وزیر صمت در سفر سه‌روزه به دمشق، چه اهدافی را دنبال می‌کند؟
منوی ایران برای بازار سوریه
دیدار وزیر صنعت، معدن و تجارت با وزیر تجارت داخلی سوریه عکس: شاتا
وزیر صمت که به دعوت نخستوزیر سوریه برای سفر سه‌روزه راهی سوریه شده است، در راس هیات اقتصادی تلاش دارد سطح کنونی تجارت دو کشور را که در محدوده ۱۲۵میلیون دلار قرار دارد، به افق چشم‌‌‌انداز ۲۰۲۲ که حدود یک‌میلیارد دلار است، نزدیک کند. با توجه به وجود برخی صنایع مونتاژی مشترک در سوریه و پیوستن قریب‌الوقوع این کشور به اتحادیه عرب، تقویت صادرات صنعتی از مجرای تولید مشترک موضوعی است که در این سفر پیگیری خواهد شد. به نظر می‌رسد کماکان خودرو و لوازم خانگی دو حوزه مورد علاقه برای تداوم همکاری صنعتی ایران و سوریه است که در منوی وزیر صمت برای مقامات سوریه جا دارد. در این باره وزیر صمت اظهار کرد: پیشنهاد‌‌‌های عملی متعددی را آماده کردیم که آنها را با وزیران سوری به اشتراک خواهیم گذاشت تا شاید بتوان تصویری عملی و چابک از همکاری‌‌‌های اقتصادی دو کشور ترسیم کرد. ایران در کنار افزایش تبادلات اقتصادی در حوزه‌‌‌های مختلف تلاش دارد دامنه صادرات خود به کشورهای منطقه را افزایش داده و تنوع مقاصد صادراتی خود را ارتقا دهد.
با اینکه بخشی از برنامه فاطمیامین در سوریه حول محور دیدارهای دیپلماتیک می‌‌‌چرخد، اما افتتاح دومین نمایشگاه اختصاصی ایران در سوریه از برنامه‌‌‌های مهم وزیر صمت در سوریه است که ۱۶۴شرکت ایرانی از خلال آن محصولات خود را به مصرف‌کنندگان سوری معرفی می‌کنند. فاطمیامین که در این سفر سه‌روزه دیدارهای متعددی با مقامات سوری از جمله حسین عرنوس، نخستوزیر و شماری از اعضای گروه اقتصادی کابینه سوریه مانند وزیر اقتصاد، وزیر تجارت خارجی، وزیر امور خارجه و وزارت نفت خواهد داشت، تلاش می‌کند برای سال‌های آتی مسیر توسعه صادرات صنعتی به سوریه و سایر شرکای اقتصادی این کشور را هموار سازد. بر اساس اعلام بخش رسانه‌‌‌ای سفارت جمهوری اسلامی ایران در دمشق، فاطمیامین همچنین ریاست هیات ایران را در جلسات دو کمیته تجاری و اقتصادی با طرف سوری بر عهده خواهد داشت. در این زمینه مقامات سوریه اعلام کرده‌‌‌اند، با توجه به توانمندی شرکت‌های ایرانی در زمینه‌‌‌های اقتصادی، قانون جدید جذب سرمایه خارجی سوریه امکان توسعه همکاری‌‌‌های دو طرف را فراهم می‌کند. ایران که تمایل بسیاری به متنوع کردن مقاصد صادراتی خود دارد، تلاش می‌کند با تزریق سرمایه به خطوط تولید قبلی و ترغیب شرکت‌ها به حضور در سوریه به جز بازار این کشور بازار کشورهایی نظیر مصر، اردن و باقی کشورهای عربی را در تیررس خود قرار دهد.
