تاثیر ناآرامی‌ها در بازار محصولات فرهنگی

افت۷۰درصدی فروش در سینما

تنها یک هفته پس از زلزله تهران و دو هفته پس از آلودگی شدید هوا در پایتخت، حوادث اخیر اتفاق افتاد و به گفته رئیس انجمن سینماداران ایران، فروش فیلم‌های روی پرده تا ۷۰ درصد کاهش پیدا کرد. اگرچه افت و خیز بازار سینما در سال‌های اخیر کم نبوده اما کاهش ۷۰ درصدی فروش اتفاق معمولی نیست. شاید آخرین بار خرداد و تیر سال ۹۳ بود که با برگزاری مسابقات فوتبال جام جهانی برزیل، بازار فیلم‌های روی پرده با افت ۷۰ درصدی فروش مواجه شد و در آن برهه این رویداد یک شوک غیرمنتظره به حساب می‌آمد و به همین دلیل مسوولان برای جبران کاهش فروش پیشنهاد کردند که مسابقات فوتبال در سالن‌های نمایش روی پرده بروند تا بازار راکد سینماها تکانی بخورد اما این پیشنهاد با مخالفت روبه‌رو شد.

حالا در روزهای اخیر همان اتفاق تکرار شده است و باز هم فروش، ۷۰ درصد کاهش داشته و این بار اما عامل اصلی این اتفاق موضوع دیگری غیر از برگزاری جام جهانی فوتبال و زلزله و آلودگی هوا است. در هفته اخیر کاهش ۷۰ درصدی فروش سینماها به معنی کاهش بیش از یک تا یک و نیم میلیارد تومان فروش در گیشه بوده است. در دو، سه سال گذشته سینماها در اوایل زمستان به‌طور میانگین هر هفته دو تا سه میلیون تومان فروش داشته‌اند، اما در هفته گذشته این رقم کاهش معناداری داشته است. این در حالی است که به‌رغم کاهش فروش سینماها در فصل‌های سرد، پاییز امسال تعادل نسبی در بازار حاکم بود و افت فروش چندان محسوس نبود. این اتفاق فعالان بازار سینما را امیدوار کرده بود که رونق نسبی در فصل زمستان وجود داشته باشد اما رخدادهای یک هفته اخیر امیدها را از میان برد.

بازار به هم ریخته کتاب

پایتخت بازار کتاب، میدان انقلاب تهران است. آنجا که تعداد بسیار پرشماری از کتابفروشان، ناشران، پخش‌کننده‌ها و... بنگاه‌های خود را دایر کرده‌اند. اما همزمان این میدان در چند روز اخیر کانون ناآرامی‌ها بود. این اتفاق بی شک بر روند فروش کتاب نیز اثر قابل توجهی داشته است. البته ناگفته نماند که پس از پایان طرح پاییزه کتاب، پیش‌بینی معقول این بود که تا مدت زمان نسبتا کوتاهی میزان فروش کتاب کاهش نسبی داشته باشد اما به نظر می‌رسد کاهش فروش در بازار کتاب بیش از آنچه مورد انتظار بوده، رخ داده است. بنا به گزارش‌هایی که رسانه‌ها درباره وضعیت بازار کتاب منتشر کرده‌اند، کاهش فروش این بازار تا ۵۰ درصد بوده است. این کاهش فروش ناشی از تعطیلی کامل یا تعطیلی زودهنگام فروشگاه‌ها و مراکز فروش کتاب در روزهای اخیر بوده است. نکته دیگر آن است که به علت تعطیل بودن برخی از انتشاراتی‌ها و پخش‌کننده‌ها بازار سایر نقاط نیز تحت تاثیر قرار گرفته و با کاهش فروش مواجه بوده است. یکی از توزیع‌کننده‌های کتاب در راسته انقلاب در گزارشی که خبرگزاری فارس منتشر کرده، با این عبارت که «فروش دو روز برابر با فروش یک روز معمولی هم نبود» از کاهش بیش از ۵۰ درصدی فروش خبر داده است.

