آثار تجسمی در یک ماه گذشته ۳میلیون دلار ارزآوری داشته است
تثبیت هنر ایران در بازارهای جهانی
در طول این سال‌ها، ایران موقعیت پرفراز و نشیبی در حراجی‌ها داشته است. در سال‌های اولیه برگزاری آنها، رقم‌های رکوردشکن حراجی به نام ایرانیان ثبت می‌شد و در شمار آثار ارائه شده و قیمت نهایی فروش نام هنرمندان ایرانی معمولا در صدر قرار داشت. با وجود این پس از اعمال تحریم‌های اقتصادی متعدد در سال‌های اخیر حضور ایران در این بازارهای بین‌المللی کمرنگ شد و برخی از برگزارکنندگان این بازارها به‌ویژه در دبی، با تاکید بر لزوم تحریم ایران و دشوار شدن روند جابه‌جایی ارز و... عرضه آثار ایرانی را با چالش‌های متعددی روبه‌رو کرده‌اند.
به گفته رکسان زند، مدیر بخش خاورمیانه حراج ساتبیز در لندن، در سال ۲۰۰۶ کریستیز نخستین حراج را در دبی برگزار کرد و ساتبیز هم به فکر برگزاری حراج در این منطقه افتاد. موفقیت این حراجی‌ها در دبی، روند برگزاری سالانه و دو مرحله‌ای را در این منطقه تثبیت کرد. در سال ۲۰۰۷ هر سه مرکز ساتبیز، کریستیز و بونامز در حراجهای خود با رکوردداری ایران در فروش آثار هنری مواجه بودند. در سال ۲۰۰۸ رشد هنر ایران سرعت گرفت؛ اما در ۲۰۱۱ تاثیر کامل تحریم‌ها مشخص شد و بازار هنر ایران صدمه دید. مسوولان ایرانی برای کاهش صدمه ناشی از تحریم‌ها، سعی کردند بازاری داخلی ایجاد کنند. برهمین اساس در سال ۲۰۱۲ نخستین حراج هنری تهران برگزار شد و بازار داخلی هنر در ایران رو به رشد گذاشت. دبی هم به ناچار تحریم‌ها را اجرا کرد و جابه‌جایی پول برای همه دشوار شد. در ۲۰۱۳ حراج ساتبیز در دوحه ۲/ ۱۵ میلیون دلار فروش داشت. در ۲۰۱۴ حراج تهران ۵/ ۱ میلیون دلار فروش داشت. در ۲۰۱۶ قیمت هنر ایران رو به افزایش گذاشت و آثار هنری ایرانی در داخل و خارج خواهان بسیاری پیدا کرد.
فروش داخلی بازار تهران هر سال با افزایش مواجه شد و توانست به ثبات برسد. این در حالی بود که با رفع تحریم‌ها، عرضه آثار ایرانی در بازارهای جهانی هم رونق بیشتری گرفت و دوباره رکوردهای فروش در کنار نام هنرمندان ایرانی ثبت شد. در این گزارش مروری داریم بر فروش آثار ایرانی در دوره‌های اخیر حراج ساتبیز و کریستیز که در یک ماه گذشته برگزار شده است. در این دو دوره مجموع فروش آثار هنری ایران به سه میلیون دلار نزدیک شده است.نکته قابل توجه درباره فروش آثار ایرانی این است که آثار هنرمندان مدرنیست بیش از سایرین مورد استقبال قرار گرفته‌اند. درواقع هنر ایران نیز تابع نگاه جهانی اقتصاد هنر است و همچون دیگر حراجهای بین‌المللی که در آمریکا، اروپا و آسیای شرقی برگزار می‌شود، این هنرمندان مدرنیست هستند که جایگاه اقتصادی تثبیت‌شده‌تری دارند.نگاهی گذرا به آثار فروش رفته در این دو حراج نشان می‌دهد که سهم هنرمندانی همچون سهراب سپهری، پرویز تناولی، بهمن محصص، حسین زنده‌رودی، منوچهر یکتایی، منیر فرمانفرماییان و... بیش از ۲ میلیون دلار و آثار نقاشی معاصر هنرمندان ایرانی همچون فرهاد مشیری، رضا درخشانی، علی بنی صدر، حسین خسروجردی، طلا مدنی و رکنی حائری‌زاده کمتر از ۹۰۰ هزار دلار است.
