توسعه لجستیک تجارت الکترونیک ضرورت اقتصاد دیجیتال
۱. راهبردهای سیاستی در توسعه لجستیک تجارت الکترونیک کرهجنوبی (سطح کلان):
الف) ایجاد لجستیک الکترونیکی شهری یا «ای-لوگیس شهری»: دولت کرهجنوبی برای شهرهای بزرگ و به‌منظور ارتقای مراکز لجستیکی در تجارت الکترونیک درون‌شهری، ابتکار حائز توجهی با عنوان «ای-لوگیس شهری» آغاز کرده است. در این طرح پایانه‌‌‌های شهری (مانند پایانه کامیون‌‌‌ها) که کهنه یا فرسوده بودند، به‌طور کامل بازسازی و به مراکز تدارکات درون‌شهری در مقیاس کوچک بدل شدند. با این اقدام ای-لوگیس‌های شهری می‌‌‌توانند پاسخگوی نیازهای تدارکات و لجستیک در بخش تجارت الکترونیک (بهویژه مدل B۲C) باشند و برنامه‌‌‌های تحویل سریع داخل شهری را برای شهروندان تسهیل کنند. این ترمینال‌‌‌ها به دلیل دسترسی عالی به مناطق مختلف در شهرهای بزرگ و وجود زیرساختهای لازم برای حمل‌ونقل شهری، مدنظر دولت کرهجنوبی قرار گرفتند تا به‌عنوان مراکز لجستیکی آینده‌‌‌نگر به فناوری‌‌‌های روباتیک و اینترنت‌اشیا (IoT) نیز مجهز شوند. بنابراین علاوه بر تحویل سریع محموله‌‌‌ها (مانند تحویل نیم‌‌‌روزه)، به لطف پیمودن مسافت‌های کوتاه‌تر شهری و صرفه‌‌‌جویی هزینه‌‌‌ای گسترده در بخش لجستیک، این روش موجب تسهیل توسعه لجستیک تجارت الکترونیک در شهرهای بزرگ شده است.
ب) بهبود تجارت الکترونیک فرامرزی کرهجنوبی
ب-۱: بهبود تجارت الکترونیک فرامرزی وارداتی: کرهجنوبی قراردادهای تجارت آزاد را با طیف وسیعی از کشورها امضا کرده که به موجب آن، تامین و پاسخگویی به نیازهای مصرف‌کنندگان کره‌‌‌ای از طریق فراهم بودن انواع محصولات از سوی تامین‌‌‌کنندگان خارجی ممکن شده است. به این ترتیب، در بخش تجارت الکترونیک از سال ۲۰۱۵، این کشور مردم خود را برای خرید آنلاین فرامرزی به دریافت کد ثبت‌‌‌‌شده ترخیص الکترونیک (کد گمرک فردی) تشویق کرده است که تحت عنوان «کد شخصی ترخیص کالا» شناخته می‌شود. این کدها توسط گمرک کرهجنوبی برای تسریع روند ترخیص کالاها و دریافت محصولات خریداری‌شده از طریق تجارت الکترونیک فرامرزی صادر شده و مورد استفاده قرار گرفته است. همچنین کرهجنوبی سیستم مالیاتی تسهیل‌کننده (معافیت مالیاتی یا کاهش نرخ مالیات ورودی برخی کالاها) و روش‌های گمرکی ساده (ساده‌‌‌سازی لیست اقلام اظهارشده برای ترخیص و با حداقل بوروکراسی اداری در روندهای گمرکی) را برای ورود این کالاها (به‌خصوص کالاهای با ارزش پایین) فراهم کرده است تا علاوه بر سهولت خرید آنلاین از کشورهای خارجی، مصرف‌کنندگان از خدمات لجستیک باکیفیت نیز بهره‌‌‌مند شوند.
