قوت و ضعف طرفین جنگ‌تجاری

البته در ماه‌های آتی وضعیت تغییر خواهد کرد و این اثرات نمایان خواهند شد. به گزارش گروه اقتصاد بین‌الملل روزنامه «دنیای‌اقتصاد» این بانک در گزارش تحلیلی خود سه دلیل بر این ادعا آورده است.

شواهد آسیب‌پذیری اقتصاد آمریکا در جنگ تجاری

۱- وقتی که دولت ترامپ تلاش می‌کند بدون ارائه جایگزین‌های آسان مانع از اعمال تعرفه بر طیف گسترده‌ای از کالاهای مصرفی خانوار و همچنین معافیت برخی کالاها شود، تشدید تنش‌های تجاری بسیار دردناک‌تر خواهد بود. ۲- به نظر می‌رسد جنگ تجاری اثرات گسترده‌ای بر مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان آمریکایی و همچنین اطمینان سرمایه‌گذاران بر جای گذارد. به‌علاوه، از آنجا که اثرات مثبت کاهش نرخ‌های مالیات و مخارج افزایشی دولت به تدریج محو می‌شود، این اثرات شدیدتر خواهد بود.

 ۳- دولت آمریکا شرایطی محدود برای اعمال سیاست‌های پولی و مالی تشویقی دارد، در حالی که دولت چین از تمام ابزارهای تشویقی خود برای خنثی‌کردن اثرات جنگ‌تجاری استفاده می‌کند. در واقع ازدحام اتفاقات سیاسی دولت آمریکا اجرای سیاست‌های مالی تشویقی را نامحتمل کرده است. از طرفی فدرال رزرو (بانک مرکزی این کشور) نیز در شرایطی که نرخ بیکاری پایین است، تمایلی به کاهش نرخ‌های بهره ندارد.

بر اساس گزارش «بانک آمریکا» گرچه رشد اقتصادی چین با سرعت بیشتری نسبت به آمریکا در حال کند شدن است، اما به زودی این روند معکوس خواهد شد. رشد اقتصادی چین روندی افزایشی خواهد یافت، در حالی که رشد آمریکا به روند نزولی خود ادامه می‌دهد. البته به منظور تعیین اثرات کامل جنگ تجاری بر اقتصاد آمریکا باید تعطیلی دولت پایان یابد. اگر این تعطیلی ادامه یابد، انتشار آمارهای مربوط به تولید ناخالص‌ داخلی آمریکا که قرار بود اواخر ژانویه صورت گیرد به تاخیر خواهد افتاد، چرا که بودجه وزارت بازرگانی این کشور – متولی انتشار این آمار - تخصیص نیافته است.

برنده جنگ‌تجاری در سه حوزه

روزنامه انگلیسی «فایننشال تایمز» در گزارشی به معرفی برنده جنگ‌تجاری در سه حوزه اقتصادی، سیاسی و بازارها پرداخته است.

۱- اقتصاد:  بر اساس این گزارش، اثرات اقتصادی تعرفه‌های ترامپ تاکنون برای چین مشخص بوده است. آمارهای رسمی حکایت از آن دارند که رشد اقتصادی چین در سه فصل نخست سال گذشته به ۷/ ۶ درصد کاهش یافت، موضوعی که سبقت اقتصاد این کشور از آمریکا را طولانی‌تر کرده است. در آمریکا البته وضع مبهم‌تر است. نشانه‌های هشداردهنده‌ای از رکود اقتصادی این کشور وجود دارد. اما آمارهای اشتغال ماه دسامبر آمریکا بهتر از انتظارات عمل کرد، امری که ترامپ را مدعی کرده که جنگ‌تجاری اثری بر اقتصاد کشورش نداشته است.

۲- سیاست: در حوزه سیاسی، طبیعی است که رئیس‌جمهوری چین زیر فشار نباشد، چراکه او همچون ترامپ انتخابات در پیش ندارد. با این حال انتظارات، به خصوص انتظارات خواص، بر تصمیم‌گیری‌ها اثر دارند. برخی مشاوران شی‌جین پینگ، با توجه به اینکه جنگ‌تجاری موقعیت آنها را به خطر انداخته است، احساس ناامنی می‌کنند. در مقابل اما با توجه به انتخابات ۲۰۲۰ ترامپ با فشارهای سیاسی بیشتری در داخل مواجه است.

کاهش نرخ مقبولیت و همچنین پیروزی دموکرات‌ها در انتخابات میان‌دوره‌ای و به کنترل در آوردن مجلس نمایندگان نگرانی‌های او در این زمینه را تشدید کرده است. با توجه به این واقعیات، می‌توان شی‌ جین‌پینگ را برنده سیاسی جنگ‌تجاری دو کشور دانست.

