موج استقبال از ادبیات اعتراض

برخی از این کتاب‌ها که بیش از ۵۰ سال از زمان انتشار آنها می‌گذرد جزو کتاب‌های کلاسیک محسوب می‌شوند که از جمله این آثار می‌توان به «کلبه عمو تام» نوشته هریت بیچر استو و «ریشه‌ها» اثر الکس هیلی اشاره کرد که کتاب نخست با ترجمه‌های گوناگون و دیگری سال‌ها پیش به قلم علیرضا فرهمند ترجمه و از سوی شرکت سهامی کتاب‌های جیبی به چاپ رسیده‌ است. داستان «ریشه‌ها»، کتابی است که در سال ۱۹۷۶ منتشر شد و در کمتر از هفت‌ماه پس از انتشار، توانست بیش از یک و نیم میلیون نسخه بفروشد و به بیش از ۳۷ زبان زنده‌ دنیا ترجمه شود. «ریشه‌ها» برای هفته‌های متمادی (۴۶ هفته) در فهرست پرفروش‌های بازار کتاب- که در نشریه‌ نیویورک‌تایمز منتشر می‌شود- قرار داشت و ۲۲ هفته در صدر این فهرست بود. براساس نظرات خوانندگان کتاب در سایت آمازون، بسیاری از خوانندگان کتاب کسانی هستند که قبلا و در دوران کودکی یا نوجوانی سریال این کتاب را دیده بودند.

از میان کتاب‌هایی که دوباره نامش سر زبان‌ها افتاده می‌توان از کتاب مستند «آتش آینده» نوشته جیمز بالدوین نیز نام برد که تقریبا 50 سال پیش منتشر شده است. این کتاب که این روزها در صدر پرفروش‌ترین کتاب‌های آمازون قرار دارد، در سال 1963 میلادی توسط انتشارات دایل‌پرس وارد بازار کتاب شده بود و در همان سال هم با استقبال خوبی روبه‌رو شد. اثر بالدوین با نام «آت‍ش‌ ب‍ع‍دی‌: ص‍د س‍ال‌ آزادی‌ ب‍دون‌ ت‍س‍اوی‌ ح‍ق‍وق» با ترجمه ک‍م‍ال‌ ب‍ه‍روز‌کیا حدود 30 سال پیش از سوی نشر امیرکبیر به چاپ رسیده است.

«تنها بخشش» نوشته برایان استیونسون، دیگر کتابی است که این روزها نامش زیاد شنیده می‌شود. اگر چه این اثر تاکنون به فارسی برگردانده نشده ولی کتاب به زبان اصلی از سوی انتشارات جنگل در دسترس علاقه‌مندان است. البته از این نویسنده کتاب دیگری با مضمونی مشابه به‌صورت سرگذشت‌نامه با عنوان «پرونده‌های طبقه‌ پایین» روانه بازار کتاب ایران شده که ملوک دانشمند آن را ترجمه و انتشارات فکر بکر به چاپ رسانده است. 

 دیگر آثار

بسیاری از آثاری که این روزها دوباره نظر منتقدان را به خود جلب کرده آثاری هستند که علاوه بر خود رمان‌ها اقتباس‌های سینمایی از آنها نیز مورد توجه قرار گرفته‌اند. از جمله این کتاب‌ها می‌توان به رمان «کمک» اشاره کرد که توسط کاترین استاکت نوشته شده است. «کمک» روایت طبقه متوسط و ثروتمند سفیدپوست جامعه و در کنار خدمتکارهای رنگین‌پوست و خانواده‌های آنان است. این رمان در بیش از ۳۵ کشور منتشر شده و تا آگوست ۲۰۱۱، پنج میلیون نسخه از آن فروخته شده است. این رمان بیش از ۱۰۰ هفته در لیست پرفروش‌ترین کتاب‌های نیویورک‌تایمز بوده است. رمان در میانه قرن بیستم میلادی می‌گذرد، دهه ۶۰ به اواخر خود نزدیک می‌شود و زندگی‌های گوناگونی در این فاصله درهم گره خورده‌اند؛ آمریکا تغییر می‌کند و این تغییرات بیشتر اجتماعی هستند. جنگ ویتنام به روزهای سیاه خود نزدیک می‌شود، جنبش سیاه‌پوستان اوج گرفته است، فاصله بین نسل‌ها گسترش یافته و جامعه در حد و مرز انفجار قرار دارد و حال با گسترش اعتراضات در اثر کشته شدن جورج فلوید، فیلم‌ «کمک» با اقتباس از رمانی به همین نام نوشته کاترین استاکت به کارگردانی تیت تیلور، که در سال ۲۰۱۱ اکران شد، تبدیل به یکی از پر بیننده‌ترین فیلم‌های نتفلیکس شده است. رمان «کمک» با عنوان فرعی «داستانی از جامعه‌ رنگین‌پوست» با ترجمه میترا کیوان‌مهر از سوی نشر قطره به چاپ رسیده است. از دیگر آثار سینمایی که براساس آثار پرفروش با مضمون ضدنژادپرستی ساخته شده باید به فیلم «دوازده سال بردگی» اشاره کرد. این فیلم که برنده جوایز بسیاری در اسکار سال ۲۰۱۳ بود،‌ برگرفته از رمانی است با همین نام و نوشته‌ سالومن نورثاب. نورثاب، مرد سیاه‌پوستی است که خود، فرزند یک برده‌ آزادشده است. در سال ۱۸۴۱ دو مرد سفیدپوست، نورثاب را با پیشنهاد کاری خوبی متقاعد می‌کنند که به واشنگتن دی‌سی برود؛ اما او را در همان‌جا ربودند و به‌عنوان برده به صاحب یک مزرعه‌ پنبه فروختند. کتاب «دوازده سال بردگی»، خاطرات نورثاب از زندگی‌اش در آن دوازده سال سخت و پرعذابِ زندگی او در مزرعه پنبه است. کتاب او، یکی از محرک‌های «جنبش آزادسازی بردگان» در سال ۱۸۵۳ بود. کتاب «دوازده سال بردگی» با ترجمه دکتر محمدباقر اسمعیل‌پور و فرناز گنجی از سوی نشر جامی به چاپ رسیده است.