پس‌لرزه‌های طلسم‌شکنی در موسیقی

خواننده جوان موسیقی ایرانی در پست اینستاگرامی‌اش کنایه‌هایی هم به برخی رسانه‌ها و فعالان حوزه موسیقی زد. او نوشته بود: «شاید اگر روزی عنوان شود طی یک سال اخیر چه افراد و جریان‌هایی موافق این کنسرت بودند و برای اجرا شدنش تلاش و رایزنی کردند و چه افراد و جریان‌هایی سعی در کارشکنی و سنگ‌اندازی داشته‌اند برای اکثر مردم باورکردنی نباشد. چون آنچه حقیقت است با آنچه تصور خیلی از ماهاست بسیار متفاوت است. اینکه طیفی از روزنامه‌ها مدت‌ها تیتر اولشان برپایی کنسرت خیابانی بود ولی در قبال این کنسرت موضعی بالاتر از سکوت محض نگرفتند هم برای من عجیب نبود. چون دیگر پس از ۲۰ سال فعالیت حرفه‌ای، مناسبات حاکم بر فضای موسیقی ایران را می‌شناسم.» به هر حال پس از انتشار متن اینستاگرامی معتمدی، علی ترابی رئیس دفتر موسیقی وزارت ارشاد متنی منتشر کرد و نوشت: مجوز را دفتر موسیقی می‌دهد و لاغیر و ما هیچ وقت مجوز پلی‌بک صادر نمی‌کنیم. ما مجوز برای اجرای زنده دادیم و ایشان اجرا کرد. کمی بعد هم وزیر ارشاد در توییتر به متن اینستاگرامی معتمدی واکنش نشان داد. عباس صالحی نوشت: «همکاران معاونت هنری پیگیری کردند، ظاهرا سوءتفاهمی پیش آمده. آقای معتمدی هم پست اینستاگرام خود را حذف کردند. با تشکر ویژه از آقای معتمدی و تمامی دوستانی که موضوع را طرح و پیگیری کردند.»

روایت اول شخص از ماجرا

با اینکه توییت وزیر، به یک معنا تلاش برای خاتمه دادن به بحث بود اما مرور آنچه اتفاق افتاد نیز قابل توجه است. محمد معتمدی در گفت‌وگویی که پنج‌شنبه شب در خبرگزاری «ایلنا» منتشر شده، گفته است: باید تشکر کنم از نیروی انتظامی که به‌رغم تخطی من در آن شب نشان دادند که به جلسه‌های داخلی خودشان رجوع دادند و کمترین مجازات را به من دادند و گلایه‌ای ندارم و اقرار کردم که از مجوز تخطی کردم.  واقعیت این بود که تا شب قبل از اجرا هنوز مجوز صادر نشده بود. دوستان ما در توسعه هنرهای معاصر پیگیر مجوز بودند، من با آنها تماس گرفتم که همه جا پوستر را گذاشته‌اند ولی آنها به من گفتند که پوستر را منتشر نکن چرا که مجوز نگرفته است و همان شب ساعت ۱۱ با من تماس گرفتند که مجوز طبق ضوابط و شرایطی صادر شده است و فردای آن روز به من گفتند که شرایط به این صورت است. به اعضای گروه نگفتیم و حتی ۳ ساعت پیش از کنسرت مجددا هم از طرف اماکن، هم از طرف محسن رجب‌پور، رئیس صنف ناشران و تهیه‌کنندگان موسیقی با من تماس گرفته شد که به‌عنوان رئیس صنف تذکر دادند نباید گروه روی صحنه ببرم.

او افزود: من به اعضای ارکستر و علی‌اکبر قربانی، رهبر ارکستر این مساله را منتقل نکردم و تصمیم گرفتم که آن را روی صحنه ببرم. گلایه‌ای ندارم، به هر حال این اتفاقی بود که باید یک بار برای اولین بار می‌افتاد و خود مسوولان انتظامی دیدند که نه‌تنها مشکلی ایجاد نکرد بلکه چه انرژی خوب و مثبتی در جامعه پراکنده کرد. فکر می‌کنم اگر من هم مثل آنها سعه‌صدر داشته باشم این مساله حل بشود هر چند به هر حال اندکی ناراحت هستم. این خواننده با بیان این‌که تا پیش از این نمونه کنسرت خیابانی مانند این مورد نداشتیم، گفت: مجوزی برای کنسرت خیابانی صادر نشده بود و نیروی انتظامی هم با یک پدیده تقریبا تازه مواجه بود اما اجراهایی به‌عنوان پلی‌بک تا پیش از این در بوستان‌ها و پارک‌ها اجرا شده بود و اینها براساس آنچه قبلا بوده و تجربه داشتند چنین مجوزی را صادر کردند. ما مجوز را دستمایه قرار دادیم و من شخصا با مسوولیت خودم یک پله فراتر رفتم و ارکستر را هم روی صحنه بردم.

معتمدی با اشاره به اینکه اجراهای قبلی در پارک‌های دیگر معمولا پلی‌بک بوده‌اند، افزود: مبنای کار نیروی انتظامی پلی‌بک بود. پیش از این با پدیده کنسرت خیابانی به‌صورت ارکستر در فضای باز روبه‌رو نبودند و نیروی انتظامی نمی‌دانست قرار است چه اتفاقی بیفتد. این مساله به لحاظ اینکه ازدحام جمعیت باعث چه مساله‌ای می‌شود، اینکه کسی آسیب نبیند و از نظر امنیت مشکلی ایجاد نشود طبیعی بود و من جریمه‌ای را که برای من اعمال شد می‌پذیرم. چرا که بار مثبت این جریان و شادی مردم برای من آنقدر خوب و بزرگ بود که این جریمه پلیس اماکن من را ناراحت نمی‌کند و حتی لازم است بابت این جریان عذرخواهی کنیم.

سوءتفاهم!؟

اما پس از انتشار این گفت‌وگو، علی ترابی مدیرکل دفتر موسیقی وزارت ارشاد با رد موضوع ممنوع‌الفعالیتی معتمدی توضیح داد: اداره اماکن به موضوع هنرمندان و افراد ورود نمی‌کند و در حوزه شرایط انتظامی و امنیتی سالن‌ها ورود دارد. او افزود: مرجع صدور مجوز (کنسرت) دفتر موسیقی است و دفتر موسیقی هم هماهنگی‌های لازم را با اماکن و سایر نهادهای ذی‌صلاح انجام می‌دهد. ترابی تصریح کرد: این وظیفه اماکن نیست و روند عادی خودش را دارد. از طرفی ما هیچ اظهار نظر مکتوب یا غیر مکتوبی از سوی کسی درباره اینکه ایشان مشکلی برای کار کردن داشته باشند دریافت نکردیم. ترابی با اشاره به کنسرت معتمدی در بوستان آب و آتش تاکید کرد: مجوز را دفتر موسیقی می‌دهد و لاغیر و ما هیچ وقت مجوز پلی‌بک صادر نمی‌کنیم. ما مجوز برای اجرای زنده دادیم و ایشان اجرا کرد. ترابی با بیان اینکه ابلاغ ممنوع‌الفعالیتی این خواننده از سوی پلیس تکذیب شده است، توضیح داد: اگر قرار باشد چنین اتفاقی بیفتد باید از سوی دفتر موسیقی اعلام شود، نه از ناحیه نیروی محترم انتظامی زیرا آنها به موضوع هنرمندان ورود نمی‌کنند و قضیه سوء‌تفاهم بوده است.