مدیرعامل ستاد معاینه فنی خودروهای تهران در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» اعلام کرد
اورهال «معاینه فنی» پس از ۱۰ سال
شادی مالکی، مدیرعامل ستاد معاینه فنی خودروهای تهران در خصوص وضعیت معاینه فنی خودروهای تهران با بیان اینکه در سال‌جاری ۷۰۱هزار دستگاه خودرو به مراکز معاینه فنی شهر تهران مراجعه کرده که از این تعداد ۵۴۴هزار دستگاه خودرو مربوط به مراجعات اول است، اظهار کرد: مجموعا حدود ۲۹درصد خودروها در مراجعه اول به علت داشتن نقص فنی موفق به اخذ گواهی معاینه فنی نشدند و همچنین ۱۷درصد این خودروها موفق به اخذ معاینه فنی برتر شدهاند.
وی با بیان اینکه در۷ ماه گذشته ۱۰ خط مکانیزه به خطوط سطح شهر اضافه شد و این اتفاق مهمی است چراکه ظرف سه سال گذشته هیچ خط مکانیزه‌‌‌ای اضافه نشده بود، افزود: همچنین ۱۸ میلیارد تومان به اورهال تجهیزات معاینه فنی اختصاص داده شد تا بعد از بالغ بر ۱۰ سال به‌روزرسانی تجهیزات معاینه فنی که در برخی از خطوط کاملا مستهلک شدهاند و تعداد دفعات تعمیرات آن و شرایط نگهداشت را با مشکلات روبه‌رو کرده بود انجام شود. با این بودجه تعمیرات بیش از ۷۰درصد خطوط معاینه فنی صورت می‌گیرد و بازسازی میشوند.
مالکی با اشاره به اینکه از ابتدای امسال تا پایان ۲۰ مرداد ۵۱۹هزار گواهی معاینه فنی صادر شده که از این تعداد نزدیک به ۱۷درصد یعنی حدود ۹۰هزار گواهی معاینه فنی برتر صادر شد؛ در پاسخ به این پرسش که به نظر می‌رسد شهروندان به موضوع معاینه فنی سالانه توجهی ندارند و چرا شهروندان به این موضوع بی‌‌‌تفاوتند؟ افزود: واقعیت داده‌‌‌های آماری ما این را نشان نمی‌‌‌دهد؛ یعنی طبق داده‌کاوی، سامانه سیمفا نشان می‌دهد که چه تعداد خودرو مراجعه می‌کنند و آمار و ارقامشان ثبت می‌شود. به عنوان مثال در سال ۱۴۰۱ فقط ۱۸درصد خودروهای پلاک تهران فاقد معاینه فنی بودند. این درصد کم نیست و قطعا ۱۸درصد خودروها از سه میلیون و ۵۰۰ خودرویی که مشمول معاینه فنی هستند و در تهران تردد می‌کنند، عدد قابل‌توجهی است؛ اما نمی‌شود آن را به همه شهروندان تعمیم دهیم. این عدد و رقم در تهران نشان می‌دهد مردم قائلند به اینکه افزون بر اینکه معاینه فنی یک نظام قانونی برای حفظ سلامت جان خود و سرنشینانشان است، چکاپ خودرو از نظر ایمنی و آلایندگی نیز هست، حتی اگر آلودگی هوای تهران را مدنظر قرار ندهیم، به جهت ایمنی و فنی مراجعه می‌کنند.
وی افزود: در سال ۱۴۰۱ سه میلیون و ۵۰۰ دستگاه خودروی پلاک تهران داشتیم که مشمول معاینه فنی بودند و طبق آمار ۳۷درصد خودروها یعنی حدود یک میلیون و ۷۰۰هزار خودرو به مراکز معاینه فنی مراجعه کردند که یک میلیون و ۳۰۰هزار دستگاه مراجعه اولی بودند.
بنا بر اعلام رسمی پلیس راهور تهران بزرگ ۴۰درصد این خودروها به مراکز خارج از شهر تهران مراجعه کردند و با احتساب این دو آمار حدود ۲۳درصد این خودروها فاقد معاینه فنی میشوند و اگر بپذیریم که به طور متوسط پنج‌درصد خودروهای پلاک تهران در سطح شهرستان تردد می‌کنند یا به دلایلی مثل فرسودگی خیلی در سطح شهر تردد نمی‌‌‌کنند می‌بینیم که تقریبا حدود ۱۸درصد این خودروها بدون معاینه فنی هستند.
مالکی افزود: اینکه ۱۸درصد معاینه فنی ندارند دو حالت دارد؛ یا اینکه خودرویشان شرایط دریافت معاینه فنی را ندارد و به سن مرز فرسودگی رسیده و شرایط فنی خودرو به گونه‌‌‌ای است که به قدری هزینه‌‌‌زا شده که مالک خودرو به دنبال تعمیرات نمی‌رود یا برخی از شهروندان اتمام زمان معاینه فنی خود را فراموش می‌کنند.