۳- بازارهای مالی: حوزه بعدی، بازارهای مالی دو کشور است. در بحبوحه جنگ‌تجاری بازارهای سهام هر دو کشور شرایط سختی را تجربه کرده‌ است. برای هر دو رهبر، عملکرد شاخص‌های سهام رفراندومی آشکار از سیاست‌های آنها در بخش مالی است. بر این اساس، موقعیت فروش گسترده ماه اکتبر بود که ترامپ را بر آن داشت به توافق با همتای چینی در آرژانتین رضایت دهد. بر این اساس تداوم عملکرد ضعیف بازارهای سهام می‌تواند رئیس‌جمهوری آمریکا را در وضعیت بغرنج‌تر قرار دهد. در مقابل اما بازارهای مالی چین وضعیتی مطلوب‌تر برای رئیس‌جمهوری این کشور رقم زده‌اند. بنابراین می‌توان گفت درخصوص اثرات بر بازارهای مالی نیز تاکنون رئیس‌جمهوری چین برنده جنگ‌تجاری بوده است.

کاهش ذخایر ارزی چین به دنبال جنگ‌تجاری

گر چه در برخی حوزه‌ها چین دست بالای جنگ تجاری را در اختیار دارد، اما آمار حکایت از آن دارند که ذخایر ارزهای خارجی چین در سال ۲۰۱۸ کاهش یافته است. این کاهش که برای سومین بار طی ۴ سال اخیر است، به دنبال تضعیف یوآن بوده است. به گزارش «رویترز»، عواملی همچون کند شدن رشد اقتصاد و تشدید تنش‌های تجاری با آمریکا فشارها را بر پول ملی چین تشدید کرده است. بر این اساس از آنجا که پکن برای مقابله با خطر کندی بیشتر رشد اقتصاد، احتمالا سیاست‌های تشویقی بیشتری را اجرایی خواهد کرد، پیش‌بینی می‌شود کاهش ارزش یوآن در سال پیش‌رو نیز ادامه یابد. سال گذشته ذخایر ارزهای خارجی چین – دارنده بزرگ‌ترین ذخایر ارزی جهان – باکاهشی ۲۴/ ۶۷ میلیارد دلاری به ۰۷۳/ ۳ هزار میلیارد (تریلیون) دلار رسید. البته در دو ماه آخر سال گذشته حجم این ذخایر افزایش یافته بود: در ماه نوامبر ذخایر ارزی چین افزایش ۶/ ۸ میلیارد دلاری و در ماه دسامبر این ذخایر افزایش ۱۱ میلیارد دلاری را تجربه کرده بود. متولی ذخایر ارزی چین این افزایش را ناشی از اثرات ارزشی تقویت ارزش ارزهای غیر دلاری و همچنین اوراق قرضه کشورهای بزرگ که توسط چین نگهداری می‌شود می‌داند. در این رابطه، اداره دولتی ذخایر ارزی این کشور در بیانیه‌ای اعلام کرده است که حجم این ذخایر در ۲۰۱۹ ثابت خواهد ماند.

هشدار چین به آمریکا: زیاد فشار نیاور

روزنامه دولتی چین به واشنگتن هشدار داده است در گفت‌وگوهای تجاری میان دو کشور درخواست‌های زیادی از پکن نداشته باشد. روز سه‌شنبه روزنامه «گلوبال تایمز» در گزارشی مدعی شد دولت ترامپ با چینی سروکار دارد که قدرتش به‌طور روزافزون افزایش می‌یابد و در عین حال نیازهای ضروری دارد. به گزارش این روزنامه، دولت آمریکا نمی‌تواند زیاد به چین فشار آورد و باید مراقب باشد اوضاع از کنترل خارج نشود. به گزارش «بیزینس اینسایدر» مذاکرات تجاری دو کشور برای پایان دادن به تنش‌های تجاری از روز دوشنبه آغاز شد، اما تاکنون نشانه‌ای از کوتاه‌ آمدن طرفین از مواضع خود بروز نکرده است. پیش از این و در اول دسامبر رهبران دو کشور توانستند برای آتش‌بس موقت توافق کنند. طی این توافق، رئیس‌جمهوری چین متعهد به خرید بیشتر از آمریکا شد و دونالد ترامپ نیز با تعلیق افزایش تعرفه‌های خود برای ۹۰ روز (تا یکم مارس) موافقت کرد.