جزئیات ارز آوری ۳ میلیون دلاری در یک ماه
دو حراج ساتبیز و کریستیز در ماه اکتبر (آبان) با رویکرد هنر مدرن و معاصر خاورمیانه، برگزار شدند و آثار ۲۰ هنرمند ایرانی در این رویدادهای بین‌المللی به فروش کلی ۲ میلیون و ۹۱۵ هزار دلار، معادل ۹ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان دست پیدا کردند. این دو حراج جمعا ۹.۶۵۷.۰۰۰ دلار فروش داشتند که هنرمندان ایرانی یک سوم سهم این فروش را به خود اختصاص دادند و از هنرمندان خاورمیانه، جهان عرب و ترکیه در جایگاه بالاتری قرار گرفتند. در حراج ساتبیز که در روز ۲۳ اکتبر (اول آبان‌ماه) در لندن با عنوان حراج آثار قرن بیستم خاورمیانه برگزار شد، ۵۷ اثر عرضه شد که ۲۰ اثر از ۱۶ هنرمند معاصر ایران در این حراج چکش خوردند. این حراج جمعا با مبلغ فروش کل ۲.۷۴۵.۰۰۰ دلار به پایان رسید و سهم فروش کل هنرمندان ایرانی ۱.۵۸۰.۰۰۰ دلار بود که بیش از ۶۰ درصد فروش کل حراج به آثار هنرمندان ایرانی اختصاص داشت.
اما در بیست و سومین حراج خاورمیانه کریستیز که ۲۵ اکتبر (سوم آبان) برای اولین بار در شو روم اختصاصی کریستیز در لندن برگزار شد، ۵۷ اثر هنرمندان خاورمیانه عرضه شد که ۱۴ اثر از ۱۲ هنرمند ایرانی در این حراج چکش خوردند. این حراج با فروش کل ۶.۹۱۲.۵۰۰ دلار به پایان رسید و سهم هنرمندان ایرانی ۱.۳۳۵.۰۰۰ دلار بود که یک‌پنجم از فروش کل به آثار ایرانی تعلق گرفت. از نکات قابل توجه در این دو حراج فروش ۵ اثر سهراب سپهری، بهمن محصص، حسین زنده‌رودی، پرویز تناولی و فرهاد مشیری بالای ۲۰۰ هزار دلار و ۷ اثر، سهراب سپهری، علی بنی صدر، منیر فرمانفرماییان، منوچهر یکتایی و فرهاد مشیری بالای ۱۰۰ هزار دلار بود که نقش تعیین‌کننده‌ای در بالا رفتن فروش کلی آثار هنرمندان ایرانی داشتند.
آمار تفکیک شده هنرمندان ایرانی در این دو حراج بین‌المللی اما همچنان نشان‌دهنده این موضوع است که سهراب سپهری همچنان چهره اصلی حراجهای خاورمیانه است. در این دو حراج آثار ۲۰ هنرمند ایرانی به فروش رسید که یک هنرمند ۴ اثر، دو هنرمند ۳ اثر و پنج هنرمند ۲ اثر داشتند. بر این اساس سهراب سپهری با دو اثر در حراج ساتبیز و یک اثر در حراج کریستیز فروشی معادل ۵۵۰ هزار دلار داشته است. این هنرمند که با اثر ۳۶۰ هزار دلاری خود از مجموعه «تنه درختان» رکورددار این دوره حراج ساتبیز شد؛ اثر دیگری از او نیز در این حراج به مبلغ ۷۴.۲۵۰دلار به فروش رفت. همچنین در حراج کریستیز اثر این هنرمند ۱۱۵.۷۵۰ دلار چکش خورد تا سهراب سپهری بیش از سایر هنرمندان ایرانی سهم بازار بین‌المللی هنر ایران را به خود اختصاص دهد.
