‌تنها درکاهش مخاطبان کتاب شعر که در همه زمینه‌ها دیده می‌شود. علاوه بر این رواج انتشار شعر در فضای مجازی موجب شده بسیاری از خوانندگان، ترجیح بدهند سروده شاعران مورد علاقه‌شان را با جست‌وجویی ساده از طریق گوشی‌های همراه یا تبلت‌هایشان مطالعه کنند و کمتر سری به کتاب‌فروشی‌ها بزنند. برخی منتقدان نیز کاهش مخاطب شعر را نوعی بحران جهانی می‌دانند و براین باورند که این روزها مردم به‌دنبال سخن استعاری نیستند و در پی کلامی ساده که نیاز به تفکر کمتری داشته باشد می‌روند، بنابراین همه اینها دست‌به‌دست هم داده‌اند تا مردم به‌دنبال کتاب شعر نروند و مطالعه خود را محدود به داستان و رمان کنند. در واقع این روزها مخاطب شعر قشر بسیار محدودی از جامعه فرهیخته هستند. همچنین نبود نام‌های بزرگ و شعرهای ناب که در دهه‌های پیش گاه مخاطب را برای خرید آثار چاپ شده ترغیب می‌کرد و نبود انجمن‌های ادبی معتبر و نشریات جدی ادبیات را که راهنمای مردم و جهت‌دهنده سلیقه به سمت ادبیات جدی بودند، باید از دیگر دلایل افت مخاطب در حوزه شعر در این سال‌ها دانست. گویا امروزه بسیاری از شاعران به جای توجه به نقدها و نظرهای منتقدان چشم‌به‌راه لایک‌هایی هستند که در فضای مجازی دریافت می‌کنند؛ سهولتی در انتشار که موجب سهل‌انگاری در سرایش شده است.
بحران به گواهی آمار
مطابق با اطلاعات ثبت شده در بانک اطلاعاتی خانه کتاب و ادبیات ایران، در مجموع ۲۰۸۵ عنوان کتاب با برچسب شعر، منتشر شده‌اند. کتاب‌های حوزه شعر، به‌جز رده دیویی «ادبیات»، برخی با توجه به گروه‌بندی‌های موضوعی و کاربردی، در گروه‌های «کمک‌درسی» و «کودک» قرار می‌گیرند که در گزارش اخذ شده و از رقم مورد اشاره در بازه زمانی مورد نظر، به ترتیب پنج و ۴۳۷ عنوان در گروه‌های کمک‌درسی و کودک قرار گرفته‌اند. از این‌رو برای بررسی جریان روز و تخصصی شعر، باید بر مجموعه شعرهایی تمرکز کنیم که در گروه ادبیات برچسب خورده‌اند. اطلاعات حاکی از آن است که از ۱۶۴۳ مجموعه شعر در این بخش، ۱۶۱۸ عنوان تالیفی و ۱۳۱۲ عنوان چاپ اولی بوده‌اند که با شمارگان متوسطِ ۸۳۹ نسخه به بازار آمده‌اند.
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران، توجه به رقم نازل شمارگان متوسط، آن‌هم درخصوص عناوین شعر که در سال‌ها و دهه‌های اخیر، همواره از پرمخاطب‌ترین گروه‌های کتابی بوده، تامل برانگیز است اما به‌هر روی، افت شمارگان کتاب‌های شعر را نیز باید رویدادی طبیعی قلمداد کرد که به تبعیت از افت شمارگان کل کتاب‌ها در بازار نشر رخ داده‌است. در مقایسه اطلاعات کتاب‌های شعر منتشر شده در پنج‌ماه نخست سال جاری و پنج سال نخست سال گذشته (۱۳۹۸) اما شواهد حاکی از آن است که تفاوت چشمگیری در این زمینه رخ نداده‌است. آمارها می‌گویند تعداد عناوین شعر(ادبیات) چاپ شده در پنج‌ماه اول ۹۸ برابر بوده است با ۱۴۷۱ مورد و این یعنی در سال‌جاری، رشد یک‌درصدی را در این حوزه شاهد بوده‌ایم.
مقایسه سایر شاخصه‌ها در دو بازه مورد اشاره نیز، نتایج مشابهی دارد؛ هرچند شمارگان متوسط کتاب‌های شعر در سال گذشته، ۸۸۳ نسخه بوده و این به معنای افت بالای پنج درصدی شمارگان کتاب‌های شعر در کشور است. در نگاه اول شاید این کاهش شمارگان، چندان حائز اهمیت نباشد اما با توجه به رقم پایین شمارگان‌ها و سیر نزولی پیوسته شمارگان در سال‌های اخیر، این مساله به یک مساله قابل ملاحظه تبدیل می‌شود.