ب-۲: بهبود تجارت الکترونیک فرامرزی صادراتی: دولت کرهجنوبی سیاست جهانی‌‌‌شدن تجارت الکترونیک را با جدیت دنبال میکند و حمایت گسترده از صادرات کالاها به بازارهای خارجی در اولویت اقدامات دولت قرار دارد. بنابراین ایجاد و گسترش انبارهای لجستیک در خارج از کشور برای پیشبرد سفارش‌های آنلاین، گسترش مراکز تدارکات (لجستیک) مشترک در خارج از کشور و تقویت همکاری‌‌‌ها در کانالهای خردهفروشی جهانی برای نفوذ بیشتر به بازارهای صادراتی و مدیریت دقیق با هزینه کمتر در حوزه لجستیک در کشور مقصد از اقدامات تعیین‌شده در وزارت زمین، زیرساخت و حمل‌ونقل کرهجنوبی بوده است. همراستا با اقدامات یادشده، گسترش پشتیبانی تبلیغاتی دولت برای شرکت‌هایی که وارد کانالهای خردهفروشی خارج از کشور شده‌‌‌اند، تاثیر بسزایی بر رشد تجارت الکترونیک صادراتی داشته است. حمایت دیگر دولت، طراحی پلتفرمی است که جزئیات مربوط به سفارش‌های خرده‌‌‌فروشان آنلاین صادراتی را به صورت خودکار به اظهارنامه صادراتی آنلاین تبدیل میکند تا با اتصال به سیستم ترخیص الکترونیک گمرکی، صادرکنندگان فعال در تجارت الکترونیک مجبور به اظهار تعداد زیادی از اقلام متنوع برای صادرات (که امری وقتگیر و دشوار است) نباشند.
ج) ایجاد خوشه لجستیک تجارت الکترونیک: در سال ۲۰۲۰، وزارت اقیانوس‌‌‌ها و شیلات کرهجنوبی، مجتمع اینچئون پورت۲ را که با حمایت دولت ایجاد شده است به‌عنوان منطقه تخصصی برای فعالیت‌های تجارت الکترونیک معرفی کرد که با بهره‌‌‌گیری از مزیت‌‌‌های جغرافیایی و زیرساختهای لجستیکی، اولین منطقه بندری اختصاصی تجارت الکترونیک است. براین اساس، برای حمایت فعالانه از شرکت‌های مقیم در این مجتمع، بندر اینچئون به صورت «مرکز لجستیک هوشمند» درآمده و با زیرساختهای فناوری اطلاعات پیشرفته متناسب با وضعیت تجارت الکترونیک، امکان فعالیت با نرخ‌های مقرون‌‌‌به‌‌‌صرفه را به کسب‌وکارهای تجارت الکترونیک بهویژه استارت‌آپ‌‌‌ها اختصاص می‌دهد.
۲. راهبردهای کسب‌وکاری در توسعه لجستیک تجارت الکترونیک کرهجنوبی (سطح خرد): در سطح خرد، اقداماتی برای مدرنسازی بخش لجستیک تجارت الکترونیک براساس نیازهای بازار و برنامه‌‌‌هایی که شرکت‌ها برای موفقیت خود در آینده ترسیم کرده‌‌‌اند، به انجام رسیده است. از آن جمله با سرعت گرفتن کاربرد فناوری‌‌‌های جدید در حوزه لجستیک، شرکت‌های پیشرو مانند گیک‌پلاس و سی‌‌‌جی لجستیک استفاده از روبات‌‌‌های متحرک مستقل (AMR) را برای مدرنسازی عملیات مراکز توزیعی خود به کارگرفته‌‌‌اند. از این باب، دامنه کاربرد وسیع روبات‌‌‌ها و استفاده فعال از هوش مصنوعی و تجزیه و تحلیل داده‌‌‌های عظیم، تکامل لجستیک این شرکت‌ها را به فرآیند لجستیکی هوشمند تسریع کرده است و از «مگاهاب‌‌‌های لجستیکی هوشمند» مانند مگاهاب گونجیام شرکت سی‌‌‌جی لجستیک به‌منظور ارتقای خدمات خود از سیستم MPS(سیستم خودکاری که نوع و میزان موجودی محصولات برای انبارداری و توزیع را مدیریت میکند)، سیستم EFlex(سیستم مدیریت تدارکات یکپارچه برای مشتریان تجارت الکترونیک) و سیستم ناوبری انبار (سیستم گردآوری اطلاعات از طریق موبایل با قابلیت نمایش تصاویر و اطلاعات از انبار) استفاده میکند.
