پنج برنامه برای گذر از پیک تابستانه
برنامهریزی انجام‌شده دارای پنج‌محور اصلی است که در ادامه به بیان آنها می‌پردازیم.
۱) افزایش میزان عرضه انرژی برق با افزایش تولید: ساخت نیروگاه‌‌‌های جدید و وارد مدار کردن آنها یکی از اقدامات اصلی صنعت برق است که در این راستا وزارت نیرو برنامه لازم برای نصب و راه‌‌‌اندازی ۵هزار مگاوات واحد نیروگاهی را در دست اقدام و اجرا دارد. از این میزان ۴۵۰۰مگاوات از نوع حرارتی و ۵۰۰مگاوات از نوع تجدیدپذیر خواهد بود که نیل به آن نیازمند تلاش فراوان است. برنامهریزی لازم برای افزایش هزار مگاواتی توان تولیدی نیروگاه‌‌‌های موجود نیز انجام شده که شامل اقدامات ویژه برای به مدار آمدن واحدهای آسیب‌دیده، رفع خرابی سیستم‌های خنک‌‌‌کننده بعضی از واحدهای نیروگاهی (که باعث محدودیت در تولید آنها می‌شود)، تامین منابع آب لازم برای برخی از واحدهای حرارتی به‌منظور خنک‌‌‌کنندگی آنها، استفاده از تکنولوژی‌‌‌های جدیدتر برای برخی واحدهای گازی و ذخیره‌‌‌سازی مناسب آب در پشت سدها به‌منظور تولید برق در نیروگاه‌‌‌های برق‌‌‌آبی (با در نظر گرفتن حق‌آبه مربوط به محیط‌زیست و کشاورزی) است.
به موازات این برنامه‌‌‌ها استفاده از واحدهای تولیدی مربوط به صنایع دیگر همچون نفت، گاز، پتروشیمی، فولاد، نهادها و سازمان‌های دولتی و عمومی و تولیدات پراکنده نیز در دستور کار خواهد بود. لازم به ذکر است که عملکرد صحیح همراه با بازده و تولید نامی در واحدهای نیروگاهی، نیازمند تعمیرات و اورهال مناسب است که خوشبختانه تاکنون بیش از ۹۵درصد واحدهای نیروگاهی مورد تعمیر اساسی قرار گرفته‌اند و امید است تا تاریخ اوج مصرف این عدد به ۱۰۰درصد برسد.
۲) افزایش میزان عرضه انرژی برق با واردات: این امر یکی از روش‌های مناسب برای جبران کسری تراز تولید نسبت به مصرف در کالاها و خدمات واردات است. وزارت نیرو نیز با در نظر گرفتن محدودیت‌های موجود در شبکه انتقال و با توجه به اینکه برخی از کشورهای همسایه در عرض‌‌‌های جغرافیایی متفاوت از ایران قرار دارند (که این مهم باعث می‌شود این کشورها در زمان‌‌‌های اوج مصرف برق در کشور ما دارای مازاد تولید باشند) اقدام به افزایش میزان واردات از کشورهای همسایه و عقد قرارداد تبادل انرژی برق با دیگر کشورها کرده است.
۳) کاهش میزان تقاضا و مدیریت مصرف: مدیریت مصرف از روش‌های دیگر وزارت نیرو برای عبور از اوج مصرف تابستان ۱۴۰۱ خواهد بود. با توجه به هزینه‌‌‌های فراوان ساخت واحدهای تولیدی و توسعه شبکه انتقال و توزیع (به‌منظور افزایش میزان عرضه) اقتصادی‌‌‌تر این است که بتوان تا حد امکان در سمت تقاضا کاهش ایجاد کرد تا بین عرضه و تقاضا تعادل ایجاد شود. پایش میزان مصرف در بخش‌‌‌های مختلف را شاید بتوان مهم‌ترین گام در حوزه مدیریت مصرف دانست. به‌منظور پایش توان مصرف در سطح کشور حدود یک‌میلیون دستگاه کنتور هوشمند در واحدهای صنعتی، کشاورزی، عمومی، اداری و خانگی نصب شده است که بیش از نیمی از بار کشور را پایش خواهند کرد و می‌‌‌توان بر این مشترکان اقدام نظارتی و مدیریتی انجام داد. از دیگر اقدامات مورد نظر، تدوین و اجرای صحیح تعرفه اوج بار است که جزو مصوبات هیات‌وزیران در تاریخ ۱۱ دی‌ماه ۱۴۰۰ است که می‌‌‌تواند با ارسال سیگنال‌‌‌های اقتصادی به مشترکان آنها را در راستای مدیریت مصرف پرانگیزه‌‌‌تر کند.