البته به نظر می‌رسد در کنار تعطیلی برخی از فروشگاه‌ها و مراکز توزیع و نشر کتاب، کاهش میل عمومی شهروندان به خریدن کتاب در این چند روز، بر نصف شدن میزان فروش تاثیر قابل توجهی داشته است. برخی کارشناسان فروش کتاب را در کشور به‌طور سالانه از ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیارد تومان تخمین می‌زنند که عمده این فروش به نمایشگاه بین‌المللی کتاب و طرح‌های فروش فصلی مربوط می‌شود. جالب آنکه سهم کتابفروشی‌ها از این اتفاق‌های پرارزش در بازار کتاب حداقلی است و چرخش مالی آنها صرفا از محل فروش کتاب در فروشگاه‌هایشان تامین می‌شود.

کاهش فروش ۳۰ درصدی تماشاخانه‌ها

از سوی دیگر حوادث اخیر بر بازار نمایش هم تاثیر قابل توجهی گذاشته است. در سال‌های اخیر با تاسیس تماشاخانه‌های خصوصی وضعیت اشتغال فعالان تئاتر رشد قابل توجهی داشته است. با این حال بروز حوادث طبیعی و ناآرامی‌ها درآمدزایی در هنرهای نمایش را هم با افت محسوسی مواجه کرده است. با وجود همه اتفاقات مجموعه تئاتر شهر که در چهارراه ولیعصر تهران و در قلب محل وقوع نا‌آرامی‌ها قرار دارد به استثنای یک شب، سایر شب‌ها نمایش‌هایش را به صحنه برده، اما با افت فروش و تماشاگر مواجه شده است. به گزارش سینما پرس، سیدمحمد جعفریان مدیر روابط عمومی تئاتر شهر می‌گوید در روزهای اخیر ۵ نمایش دو دلقک و نصفی، فعل، کوررنگی و تب سرد روی پیشانی داغ در سالن‌های مجموعه تئاتر شهر روی صحنه می‌روند که همه این نمایش‌ها با افت فروش ۲۰ تا ۳۰ درصدی روبه‌رو بوده‌اند. اوضاع در سالن ایرانشهر مجموعه خانه هنرمندان تهران نیز همین‌گونه بوده است و آمارها نشان می‌دهد که تعداد تماشاگران هر نمایش در این وضعیت بین ۲۰ تا ۴۰ نفر کمتر از همیشه در هر سالن بوده است.

پارسائیان مسوول فروش بلیت نمایش‌های مجموعه ایرانشهر می‌گوید که اجرای نمایش لاسارو در همین شب‌ها آغاز شده و به شدت افت فروش داشته و در هر شب ۳۰ تا ۴۰ تماشاگر از این کار کم شده است. همچنین‌تماشاخانه پایتخت در خیابان فلسطین تهران نیز دچار مشکلاتی در این شب‌ها شد. اجرای نمایش درای کانتی در این سالن آغاز شده بود و به‌دلیل همین اتفاقات متوقف شده و هنوز مشخص نیست که اجرای مجدد آن چه زمانی آغاز می‌شود.شهرزاد یکی از تماشاخانه‌های خصوصی است که در مرکز شهر قرار دارد. عباس غفاری از روابط عمومی این تماشاخانه نیز می‌گوید که در این شب‌ها کنسلی نمایش نداشتند و گروه‌های سالن همکاری کردند که هیچ نمایشی تعطیل نشود اما در آمار فروش تاثیرات خود را نشان داده است. او می‌گوید در حال حاضر ۹ نمایش درشهرزاد روی صحنه می‌رود و به‌طور مثال خشم وهیاهوی مهرداد رایانی تا الان ۲۵ درصد افت فروش و «آن سوی آینه» هم ۲۵ درصد افت داشته و شاید بیشترین صدمه را نمایش‌های «قدم زدن با اسب» و «زندگی در تئاتر» دیده‌اند که نزدیک به ۴۰ درصد افت فروش داشته اند، چرا که ساعت‌های اجرایشان دقیقا زمان‌هایی است که مشکلاتی برای تردد مردم وجود داشت.