اما دومین هنرمندی که سهم قابل‌توجهی در فروش‌های پاییز هنر ایران داشت، فرهاد مشیری است که با ۴ اثر، فروش ۴۶۲ هزار دلاری را برای خود ثبت کرد. این مبلغ در حالی به نام این هنرمند ثبت شد که یکی از آثار او در حراج کریستیز فروش نرفت. دو اثر فرهاد مشیری در ساتبیز هر دو ۱۱۵,۵۰۰ و اثر دیگر او در حراج کریستیز ۲۳۱ هزار دلار چکش خوردند. پرویز تناولی نیز با دو اثری که در حراج کریستیز داشت در میان هنرمندان ایرانی در جایگاه سوم قرار گرفت و به فروش ۳۱۰ هزار دلاری دست یافت. دو اثر این مجسمه‌ساز در کریستیز به مبلغ ۲۶۴ هزار دلار و ۴۶ هزار دلار چکش خوردند. بهمن محصص دیگر چهره بین‌المللی هنر ایران با اینکه اثر او در حراج کریستیز فروش نرفت؛ اما اثری از او که در ساتبیز به مبلغ ۲۸۰ هزار دلار چکش خورد، او را در جایگاه چهارم هنرمندان پرفروش پاییزی هنر ایران قرار داد.
منوچهر یکتایی نیز با ۳ اثر در دو حراج کریستیز و ساتبیز، فروش کلی ۲۷۷ هزار دلاری داشت. یک اثر این هنرمند در ساتبیز ۱۱۵.۵۰۰ ودومی۳۸ هزار دلار و دیگر اثرش در کریستیز ۱۲۳.۵۰۰ دلار چکش خوردند. حسین زنده‌رودی نیز از جمله هنرمندانی بود که آثارش در این دو حراج بین‌المللی حضور داشتند، اثر او در ساتبیز ۲۶۴ هزار دلار فروش رفت و با توجه به فروش نرفتن اثر او در کریستیز اما این چهره بین‌المللی هنر ایران در جایگاه ششم قرار گرفت. منیر فرمانفرماییان نیز از دیگر هنرمندانی بود که در این دو حراج حضور داشت و اثر او در ساتبیز ۵۷.۷۵۰ دلار و در کریستیز ۱۴۸.۵۰۰ دلار چکش خوردند تا او با فروش کلی ۲۰۶.۲۵۰ دلار از چهره‌های تاثیرگذار هنر ایران در حراجهای بین‌المللی باشد.
علی بنی صدر با یک اثر در کریستیز به مبلغ ۱۹۸ هزار دلار و نصرالله افجه‌ای و رضا درخشانی هر دو با فروش ۸۲.۵۰۰ دلار در حراج کریستیز ۱۰ هنرمندی هستند که سهم قابل‌توجهی در فروش کلی هنرمندان ایرانی داشتند. جایگاه‌های بعدی نیز به اثر کوروش شیشه‌گران در حراج کریستیز با ۴۳ هزار دلار اختصاص دارد؛ اما سایر هنرمندان در حراج ساتبیز نیز رکوردهای خوبی به دست آوردند. بهجت صدر با دو اثر در حراج ساتبیز ۳۰.۵۰۰، حسین خسروجردی با یک اثر به مبلغ ۲۹.۷۰۰، طلا مدنی ۲۴.۷۵۰، ناصر عصار ۱۹.۸۰۰، عذرا عقیقی بخشایش ۱۸.۱۵۰، رکنی حائری‌زاده ۱۳.۲۰۰، حسین کاظمی ۹.۹۰۰ و پرویز کلانتری و اردشیر محصص هر دو با ۶.۶۰۰ دیگر هنرمندانی هستند که در ثبت این رقم برای هنر ایران نقش داشتند. اما باید فرامرز پیلارام و قاسم حاجی‌زاده را دو ناکام حراجهای بین‌المللی پاییز دانست که آثار آنها در کریستیز و ساتبیز به فروش نرسیدند.
ارسال نظر