تحولات بخش سلامت در بودجه ۱۴۰۴ بررسی شد
سه اهرم تقویت بهداشت
رئیس کمیسیون بهداشت و درمان با تاکید بر اینکه در این حوزه رضایت مردم جلب نشده میگوید: «در دو سه سال اخیر بیش از ۱۰هزار نفر از جامعه پزشکی از کشور مهاجرت کرده‌‌‌‌اند.» این یعنی دو سر طیف، از یکسو مردم و از سوی دیگر جامعه پزشکی در حوزه بهداشت و درمان از وضعیت ناراضی هستند.
سه تحول حوزه سلامت در بودجه ۱۴۰۴
به گفته رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس سه تحول در حوزه بهداشت و درمان در بودجه ۱۴۰۴ رخ می‌دهد: «قرار شده که یک‌درصد مالیات ارزش افزوده حوزه سلامت و ۱۰درصد قانون هدفمندی یارانه‌‌‌‌ها را به این حوزه اختصاص دهند. همچنین تصویب شده که ۸۰هزار میلیارد به این حوزه تخصیص داده شود. اگر اینها را بدهند به امید خدا امیدواریم که اتفاقات خوبی رخ دهد.»
او در ادامه درباره وضعیت کنونی، به‌ویژه فرسودگی تجهیزات پزشکی در کشور گفت: «راجع به تجهیزات سرمایه‌‌‌‌ای باید گفت تعداد تجهیزاتی که در ایران وجود دارد شاید از برخی کشورهای اروپایی مثل انگلیس بیشتر باشد. اما یکی از علل اینکه در استفاده از این دستگاه‌‌‌‌ها نوبت‌‌‌‌ها طولانی می‌شود این است که بی‌‌‌‌‌‌‌‌جهت پزشکان سی‌‌‌‌تی‌‌‌‌اسکن یا موارد دیگر را می‌‌‌‌نویسند. در کشورهای اروپایی اگر پزشکی سی‌‌‌‌تی‌‌‌‌اسکن می‌‌‌‌نویسد و نتیجه با تشخیص او مغایر نیست باید از جیب خود هزینه را بپردازد. ما در این حوزه قوانین داریم اما اجرا نمی‌‌‌‌شوند. برای اینکه قانون اجرا شود باید نظارت جدی داشته باشیم.»
وقتی دولتها منابع مالی حوزه سلامت را پرداخت نکردند!
شهریاری در ادامه به این موضوع اشاره کرد که هیچ یک از دولتها منابع مالی پیش‌بینی‌‌‌‌‌شده را به حوزه سلامت اختصاص نداده‌‌‌‌اند. او ادامه داد: «دولتها تقریبا هیچ‌‌‌‌یک سیاست‌‌‌‌های ابلاغی مقام معظم رهبری را که تمهید منابع مالی پایدار برای حوزه سلامت بوده اجرایی نکردند. این منابع را در قانون هدفمندی یارانه‌‌‌‌ها تصویب کردیم اما تاکنون دولتها این یک درصد مالیات ارزش افزوده را به حوزه سلامت اختصاص ندادند. اگر این پولی که قانون هم آن را الزام کرده دولتها بدهند ما مطالبه‌‌‌‌ای نداریم و می‌توانیم تمام مشکلات را برطرف کنیم و طرح پزشک خانواده را نیز اجرا و نظارت کنیم. بنابراین رفع چالش‌‌‌‌ها و مشکلات منوط به تامین مالی است.» این نماینده مجلس تاکید کرد: «رضایتمندی مردم را در حوزه بهداشت و درمان نداریم. در این حوزه باید کار کنیم.»
