خیمه فیلم‌های کمدی بر سینمای ایران

در گزارشی هم که به تازگی سازمان سینمایی منتشر کرده، این موضوع به طرز مشهودی نشان داده شده است. البته این گزارش سازمان سینمایی اطلاعات تازه‌ای دربرندارد و صرفا گردآوری اطلاعات منتشرشده درباره ۱۱ فیلمی است که در سه سال اخیر بیش از ۱۰ میلیارد تومان فروش داشته‌اند.نکته قابل‌توجه در این گزارش آن است که سه فیلم صدرنشین این جدول همگی در سال ۹۶ اکران شده‌اند و مجموعا از ابتدای سال ۹۶ تاکنون چهار فیلم توانسته‌اند به فروشی بیش از ۱۰ میلیارد تومان در گیشه دست پیدا کنند. البته مقایسه میزان فروش فیلم‌ها در یک بازه سه ساله چندان دقیق نیست زیرا فروش ۱۰ میلیاردی یک فیلم در سال ۹۶ با توجه به افزایش قیمت بلیت سینماها قابل‌مقایسه با فروش فیلمی در سال ۹۳ نیست.

با این حال طبق گزارش معاونت توسعه فناوری و مطالعات سینمایی سازمان امور سینمایی «نهنگ عنبر ۲»، «گشت ۲»، «خوب، بد، جلف»، «فروشنده»، «محمد رسول الله(ص)»، «من سالوادور نیستم»، «سلام بمبئی»، «پنجاه کیلو آلبالو»، «ابد و یک روز»، «بارکد» و «اکسیدان» ۱۱ فیلم سینمایی هستند که موفق به فروشی بیش از ۱۰ میلیارد تومان در گیشه شده‌اند که ۷ فیلم کمدی، یک فیلم مضمون تاریخی و دینی و دو فیلم نیز از مضمونی اجتماعی برخوردار هستند. فیلم «نهنگ عنبر ۲» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی سامان مقدم با ۲۰ میلیارد و ۹۴۱ میلیون تومان لقب پرفروش‌ترین فیلم تاریخ سینمای ایران را به خود اختصاص داده است و پس از آن فیلم «گشت ۲» ساخته سعید سهیلی با مجموع فروش ۱۹ میلیارد و ۷۸۱ میلیون تومان و «خوب، بد، جلف» ساخته پیمان قاسم‌خانی با مجموع فروش ۱۶ میلیارد و ۲۸۸ میلیون تومان در رتبه‌های دوم و سوم قرار دارند.

مقایسه فروش فیلم‌ها در سه سال اخیر

در سال‌های ۹۴ و ۹۵ و نیمسال اول ۹۶ مجموعا ۱۴۷ فیلم روی پرده سینماها رفته است. از این مجموع ۳۳ فیلم کمدی و ۱۱۴ فیلم غیرکمدی بوده‌اند. در واقع حدود ۲۲ درصد از فیلم‌های اکران شده در این مدت کمدی بوده‌اند. حالا وقتی به آمار فروش نگاه می‌کنیم قضیه روشن‌تر می‌شود. طبق آماری که «ایسنا» منتشر کرده در سال‌های ۹۴، ۹۵ و نیمه اول ۹۶ مجموع فروش کل فیلم‌ها در سینماها حدود ۳۲۵ میلیارد تومان است. طبق همین آمار حدود ۱۴۲ میلیارد تومان مربوط به فروش فیلم‌های کمدی است که در واقع بیش از ۴۳ درصد کل فروش سینماهاست. به این معنی که سینمای کمدی با دامنه اکران ۲۲ درصدی توانسته ۴۳ درصد از مجموع فروش را به خود اختصاص دهد و سینمای غیر کمدی که ۷۸ درصد دامنه اکران را در اختیار داشته تنها ۵۷ درصد ‌مورد استقبال قرار گرفته است. اما نکته جالب آنجاست که در سه سال اخیر نیز روند استقبال از سینمای کمدی به شیوه‌ای تصاعدی رو به افزایش بوده است. در ادامه جزئیات بیشتری از این موضوع را می‌خوانید.در طول سال ۱۳۹۴، تعداد ۵۷ فیلم سینمایی اکران شدند که از این تعداد ۱۳ فیلم در ژانر کمدی بودند. در مجموع، بیش از ۶۷ میلیارد تومان دریافتی سینما در این سال بوده است که از این مقدار ۲۰ میلیارد تومان از فروش فیلم‌های کمدی حاصل شده است. با این وصف می‌توان گفت حدود یک‌سوم از فروش فیلم‌ها در سال ۹۴حاصل فروش فیلم‌های کمدی بوده است.

