آمار مجوزهای صنعتی در چهار ماه منتهی به تیر ۱۲درصد رشد کرد
کسب و کارهای جذاب ثلث اول
بعد از این بخش که از منظر دریافت تعداد مجوزهای تاسیس با ۱۶۵۰ مورد رکورد زده، «صنایع غذایی و آشامیدنی‌‌‌ها» و صنایع «ساخت مواد و محصولات شیمیایی» در زمره بخش‌‌‌های با بیشترین تقاضای دریافت مجوز تاسیس بودهاند. «محصولات از لاستیک و پلاستیک» و «صنایع کامپیوتر و فعالیت‌های مربوطه» نیز از دیگر صنایعی هستند که محبوبیت بالایی در بین سرمایهگذاران دارند. یزد، آذربایجان شرقی، خراسان رضوی، سمنان و فارس پنج استانی هستند که بیشترین تعداد مجوزهای تاسیس صنعتی را دریافت کردهاند حال آنکه در چهارماه نخست سال، کهگیلویه و بویراحمد، گیلان، ایلام و بوشهر استان‌هایی هستند که در آنها کمترین تعداد مجوزهای تاسیس صادر شده و به ثبت رسیده است. شواهد موجود نشان می‌دهد در ۴ماه اول سال۱۴۰۰ مجموعا ۱۲هزار و ۵۵۳ مجوز تاسیس جدید به ثبت رسیده که رشدی ۱/ ۱۲درصدی را نشان می‌دهد. حجم سرمایه‌گذاری ناشی از این مجوزها به بیش از ۳۲۴هزار‌میلیارد تومان رسیده که رشدی ۱۷۰درصدی را نشان می‌دهد، ضمن اینکه در نتیجه این مجوزها برای حدود ۳۰۰هزار نفر اشتغال ایجاد می‌شود. گزارش وزارت صمت نشان می‌دهد در کشور مجموعا ۷۹هزار و ۸۰ طرح صنعتی وجود دارد که بین صفر تا ۹۹درصد پیشرفت فیزیکی داشته و برای بیش از ۲میلیون و ۲۰۲هزار نفر نیز اشتغال‌زایی ایجاد می‌کنند. گزارش وزارت صمت نشان می‌دهد کمتر از ۵درصد این طرح‌‌‌ها پیشرفتی بیش از ۸۰درصد دارند.
به نظر میرسد در ثلث اول سال صنایع سرمایه‌‌‌بر متاثر از افزایش تورم و رشد نرخ ارز، با شدت بیشتری به سرمایه نیاز پیدا کردهاند. هرچند بسیاری از این صنایع کماکان در تیررس سرمایهگذاران بودهاند. فعالیت در این بخش‌‌‌ها در حالی بالا گزارش شده که به نظر میرسد هزینه شروع فعالیت تولیدی در یک سال اخیر شدت قابل توجهی پیدا کرده است. بررسی بیشتر این گزارش نشان می‌دهد در طول ۴ ماه ابتدایی سال ۳۵/ ۰درصد از مجوز طرح‌‌‌های صنعتی در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشور صادر شده است. صدور ۴۵ مجوز تاسیس برای این مناطق در حالی صورت گرفته که سال گذشته در همین مدت ۶۴ مورد مجوز برای این مناطق صادر شده است؛ موردی که به خوبی گویای وضعیت رکودی سرمایه‌گذاری در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشور است که قرار بود به عنوان نقاط اصلی جهش صنعتی ایفای نقش کنند. در بیرون از این مناطق، وزارت صمت برای سرمایهگذاران ۱۲هزار و ۵۰۸ مجوز تاسیس جهت سرمایه‌گذاری در ۳۱ استان به علاوه جنوب کرمان صادر کرده که پراکندگی آنها بین ۳۰ حوزه و رشته صنعتی مختلف جالب توجه است. شواهد موجود نشان می‌دهد ۶۶درصد از کل سرمایه‌گذاری