رشد بی‌‌‌ضابطه رمزارزها یکی از چالش‌‌‌های صنعت برق در چند سال اخیر بوده است که جمع‌‌‌آوری و از مدار خارج کردن مزارع استخراج فاقد مجوز و توقف فعالیت مراکز مجاز استخراج در تابستان (براساس دستورالعمل وزارت نیرو) از اقدامات این حوزه خواهد بود. کاهش مصرف برق در ادارات و سازمان‌های دولتی و عمومی براساس دستورالعمل وزارت نیرو، استفاده از لامپ‌‌‌های دارای راندمان بالاتر برای روشنایی معابر، مبادله تفاهم‌‌‌نامه با بخش کشاورزی و صنعت برای کاهش انتقال زمان مصرف از موقع اوج به دیگر زمان‌‌‌ها و آموزش و آگاه‌‌‌سازی جامعه از دیگر اقدامات و برنامه‌‌‌ها در حوزه مدیریت مصرف خواهد بود.
۴) افزایش آمادگی شبکه سراسری انتقال و توزیع برق کشور: شبکه سراسری انتقال و توزیع برق نقش واسط بین سمت عرضه و سمت تقاضا را بر عهده داشته و محدودیت‌های آن باعث ایجاد کاهش تولید و در نتیجه، افزایش میزان انرژی تامین‌‌‌نشده مشترکان خواهد بود. اجرای عملیات لازم برای رفع گلوگاه‌‌‌ها و افزایش ظرفیت شبکه انتقال از برنامه‌‌‌های این بخش است که به‌سرعت در دست اقدام است. تجهیزات موجود در شبکه انتقال به تعمیرات سالانه نیاز دارد که این مهم تا انتهای فروردین ۱۴۰۱ انجام شده است و در حال حاضر شبکه انتقال و توزیع برق کشور آمادگی ورود به شرایط اوج مصرف را دارد. علاوه بر این، خطوط و ایستگاه‌‌‌های جدید برق که در شبکه دارای اولویت هستند، تکمیل شده و به مرحله بهره‌‌‌برداری رسیده‌اند. دیگر عملیات لازم شامل اصلاح و بهینه‌‌‌سازی برخی از خطوط و پست‌‌‌ها و همین‌طور نصب تجهیزاتی همچون خازن‌‌‌ها و متعادل‌‌‌سازی بار خطوط و ایستگاه‌‌‌های انتقال برق است.
۵) هماهنگی با دیگر دستگاه‌‌‌ها: یکی از مصرف‌کنندگان اصلی انرژی برق در کشور، صنایع سنگین همچون فولاد، آلومینیوم، مس، سیمان و پتروشیمی هستند که در صورت انتقال برق مصرفی آنها از روزهای اوج بار به دیگر روزهای سال، می‌‌‌توان به صورت قابل‌ملاحظه‌‌‌ای اقدام به کاهش میزان توان مصرفی روزهای اوج بار کرد. یکی از روش‌ها اجرای عملیات تعمیرات و نگهداری سالانه این صنایع در ماه‌‌‌های اوج مصرف برق است. در این راستا، تفاهم‌‌‌نامه‌‌‌های لازم با وزارت صمت و نفت باید منعقد شود.
با همت مدیران و کارشناسان صنعت برق و یاری مردم برنامه‌‌‌های مورد اشاره در زمان اوج مصرف تابستان ۱۴۰۱ قابل اجرا خواهد بود، اما باید اشاره کرد که حل مشکلات صنعت برق نیازمند عزم سراسری است که ابتدا به اصلاح قوانین نیاز دارد. امید است با اجرای طرح توسعه و مانع‌‌‌زدایی از صنعت برق (که کلیات آن به‌تازگی در مجلس شورای اسلامی مورد تصویب قرار گرفته) و تدوین فرآیندها و کلیات اجرایی آن با حضور کارشناسان و متخصصان، بتوان بسترهای لازم را در صنعت برق به نحوی ایجاد کرد که سال به سال اختلاف بین تولید و مصرف کاهش یابد و به‌زودی به صفر برسد.