در میان فیلم‌های اکران شده در این سال، ۵ فیلم پرفروش سینمای سال به ترتیب فیلم‌های «محمد رسول الله(ص)» ساخته مجید مجیدی، «نهنگ عنبر۱» به کارگردانی سامان مقدم، «ایران برگر» ساخته مسعود جعفری‌جوزانی، «در مدت معلوم» به کارگردانی وحید امیرخانی و «کوچه بی‌نام» ساخته هاتف علیمردانی بودند که از این تعداد، ۳ فیلم به ژانر کمدی اختصاص داشتند. در سال بعد ۶۰ فیلم در سینماهای کشور روی پرده رفتند که از این تعداد ۱۱ فیلم کمدی بودند. سینمای کشور در سال ۹۵ به‌طور‌کلی ۱۵۶ میلیارد تومان فروش داشته که از این مقدار ۴۸ میلیارد تومان از فروش فیلم‌های کمدی به‌دست آمده است. در این سال نیز مانند سال ۹۴ حدود یک‌سوم از درآمد حاصل از گیشه سینما، از فروش فیلم‌هایی با مضمون کمدی بوده است.

فیلم‌های سینمایی «فروشنده» به کارگردانی اصغر فرهادی، «من سالوادور نیستم» ساخته منوچهر ‌هادی، «سلام بمبئی» به کارگردانی قربان محمدپور، «پنجاه کیلو آلبالو» ساخته مانی حقیقی و فیلم سینمایی «ابد و یک روز» به کارگردانی سعید روستایی جزو پرفروش‌ترین فیلم‌های سینمای سال ۱۳۹۵ بودند و همان‌طور که مشاهده می‌شود، ۳ فیلم از این ۵ فیلم کمدی بودند. در ۶ ماه اول امسال نیز، ۳۰ فیلم اکران شدند و از این تعداد ۸ فیلم کمدی بودند. به‌طور‌کلی تاکنون حدود ۹۰ میلیارد تومان از فروش فیلم‌های سینمایی در سال ۹۶ وارد چرخه اقتصادی سینما شده که از این مقدار ۷۱ میلیارد تومان حاصل فروش فیلم‌های کمدی بوده است که بیش از نیمی از فروش ۶ ماهه را به خود اختصاص داده است. همین‌طور که در جدول‌ها دیده می‌شود، میزان استقبال از فیلم‌های کمدی در سال ۹۶ در مقایسه با دو سال قبل به اوج خود رسیده است. به این صورت که با توجه به آمار فروش، هر ۴ فیلم برتر سینمای ایران در ۵ ماه نخست سال ۱۳۹۶یعنی فیلم‌های سینمایی «نهنگ عنبر۲» ساخته سامان مقدم، «گشت۲» به کارگردانی سعید سهیلی، «خوب، بد، جلف» ساخته پیمان قاسم‌خانی و «اکسیدان» به کارگردانی حامد محمدی همگی در ژانر کمدی و طنز هستند. نکته قابل‌توجه در این آمار این است که فروش فیلم‌های کمدی در ۶ ماه نخست سال ۹۶ از کل فروش فیلم‌های سینمایی در سال ۹۴ بیشتر است.

مقایسه سال‌های دورتر

در سال ۱۳۹۰ فیلم‌های «ورود آقایان ممنوع»، «اخراجی‌ها ۳»، «جدایی نادر از سیمین»، «شیش و بش» و «سعادت‌آباد» توانستند به فروش میلیاردی دست پیدا کنند که ۳ فیلم از این ۵ فیلم میلیاردی کمدی بودند. در سال ۱۳۹۱ فیلم‌های «کلاه قرمزی و بچه ننه»، «خوابم می‌آد»، «گشت ارشاد»، «من مادر هستم» و «قلاده‌های طلا» جزو فیلم‌های میلیاردی بودند که در بین این ۵ فیلم، ۳ فیلم در ژانر کمدی یا طنز بودند. در سال ۱۳۹۲، فروش ۶ فیلم «رسوایی»، «هیس، دخترها فریاد نمی‌زنند»، «حوض نقاشی»، «گذشته»، «تهران ۱۵۰۰» و «پل‌چوبی» در تهران هر کدام از یک میلیارد گذشت و هیچ یک از این فیلم‌ها کمدی نبودند. در سال ۱۳۹۳ نیز ۹ فیلم «شهر موش‌ها۲»، «طبقه حساس»، «آتش‌بس ۲»، «معراجی‌ها»، «رد کارپت»، «شیار ۱۴۳»، «خط ویژه»، «چ» و «کلاشینکف» به فروش میلیاردی رسیدند که در این میان ۴ فیلم کمدی بودند.

فرهنگ و هنر