مجوزها در ۷ صنعت اصلی صورت گرفته است. در عین حال حدود ۳۴درصد سرمایه‌گذاری‌‌‌ها در مابقی ۲۳ صنعت و رشته فعالیت صورت گرفته است. به نظر میرسد تقاضای بالا برای صنایعی نظیر «صنایع غذایی و آشامیدنی‌‌‌ها» به دو دلیل تقاضای بالای داخلی و امکان صادرات قابل‌توجیه است. در عین حال ساخت فلزات اساسی بیشترین حجم از سرمایه‌گذاری را که به بیش از ۷۰هزار‌میلیارد تومان میرسد - در نتیجه ۲۶۴ مجوز - به خود اختصاص داده است. موردی که احتمالا به دلیل سهم بالای دریافت سوبسید ناشی از منابعی همچون برق و گاز و تقاضای بالا برای خرید محصولات این بخش در بازارهای داخلی و منطقه‌‌‌ای بوده است. اما در بخش پروانه‌‌‌های بهره‌‌‌برداری که نشانه راه‌‌‌اندازی واحد تولیدی پس از احداث بنا و خط تولید و... است، کل حجم سرمایه‌گذاری ناشی از ۲۱۶۹ پروانه حدود ۸۵هزار میلیارد تومان بوده است. گزارش وزارت صمت نشان می‌دهد در این بخش شاهد رشدی ۳/ ۱۳درصدی در صدور پروانه‌‌‌های بهره‌‌‌برداری هستیم که گویای راه افتادن تعداد بیشتری بنگاه صنعتی در ۴ماه نخست ۱۴۰۰ نسبت به مدت مشابه سال قبل است. بررسی بیشتر سند وزارت صنعت، معدن و تجارت از آمارهای بخش‌‌‌های تولیدی کشور نشان می‌دهد در نتیجه این پروانه‌‌‌ها ۵۴هزار و ۲۴۵ شغل جدید خلق شده‌‌‌اند که خبر از رشدی ۸/ ۴۵درصدی دارد.
جزئیات دقیق از آمار استانی مجوزهای صنعتی
از گزارش تازه وزارت صمت می‌توان به تحلیل نسبتا دقیقی از وضعیت صنعت و جهت‌‌‌گیری سرمایهگذاران نسبت به امروز و آینده رسید. آمارهای رسمی سیاستگذار صمت نشان می‌دهد امیدواری به رشد تولید و بازگشت رونق در ماه‌‌‌های ابتدایی سال افزایش یافته و سرمایه‌گذاری در کشور بیشتر شده است. برای نمونه استان سمنان در دوره ۴ماهه اول۱۴۰۰ بیش از دو برابر سال گذشته درخواست مجوز کرده که خبر از چشم‌‌‌انداز مثبت پیش روی فعالان اقتصادی در این استان می‌دهد. رشد ۵۰درصدی اشتغال ناشی از افزایش صدور مجوزهای تاسیس در آذربایجان شرقی دیگر نکته جالب این آمارهاست.
در عین حال افت تعداد مجوزهای صادره در استان تهران که با رشد تعداد اشتغال‌زایی آنها همراه شده نکته دیگری است که همزمان با افت ۲هزار میلیارد تومانی سرمایه مجوزها ممکن شده است. در قزوین هم افزایش تعداد مجوزهای صادره با افزایش ۹۰درصدی تولید و افت میزان اشتغال‌زایی این مجوزها همراه شده است. یزد هم که رکورددار میزان سرمایه‌گذاری ناشی از مجوزهاست در همین دوره با افت صدور تعداد مجوزهای تاسیس روبه‌رو شده است. ۹۳۷ مجوز صنعتی صادر شده در این استان خبر از افتی ۵/ ۱۵درصدی در این بخش می‌دهند هرچند رشد سرمایه این مجوزها از ۵برابر شدن سرمایه‌گذاری و عبور از سطح ۵/ ۵۲هزار‌میلیارد تومانی سرمایه مجوزها در این بخش حکایت دارد.
