آیا در تئاتر می‌توان رکوردشکنی کرد؟
پرمخاطب‌ترین نمایش‌های ایرانی
نمایی از تئاتر موزیکال بینوایان
نکته مهم این است که در تئاترها به خوبی نمی‌توان از معیاری به نام رکورد استفاده کرد. زیرا بسیاری از شاخص‌ها وجود دارند که شرایط اجرای هر نمایش را منحصربه‌فرد می‌کند و امکان مقایسه میان نمایش‌های مختلف را از میان می‌برد. قیمت بلیت، ظرفیت سالن محل اجرا، سهولت دسترسی شهروندان به سالن، ساعت اجرا و... از جمله شاخص‌هایی هستند که امکان مقایسه فروش یا استقبال از تئاترهای مختلف را ممتنع می‌کند. بنابراین بدیهی است که فروش نمایشی با بلیت ۲۰۰ هزار تومانی بیشتر از نمایشی با بلیت ۳۰ هزار تومانی است. به همین شکل معلوم است نمایشی که در سالنی در مرکز شهر یا در منطقه‌ای با دسترسی آسان اجرا می‌شود، از نمایشی که در سالنی در منطقه‌ای پرترافیک یا دور از دسترس اجرا می‌شود، مخاطبان بیشتری دارد. یا نمایشی که ۲۰۰ نفر از مخاطبانش را در یک سالن جا می‌دهد حتما راضی‌کننده‌تر از تئاتری به‌نظر می‌رسد که در سالنی ۵۰ نفره اجرا می‌شود و مجبور است برای پوشش دادن دیگر مخاطبان، در روز دو اجرا بگذارد و گروه در هر اجرا با توان کمتری روی صحنه می‌رود. بنابراین بهتر است که داستان‌ها و خبرهای مربوط به رکوردشکنی‌ها را عمدتا به‌عنوان تبلیغات تئاترها دنبال کنیم نه الزاما موفقیت آنها در مقایسه با دیگر اجراها. با این حال برخی از تئاترها بازار پررونقی دارند و اعداد و ارقامی که درباره استقبال از آنها منتشر می‌شود قابل توجه است.
تئاترهای پر استقبال
اخیرا خبری منتشر شد که حاکی از فروش ۸۰ هزار بلیت برای نمایش «بینوایان» است. گویا این نمایش تا کنون توانسته نزدیک به هشت میلیارد تومان درآمد داشته باشد که رقم قابل توجهی است. البته نباید فراموش کرد که قیمت بلیت این تئاتر نیز در مقایسه با دیگر نمایش‌های روی صحنه بسیار بالاتر است. بلیت‌های این نمایش از ۵۵ تا ۱۸۵ هزار تومان قیمت‌گذاری شده‌اند. کارگردان همین تئاتر سال گذشته نمایش «الیور توئیست» را روی صحنه داشت و البته همان زمان هم اعلام شد که این تئاتر توانسته ۷۵ هزار مخاطب را جلب کند. البته آمارهای منتشر شده از تعداد تماشاگران و فروش و... عمدتا از سوی روابط عمومی تئاترها یا سالن‌های محل اجرا منتشر می‌شود و طبیعی است که این آمارها برای تحلیل‌های درست، اطلاعات متقنی به شمار نمی‌آیند.
اما براساس همین آمارها هم می‌توان ردیفی از تئاترهای پرمخاطب را معرفی کرد. فهرستی که در ادامه می‌خوانید حتما کامل نیست و در نتیجه تلاش برای به دست آوردن اعداد دقیق از میزان مخاطبان تئاترها بوده است. البته در آینده فهرست کامل‌تر و دقیق‌تری از تعداد مخاطبان تئاتر ایران را منتشر خواهیم کرد. نمایش «سقراط» از سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۵، چهار بار اجرایش تمدید شد. این اثر برای چهارمین دوره اجرای خود در طول سه سال موفق شد در هر اجرا بیش از ۳۰ هزار تماشاگر را به تالار وحدت بکشاند و به یک جمعیت ۱۴۰ هزار نفری برسد که قطعا در طول تاریخ تئاتر ایران کم‌سابقه بوده است. «مکاشفه در باب یک مهمانی خاموش» نام تئاتری از رضا حداد است که سال‌ها پیش اجرا شد و حدود ۲۶ هزار مخاطب را به سالن نمایش کشاند. همین کارگردان پس از این نمایش،کار دیگری را با نام «آمدیم، نبودید، رفتیم» روی صحنه برد و توانست دوباره به همان میزان مخاطب جذب کند؛ یعنی حدودا ۲۶ هزار نفر.
طبق آمار اداره کل هنرهای نمایشی، نمایش «می‌سی‌سی‌پی نشسته می‌میرد» در ۳۵ روز اجرا در سالن ۷۴۰ نفری تالار وحدت توجه بیش از ۲۵ هزار نفر مخاطب را جلب کرد. پس از آن، نمایش «شیرهای خان بابا سلطنه» با ۲۵ هزار مخاطب هم در ادامه همین فهرست قرار می‌گیرد. نمایشی که کمتر نامی از او برده می‌شود، نمایش «پنجره فولاد» است که در سال ۸۶ روی صحنه رفت و با استقبال مخاطبان روبه‌رو شد. بیش از ۲۳ هزار نفر این نمایش آیینی را تماشا کردند. نمایش آیینی دیگری که بیش از ۱۸ هزار تماشاگر را به سالن کشاند، «شعله در زمهریر» نام دارد که یاسین حجازی آن را نوشته و کارگردانی کرده بود. همچنین نمایش «چمدان» به کارگردانی فرهاد آئیش در تالار اصلی مجموعه تئاتر شهر که با ۵۷۹ نفر گنجایش از سالن‌های نمایشی بزرگ تهران است، در مجموع بیش از ۱۲ هزار مخاطب داشت.
البته در سال‌های قبل نیز نمایش «زمستان ۶۶» نوشته و کار محمد یعقوبی که در قالب «بازتولید آثار نمایشی تئاتر شهر» در ۳۷ روز کاری در تالار ۱۲۲ نفری چهارسو به صحنه رفت با مجموع ۵۹ اجرا میزبان ۱۰ هزار و ۳۹۸ تماشاگر بود که با اعلام این آمار رکورد تماشاگران این تالار در تاریخ اجراها شکسته شد. نمایش «جن‌گیر» هم که البته در سال ۸۸ روی صحنه رفت با استقبال قابل توجه مخاطبان روبه‌رو شد و بیش از ۱۰ هزار نفر به تماشای آن نشستند. افزون بر این نمایش «کالیگولا» هم توانست تعداد مخاطبانش را به عدد ۱۰ هزار نزدیک کند.
نمایش «سردار» کاری از نادر برهانی مرند نیز که مهر ۱۳۹۵ در سالن اصلی تئاتر شهر روی صحنه رفت در ۳۵ اجرا ۹ هزار و ۸۷۵ تماشاگر داشت. نمایش خشکسالی و دروغ دیگر نمایشی بود که توانست با استقبال مخاطبان به رکورد ۵۵۰۰ نفره مخاطبانش برسد. این تئاتر هم در سال ۸۸ روی صحنه رفت. آمارها از نمایش‌های پرفروش کم نیست. همچنان که پیش‌تر هم گفته شد بسیاری از نمایش‌ها بر اساس رکوردهای متعددی که معرفی می‌شود، رکورددار هستند، بنابراین بعید نیست که در میان این آمار اعلام شده بسیاری از تئاترهای پرفروش یا پراستقبال پنهان مانده باشند و برآوردهای دقیقی از آنها در دسترس نباشد.
ارسال نظر