ایران که در کارنامه هفت‌ماهه تجارت خود با سوریه در سال ۱۴۰۰، حدود ۱۰۷میلیون دلار به این کشور صادرات کرده و ۱۷میلیون دلار نیز از سوریه واردات داشته است، سهم ۳درصدی از بازار سوریه دارد. این عدد یک‌پانزدهم چیزی است که سالانه ترکیه از این بازار سهم می‌‌‌برد. البته ایران برای افق ۲۰۲۲ رقم ۵۰۰ تا ۷۰۰میلیون دلار را برای صادرات سالانه خود هدف گرفته است. رئیس اتاق مشترک ایران و سوریه که چندی پیش از شرکت‌های ایرانی برای راه‌‌‌اندازی مجدد کارخانه‌های خود در سوریه دعوت به عمل آورده بود، دو چالش افزایش مبادلات ایران با سوریه را مسائل بانکی و حمل‌‌‌ونقل گمرکی اعلام کرده بود. کیوان کاشفی در حالی چشم‌‌‌انداز ایران در سوریه را ترسیم کرده که خود به‌صراحت کوچک شدن حجم اقتصاد سوریه را نتیجه تحریم‌‌‌های گسترده دانسته است. وی نبود راه زمینی را معضلی بر سر راه توسعه روابط با سوریه اعلام کرده و خواستار رفع مشکلات پیش‌روی دو کشور در زمینه اجرایی کردن موافقت‌‌‌نامه تعرفه ترجیحی صفر شده بود. کاشفی با یادآوری لیست ۸۸گانه که هنوز مشمول تعرفه ترجیحی صفر نیست، اعلام کرده بود که باید تلاش کرد این تعداد کالا نیز در ردیف همین تعرفه قرار گیرند یا تعداد آن کم شود. به نظر می‌رسد با توجه به مباحثی که رئیس اتاق مشترک ایران و سوریه عنوان کرده و وضعیتی که بر اقتصاد سوریه حاکم است، سفر فاطمیامین می‌تواند سطح بالاتری از صادرات را برای کشور به ارمغان آورد. در این باره یادآوری گفته‌‌‌های وزیر اقتصاد سوریه جالب توجه است. سامر الخلیل، گفت: «شکی نیست که مقامات اقتصادی تهران و دمشق به دنبال تکامل تجاری و اقتصادی برآمدند که منافع دو کشور را تامین می‌کند. وی اعلام کرده است :«ما علاقه‌مندیم که شرکت‌های ایرانی را به استفاده از فرصت‌‌‌های پیش‌رو در سایه معافیت‌‌‌های گمرکی و مالیاتی بهره‌‌‌مند کنیم.» منظور وی از تکامل تجاری و اقتصادی بین ایران و سوریه تبادلاتی است که در کنار تامین نیازهای داخلی دو کشور به گسترش صادرات به منطقه منجر می‌شود و سطح تبادلات دو کشور را متعادل‌‌‌تر می‌کند. این نکته در گفته‌‌‌های وزیر صنعت، معدن و تجارت هم بازتاب داشته است، به طوری که فاطمیامین درباره ارتقای همکارهای تجاری و اقتصادی تصریح کرد: اولین نکته‌‌‌ای که بر آن متمرکز خواهیم شد، متعادل کردن تراز تجاری دو کشور است. قطعا سوریه با مشکلات جدی در زمینه اقتصادی مواجه است و شاید صادرات یک‌طرفه، عملی نباشد. بنابراین نکته کلیدی اینجاست که روابط اقتصادی متعادلی ایجاد کنیم تا دو طرف از آن نفع ببرند. فاطمیامین در حاشیه دیدار با وزیر اقتصاد سوریه در جمع خبرنگاران نیز گفت: تمرکز من در این سفر روی روابط اقتصادی در بخش‌‌‌های مختلف با کشور سوریه است و حتی می‌توانیم طرح‌‌‌های چندجانبه‌‌‌ای داشته باشیم. برای مثال می‌توان محصولات متعددی در سوریه تولید و به دیگر کشورهای عربی و منطقه صادر کرد. جزئیات بیشتر دیدار سه‌روزه وزیر صمت از سوریه از زبان علیرضا پیمان پاک قابل فهم است. رئیس سازمان توسعه تجارت که در این سفر، وزیر صمت را همراهی می‌کند، در گفت‌وگو با رسانه‌‌‌ها اعلام کرده است: وزیر صمت در این سفر به جز وزیر صنایع، با وزیر تجارت خارجی، وزیر تجارت داخلی، وزیر مالیه، وزیر نفت و وزیر سرمایه‌‌‌های معدنی سوریه دیدار و ملاقات می‌کند. وی ادامه داد: در این سفر همچنین وزیر صمت نمایشگاه اختصاصی ایران در دمشق را افتتاح و در همایش تجاری مشترک ایران و سوریه حضور پیدا خواهد کرد. پیمان‌پاک افزود: قرار است کمیته مشترک تجاری دو کشور و همچنین کمیته صنعتی فی‌مابین دو کشور در این سفر تشکیل شود. رئیس سازمان توسعه تجارت گفت: در این کمیته‌‌‌ها قرار است اسنادی به امضای دو طرف برسد و نشستی میان شرکت‌های ایرانی و سوری علاقه‌‌‌مند به سرمایه‌گذاری مشترک برگزار شود که مقام عالی وزارت صمت در این نشست حضور خواهد داشت.