در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، بهترین عملکرد را منطقه آزاد ماکو از خود به جای گذاشته که با ۹ مجوز تاسیس که سرمایه‌گذاری ناشی از آنها حدود ۵۷میلیارد تومان است، قصد ایجاد اشتغالی معادل ۳۸۸ نفر را دارند. طبق گزارش وزارت صمت، در کل مناطق ویژه اقتصادی ۲۷ مجوز در این مدت صادر شده که سرمایه آنها حدود ۳۶۵میلیارد تومان بوده و اشتغالی معادل ۱۰۷۱ نفر را نیز به وجود خواهند آورد. همه این آمارها به نسبت دوره مشابه در سال ۱۳۹۹ نزولی بودهاند.
کدام صنایع برای سرمایهگذاران جذاب‌‌‌ترند؟
در گزارش قبلی «دنیای‌اقتصاد» پیرامون مجوزهای صنعتی صادره در بهار ۱۴۰۰ به جاذبه بالای «صنایع کامپیوتر و محصولات وابسته» برای سرمایهگذاران اشاره کرده بودیم. این بخش کماکان در کنار ۴حوزه دیگر بیشترین مجوز را دریافت کردهاند. بخش موسوم به «سایر محصولات کانی غیرفلزی» نیز بیشترین تعداد مجوز را گرفته است. تعداد مجوزهای این بخش در ثلث اول ۱۴۰۰ تعداد ۱۶۵۰ مورد بوده که سرمایه‌گذاری ناشی از آنها ۴۸هزار و ۷۵۵میلیارد تومان بوده و بیش از ۴۶هزار نفر اشتغال‌زایی خواهند داشت. رشد ۴/ ۱۶درصدی تعداد مجوزها، افزایش ۳۸۶درصدی در سرمایه مجوزها در کنار ارتقای ۱۰۰درصدی در میزان اشتغال‌زایی بخش مذکور همگی خبر از شرایطی مناسب در این بخش می‌دهد. «صنایع غذایی و آشامیدنی‌‌‌ها» هم که به سیاق سالیان اخیر صنعتی جذاب برای تزریق سرمایه و کسب سود است در ۴ماه ابتدایی سال۱۴۰۰ بستر صدور ۱۲۰۳مجوز جدید با سرمایه ۲۲هزار و ۱۷۱میلیارد تومان و اشتغال‌زایی بیش از ۳۱هزار نفر بوده است. این بخش با اینکه شاهد رشد دو رقمی در اشتغال و تعداد مجوز و رشد ۱۳۷درصدی در حجم سرمایه مجوزها بوده ولی به نظر بخشی از جاذبه خود را در مقایسه با برخی از صنایع دیگر از دست داده است. در بخش «ساخت مواد و محصولات شیمیایی» نیز ۱۱۸۴ مجوز جدید برای سرمایهگذاران صادر شده که به معنی افت ۴/ ۱۰درصدی تعداد صدور مجوز بوده است. سرمایه ناشی از این مجوزها البته ۱۰۹درصد رشد کرده گرچه اشتغال این مجوزها با نزولی ۶/ ۴درصدی روبه‌رو بوده است. در بخش «محصولات از لاستیک و پلاستیک» هم گرچه مجوزها و میزان سرمایه آنها افزایش یافته اما تعداد اشتغال کاهشی ملموس به میزان ۶/ ۱۲درصد را تجربه کرده است. شواهد موجود نشان می‌دهد بخش «کامپیوتر و فعالیت‌های مربوطه» همچنان پررونق است و تقاضا برای دریافت مجوز برای فعالیت و سرمایه‌گذاری در این بخش بالاست. رشد ۴۰۰درصدی تعداد مجوز، افزایش ۱۰۰۹درصدی میزان سرمایه‌گذاری و رشد ۲۷۱درصدی اشتغال از نشانه‌‌‌های رشد چشمگیر تقاضای سرمایه‌گذاری در این بخش است.
