براساس گزارشی از بلومبرگ، این تدبیر، عوارض بر واردات محصولات کربن‌‌‌زا -محصولاتی که در تولید آنها دی‌اکسیدکربن تولید می‌شود- اعمال می‌کند تا به این طریق شرکت‌های اروپایی که مجبور به پیروی از قوانین سختگیرانه آب‌‌‌وهوایی این قاره هستند، با رقابت ناعادلانه تولیدکنندگان خارج از این اتحادیه مواجه نشوند. به تازگی، با آغاز فاز اول مکانیزم موسوم به «سازوکار تنظیم مرز کربن»، واردکنندگان از شش‌صنعت کربن‌‌‌زا موظف شده‌‌‌اند میزان انتشار دی‌‌‌اکسید‌‌‌کربن خود را اظهار کنند.

تیم فیگرز، کارشناس ارشد شرکت مشاوره بوستون، معتقد است که این امر پیامدهای استراتژیک و مالی برای تجارت در سراسر جهان خواهد داشت. او معتقد است این نقطه شروع یک فرآیند طولانی است، اما حتی اگر برخی از شرکت‌ها به‌سرعت تحت‌تاثیر این سازوکار قرار نگیرند، ممکن است در مرحله بعدی تحت‌تاثیر قرار گیرند؛ چراکه اتحادیه اروپا امکان گنجاندن صنایع زیادی را در این طرح دارد.

این سازوکار قبلا با مخالفت شرکای تجاری اصلی اتحادیه اروپا از جمله روسیه و چین روبه‌رو شده بود، چراکه آنها معتقدند چنین سازوکاری اصول تجارت آزاد را تضعیف می‌کند. این موضوع به تنش‌‌‌های تجاری بین اتحادیه اروپا و ایالات‌متحده نیز افزوده است، به‌‌‌طوری‌‌‌که دولت بایدن در اوایل سال‌جاری خواستار معافیت صنایع فولاد و آلومینیوم این کشور از گزارش میزان انتشار دی‌‌‌اکسیدکربن خود شده بود.

به محض آغاز به کار این طرح، این سازوکار یک آزمون کلیدی برای تعیین این خواهد بود که آیا قیمت‌گذاری کربن در سراسر جهان به عنوان بخشی از تلاش‌‌‌ها برای محدود کردن گرمایش جهانی خواهد بود یا خیر. در مرحله دوم که از ژانویه ۲۰۲۶ آغاز می‌شود، شرکت‌ها ملزم به پرداخت تدریجی مالیات مطابق با قیمت‌ها در بازار کربن اتحادیه اروپا خواهند بود. قرارداد معیار انتشار گازهای گلخانه‌‌‌ای اتحادیه اروپا در روز جمعه حدود ۸۲یورو به ازای هر تن متریک کربن بوده است.

ایده تعیین مالیات برای انتشار گازهای گلخانه‌‌‌ای در مرزهای اروپا در دو دهه گذشته مطرح شده است، اما در اوایل سال‌جاری بود که اتحادیه اروپا قانونی را تصویب کرد که آن را به‌عنوان بخشی از بسته سبز جاه‌طلبانه خود الزامی می‌‌‌کرد. براساس این گزارش، اتحادیه اروپا متعهد به کاهش ۵۵درصدی انتشار گازهای گلخانه‌‌‌ای در این دهه نسبت به سطح ثبت‌شده در سال ۱۹۹۰ و دستیابی به انتشار کربن صفر تا اواسط قرن حاضر است. به اعتقاد فیگرز، حتی در مرحله انتقالی سازوکار تنظیم مرز کربن هم تولیدکنندگان کشورهای صادرکننده مجبور خواهند شد تمرکز بیشتری روی ردپای کربن خود داشته باشند. اگر انتشار گازهای گلخانه‌‌‌ای کاهش نیابد، محصولات آنها رقابت‌پذیری کمتری خواهد داشت. دوم اینکه چشم‌انداز پرداخت بهای تولید کربن در اتحادیه اروپا به‌عنوان انگیزه‌‌‌ای برای سرمایه‌گذاری در کربن‌‌‌زدایی عمل می‌کند. این امر می‌‌‌تواند به معنای تغییر در الگوهای تجارت نیز باشد؛ چراکه فروش محصولات کربن‌‌‌زا در بازار اتحادیه اروپا دشوارتر خواهد بود، بنابراین آنها ممکن است بدون مالیات کربن به کشورهای ثالث صادر شوند.اگر مالیات تولید کربن قبلا در کشوری که کالاها در آن تولید شده‌‌‌اند پرداخت شده باشد، می‌‌‌توان حداقل تا حدی از این مالیات چشم‌‌‌پوشی کرد و این امر باعث ایجاد انگیزه مضاعف در کشورهای ثالث برای معرفی سیاست‌‌‌های سبز خود می‌شود. چنین طرحی همچنین از تلقی این برنامه به‌عنوان تعرفه غیرقانونی براساس مقررات تنظیم‌شده توسط سازمان تجارت جهانی جلوگیری می‌کند.

از منظر بلومبرگ، اتحادیه اروپا برای موفق شدن این سازوکار باید کارهای زیادی انجام دهد و اقداماتی از قبیل اطمینان از نظارت بر انطباق در کشورهای عضو و معرفی قوانین فنی دقیق‌‌‌تر از کارهایی است که باید توسط اتحادیه اروپا انجام شود. همچنین پیش‌بینی می‌شود این اتحادیه با چالش‌های قانونی در سازمان تجارت جهانی و اختلافات با شرکای تجاری مواجه شود.فعالان محیط‌زیست و اقتصاددانان، از جمله برنده جایزه نوبل ویلیام نوردهاوس، مدت‌هاست که از تعیین مالیات بر انتشار کربن حمایت می‌کنند؛ زیرا این توافق به کشورها اجازه می‌دهد تا در نوعی «باشگاه کربن» با هم متحد شوند تا مشکل استفاده رایگان از تلاش‌‌‌های سایر کشورها را از بین ببرند. آلمان ایده ایجاد چنین اتحادیه‌‌‌ای در کنار گروه هفت را مطرح کرده است.

به گفته رئیس تجارت و زنجیره تامین در بازوی پژوهشی بلومبرگ، این امر ممکن است به بازارهای کربن نوظهور در کشورهای دیگر، مانند بازار انتشار گازهای گلخانه‌ای چین، شتاب دهد و سایر کشورها را به پیروی از آن ترغیب کند. این مساله اما به این زودی‌ها باعث ایجاد چیزی مشابه با قیمت‌گذاری کربن اتحادیه نخواهد شد؛ اما در مکان‌‌‌هایی که قیمت‌گذاری کربن از نظر سیاسی امری خوشایند است، این امر قطعا می‌‌‌تواند به عنوان یک محرک عمل کند.

 

اخبار مرتبط