وی افزود: برای آنکه برای مساله فراموشی شهروندان چاره‌‌‌اندیشی کنیم، پیامک یادآوری برای آنها ارسال می‌شود به گونه‌‌‌ای که به همه شهروندانی که شماره‌‌‌هایشان را ثبت داریم و در سال‌های گذشته معاینه فنی انجام دادند، دو هفته قبل از اتمام و انقضای گواهی زمان معاینه فنی پیامک ارسال میکنیم و یادآوری میکنیم که طبق نظرسنجی‌‌‌ها بسیاری از شهروندان با توجه به این پیامک مراجعه می‌کنند.
وی در خصوص کیفیت معاینه فنی در تهران در مقایسه با کشورهای دیگر گفت: ستاد معاینه فنی خودروهای تهران مسوول برنامه‌‌‌ریزی، هدایت، نظارت و کنترل بر فعالیتی است که در مراکز معاینه فنی شهر تهران انجام می‌شود و دستگاه‌‌‌های آزمون کاملا منطبق با استانداردهای روز دنیا هستند و حتی اگر نحوه و فرآیند انجام آزمون‌‌‌ها را با بسیاری از کشورهایی که در بحث معاینه فنی عملکرد مثبتی داشتند مقایسه کنیم بسیار شبیه به آنها عمل میکنیم و اصلا عقب نیستیم.
مالکی ادامه داد: تمام آزمون‌‌‌هایی که انجام می‌شود مثل تست آلایندگی، قسمت ایمنی و فنی منطبق بر اسناد بالادستی، آیین‌نامه‌‌‌ها، دستورالعمل‌‌‌ها و استانداردهایی است که از طرف دولت به ما ابلاغ می‌شود؛ یعنی تمام مراکز معاینه فنی کشور به صورت یکپارچه و تحت همین دستورالعمل‌‌‌های وزارت کشور و دولت کار را انجام می‌دهند و عملکردشان و رویه‌‌‌هایی که رخ می‌دهد باید با آن دستورالعمل‌‌‌ها انطباق داشته باشد و به صورت مستمر عملکرد مراکز معاینه فنی توسط دستگاه‌‌‌های نظارتی که در این رابطه تکلیف دارند کنترل و پایش می‌شود.
مدیرعامل ستاد معاینه فنی خودروهای تهران در مورد میزان همکاری پلیس در کنترل معاینه فنی خودروها گفت: کنترل معاینه فنی در شهر توسط دوربین‌‌‌های مکانیزه اتفاق می‌‌‌افتد و اگر خودرویی معاینه فنی نداشته باشد توسط دوربین‌‌‌های مکانیزه شهر رصد و شناسایی می‌شود و برایش جریمه صادر می‌شود. اما مساله مهم این است که عدد جریمه ۵۲۰۰۰ تومان به‌ویژه برای خودروهای سنگین شاید خیلی عامل بازدارندگی ندارد. به گونه‌‌‌ای که در طرح کنترل کنار جاده‌‌‌ای مشاهده کردیم که تعداد زیادی از خودروهای سنگینی که در این طرح به صورت تصادفی متوقف می‌‌‌شدند، فاقد معاینه فنی بودند و وقتی به این خودروهای سنگین می‌‌‌گفتیم جریمه می‌‌‌شوید، به نظر می‌‌‌رسید عدد ۵۲۰۰۰ تومان خیلی برایشان عامل بازدارندگی نباشد. اعمال قانون برای خودروهایی که فاقد معاینه فنی هستند نه در تهران، بلکه در کلان‌شهرها که همه روزه شاهد برخی از خودروهایی هستیم که دودزا هستند و در بزرگراه‌‌‌ها، شریان‌‌‌ها و خیابان‌‌‌ها تردد می‌کنند قطعا کمک‌کننده است.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا افزایش سن خودروهای سواری که ناشی از سخت شدن شرایط اقتصادی خانوارهاست و کمتر می‌توانند خودرو بخرند روی سطح انتشار آلایندگی‌‌‌ها تاثیر داشته است؟ گفت: صددرصد؛ طبق داده‌کاوی‌‌‌های به دست آمده، هر قدر سن خودروها زیاد می‌شود معمولا در بار اول و مراجعه اول موفق نمی‌شوند معاینه فنی را دریافت کنند و این نکته در خصوص وانتبارها خیلی مشهود است؛ یعنی ۳۷درصد وانتبارها در مراجعه دوم و سوم هم نتوانستند معاینه فنی را بگیرند. وی ادامه داد: بر اساس نتایج آزمون خودروهای مراجعه‌کننده در سال ۱۴۰۱، ۲۰درصد خودروهای با سن ۱۶ تا ۲۰ سال و ۴۳درصد از خودروهای با سن بیش از ۲۰ سال از آلایندگی مردود شدند که حکایت از نیاز به افزایش دفعات معاینه فنی سالانه این دسته از خودروها داشته و این خودروها باید به علت فرسودگی، استهلاک قطعات و نگهداشت ضعیف‌تر بیش از یک‌بار در سال معاینه فنی شوند.
بدون تردید با وضعیت کنونی شاید منطقی‌‌‌ترین رویکرد پایش بیشتر این خودروها و افزایش دفعات معاینه فنی باشد. علاوه بر این با توجه به فراوانی خودروهای فرسوده در کشور و وضعیت اقتصادی دارندگان این خودروها جهت ساماندهی و خروج این خودروها از چرخه تردد نیازمند اجرای طرح‌های حمایتی از طرف دولت هستیم.