طرح پزشک خانواده سال آینده اجرایی می‌شود؟
در چنین شرایطی رئیس‌‌‌‌جمهوری در آخرین گفت‌‌‌‌وگوی تلویزیونی خود از طرح «پزشک خانواده» سخن گفته است. حال سوال اینجاست که این طرح چیست و چرا تاکنون اجرا نشده بوده؟ شهریاری در این زمینه توضیح داد: «طرح پزشک خانواده شما را موظف می‌کند که در صورت بیماری به یک پزشک خاص مراجعه کنید. مردم امروز عادت دارند که برای کوچک‌ترین بیماری به فوق تخصص مراجعه کنند، اما طرح پزشک خانواده میگوید که در صورت بیماری باید به پزشک خانواده خود مراجعه کنید که یک پزشک عمومی است. اگر ایشان تشخیص داد که ضرورت دارد شما را به متخصص ارجاع می‌دهد. حتی در کشورهایی مثل کانادا و استرالیا که مشابه این طرح اجرا شده این‌گونه است که شما اگر بخواهید عمل جراحی انجام دهید باید در نوبت قرار بگیرید، اما در ایران مریض وقتی وارد اورژانس شود ممکن است کل اورژانس را به‌هم بریزد.» او افزود: «منابع مالی ما محدود است و باید بر اساس آن تصمیم بگیریم و برنامه‌‌‌‌ریزی کنیم. البته سرانه تخت بیمارستانی در تمام کشور به یک میزان نیست. استانی داریم که سرانه آن ۲.۵ تخت است و بعضی استان‌‌‌‌ها مثل سیستان و بلوچستان ۰.۷ است که به یک تخت به ازای هزار نفر هم نمیرسد. از سوی دیگر متخصصان و فوق تخصص‌‌‌‌های ما نیز در چند شهر متمرکز هستند. علت آن نیز این است که کشور با یک دید نگاه نمی‌شود.»
مهاجرت ۱۰هزار نفر از جامعه پزشکی در ۳سال گذشته
از دیگر چالش‌‌‌‌های نظام سلامت، همان‌طور که اشاره شد، کادر پزشکی هستند. رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با ارائه آماری از وضعیت نامطلوب آنها خبر داد: «کادر پزشکی جامعه نخبگانی محسوب می‌شود. آنها انتظار دارند که درآمدهایشان این‌گونه نباشد. تعرفه متخصص در کشور ما ۴ تا ۵ دلار است اما مثلا در عراق تعرفه متخصص ۱۰۰ دلار است. البته اینجا ما نمی‌توانیم چنین کنیم چرا که نه مردم و نه بیمه‌‌‌‌های ما توان پرداخت آن را ندارند. بعضی اوقات یکی از عللی که باعث نارضایتی می‌شود این است که در دو سه سال اخیر بیش از ۱۰هزار نفر از جامعه پزشکی از کشور خارج شدند. وقتی می‌‌‌‌گویم جامعه پزشکی حتی تکنسین اتاق عمل و رشته‌‌‌‌های دیگری همچون ژنتیک را درنظر می‌‌‌‌گیرم. پس ما نتوانستیم رضایتمندی عادلانه‌‌‌‌ای به وجود بیاوریم. منابع مالی دولت نیز محدود بوده است.»
شهریاری ادامه داد: «گاهی تفکرات ما نیز سوسیالیستی است. مثلا می‌‌‌‌گویند همه مردم باید همه‌‌‌‌چیزشان مثل هم باشد. اگر بتوان چنین شرایطی را به وجود آورد عالی است، اما وقتی ما منابع مالی نداریم نمی‌شود. ما نتوانستیم جامعه را به رفاه برسانیم. اما حالا که زورمان نمیرسد همه را بیاوریم نزدیک فقر کنیم؟ این قابل قبول نیست. باید منابع مالی محدود خود را صرف قشر آسیب‌‌‌‌پذیر و افرادی که امکان مالی ندارند کرده و حداکثر امکانات و خدمات خوب را برای آنها فراهم کنیم. باید بخش دولتی را در حدی بالا ببریم که افراد کم‌‌‌‌درآمد و مستعضف همان خدماتی را دریافت کنند که افراد در بیمارستان‌‌‌‌های خصوصی دریافت می‌کنند. افرادی هم که پول دارند بروند از بخش خصوصی استفاده کنند. بخش دولتی خوب باید برای افراد و اقشار پایین فراهم شود.»
اکنون باید دید که دولت چهاردهم سرانجام مطالبات برزمین مانده حوزه بهداشت و درمان را پرداخت می‌کند و تحول‌‌‌‌هایی که شهریاری از آنها خبر داد در سال آینده رخ می‌دهد یا نه. به نظر می‌رسد که حوزه سلامت به‌ویژه در بخش تامین مالی نیازمند تحولی ملموس برای مواجه شدن با چالش‌‌‌‌های متعددی است که به دلیل سال‌ها غفلت به وجود آمده است.