براساس یافته‌‌‌های حاصل از بررسی تجربه کرهجنوبی، درس‌‌‌های زیر برای ارتقای زیرساخت لجستیک تجارت الکترونیک ایران قابل ذکر است.
۱. تمرکز بر سیاست‌های روزآمدسازی زیرساختهای موجود و خوشه‌های لجستیک: سرمایه‌‌‌گذای روی توسعه روش‌های حمل‌ونقل و تدارکات درون شهری (بهویژه لجستیک پایدار) و روش‌های حمل‌ونقل سریع و ارزان مرسولات در کشور براساس بازسازی و روزآمد کردن زیرساختهای سخت و نرم موجود در ترمینالهای شهری (مانند ترمینالهای باربری، کامیون، اتوبوس و...)، زیرساختهای پستی، زیرساختهای شهرک‌‌‌های صنعتی یا سایر زیرساختهای در دسترس (به‌خصوص در شهرهای بزرگ) به‌منظور تقویت خدمات لجستیک به مشتریان تجارت الکترونیک.
۲. برنامه‌‌‌ریزی برای توسعه تجارت الکترونیک فرامرزی صادراتی: برنامه‌‌‌ریزی برای توسعه فروش محصولات تولیدی کشور به شیوه صادرات آنلاین (تجارت الکترونیکی فرامرزی صادراتی) و خدمات لجستیکی مربوطه به‌منظور نفوذ در بازارهای خارجی (بهویژه منطقه قفقاز و خاورمیانه)که مستلزم پیشبرد موارد زیر است: الف) توسعه پلتفرم‌‌‌ها و روندهای مناسب بانکی و گمرکی؛ ب) ایجاد و توسعه مراکز لجستیک خدمات خرد و کلان صادراتی این بخش؛ ج)توسعه روش‌های حمل‌ونقل (مانند تحویل پستی سریع بین‌المللی)؛ د)حمایت‌‌‌های مالی و تبلیغاتی از صادرکنندگان تجارت الکترونیکی؛ ه)مذاکرات بین‌المللی دولت برای تسهیل همکاری در مراکز لجستیک مشترک خارجی. این امر موجب حمایت و ترغیب تولیدکنندگان و بازرگانان داخلی برای ورود به کانالهای عمده‌فروشی و خردهفروشی آنلاین صادراتی می‌شود. همچنین فرصتی مغتنم برای برندسازی محصولات تولید داخل در بازارهای منطقه‌‌‌ای و جهانی است.
۳. حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و هسته‌‌‌های فناور کشور: جهت‌‌‌دهی به حمایت‌‌‌های دولت در زمینه معرفی و توسعه ابزارها و خدمات نوآورانه به‌منظور تقویت فناوری‌‌‌های زیرساختی و لجستیک تجارت الکترونیک نیازمند اقدامات زیر است: الف)توسعه روش‌های نوین و مبتنی بر فناوری اطلاعات برای انبارش، پردازش سفارش‌ها و تحویل؛ ب) توسعه فناوری‌‌‌های خودکار و روباتیک در سیستم‌های توزیعی (انبارش و تحویل)؛ ج) حمایت از هوشمندسازی فرآیندهای پردازش سفارش‌ها و کاربرد اینترنت‌اشیا در سیستم‌های انبار، توزیع و تحویل در تجارت الکترونیک.
