دکتر علی آقامحمدی در گفت‌وگو با گروه رسانه‌ای «دنیای اقتصاد» مسیرهای حل ناترازی گازی را تشریح کرد
جواب نامعادله در پتروشیمی‌ها
هادی سلگی : توقف واحدهای پتروشیمی در فصول سرد سال و ریسک افزایش روند فزاینده زمانی آن طی سال‌های گذشته شاید به یک بحران تبدیل شود. علی آقامحمدی در گفت‌وگو با «اکو ایران» به 4 مسیری که اقتصاد می‌تواند برای حل ناترازی گازی پی گیرد اشاره کرد. این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام بیان کرد: لازم است متقاضیان گاز دور هم جمع شوند و فدراسیونی برای تامین گاز تشکیل دهند و برنامه‌های خود را برای تامین خوراک تدوین کنند.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در خصوص تامین مالی و تکنولوژی صنعت پتروشیمی به اکو ایران گفت: تامین مالی و همین‌طور به دست آوردن تکنولوژی‌های جدید نیازمند فعالیت زنجیره‌ای است. علی آقامحمدی در توضیح این گزاره با اشاره به اینکه ما نمی‌توانیم واحدها را به صورت جداگانه مورد توجه قرار دهیم، گفت: هرچند ما در ابتدای توسعه این صنعت با خرید لایسنس یک محصول از جاهای مختلف مواجه بودیم ولی اکنون که این صنعت به بلوغ رسیده است طبیعتا راه‌ها را باید تغییر داد، من فکر می‌کنم نمایشگاه‌ها باید کمک کنند که زنجیره‌های تولید و تامین مالی کاملا شکل بگیرد و تامین مالی به شیوه نوین انجام گیرد.
به گفته وی ما برای رشد 8درصدی اقتصاد نیازمند حداقل رشدی 10 درصدی در پتروشیمی هستیم. «برای این‌کار کشور از راه‌های غیرمدرن و بانک محور تامین مالی تنها می‌تواند نصف سرمایه لازم را به دست آورد ولی اگر همین تامین مالی را دانش‌بنیان کنیم به راحتی می‌توانیم تامین مالی برای رشد 8درصد را به دست آوریم.»
آقامحمدی در ادامه درخصوص تامین خوراک لازم واحدهای پتروشیمی نیز توضیح داد: اگر به سمت پایین‌دست حرکت کنیم طبیعتا مشکلی از نظر خوراک نداریم ولی نمی‌توانیم تنها روی پایین‌دست تمرکز کنیم بلکه ما نیازمند توسعه در بالادست هم هستیم. چند روش برای تامین پایدار خوراک بالادست وجود دارد؛ ابتدا حضور سرمایه‌گذاران برای استحصال منابع گازی، دوم اینکه صرفهجوییها را از مردم خریداری کنیم.
وی با بیان اینکه پتروشیمی‌ها می‌توانند خریداران خوبی برای این گاز باشند، گفت: تفاهمی لازم است که از طریق آن پتروشیمی‌ها بتوانند مالک این صرفهجوییها شوند و مبالغ آن را مستقیم بدون واسطه دولت به مردم بپردازند. از سوی دیگر در حال حاضر برخی از شرکت‌های ما بخاری‌هایی تولید کرده‌اند که استفاده از آنها موجب کاهش 50 درصدی مصرف گاز می‌شود. معطل ماندن این بخاری‌ها به دلیل قیمت بالای آنهاست و نمی‌توانند آنها را بدون حمایت به بازار عرضه کنند. این یارانه اگر در ازای (صرفه‌‌جویی) انرژی صورت گیرد طبیعتا می‌تواند امر قابل قبولی باشد.
راهحلها به تعویق نیفتد
این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام راه‌حل‌های دیگر را شامل سرمایه‌گذاری در مخازن ذخیره‌سازی گاز و واردات دانست و توضیح داد: در خصوص واردات برخی از واحدها مذاکراتی هم با منابع خارجی انجام داده‌اند.
وی در ادامه با اشاره به اینکه بن‌بستی در این حوزه وجود ندارد، گفت: ولی راهحلها نباید به تعویق بیفتند.
تشکیل فدراسیونی برای تامین گاز
آقامحمدی همچنین گفت: یکی از دستاوردهای نمایشگاه می‌تواند همین باشد که متقاضیان گاز دور هم جمع شوند و فدراسیونی برای تامین گاز تشکیل دهند و برنامه‌های خود را برای تامین خوراک تدوین کنند. من مطمئنم این اتفاق خواهد افتاد چون مجموعه‌های پتروشیمی اکنون واحدهای بالغی هستند و منابع آنها از نظر سرمایه نباید توزیع شود. ما نیازمند قانونی هستیم که اگر مجلس انجام دهد بهتر و اگر نه سران قوا می‌توانند با یک مصوبه تقسیم سود را به تاخیر بیندازند تا از این طریق بتوانند ابتدا سرمایه‌گذاری‌‌های موردنیاز خود را انجام دهند.
وی در پایان عنوان کرد: افق را مبارک می‌بینیم و امیدواریم که این اتفاقات موجب پیشرفت صنایع تکمیلی شود، چنان‌که با «استصنا» توافق کردیم که تا یک ماه دیگر نقشه تکنولوژی خود را ارائه کنند تا با همراهی معاونت ملی ریاست جمهوری و دیگر نهادهای ذی‌ربط به یک تفاهم برسیم که بر اساس آن نقشه، تحولات تکنولوژیک در میان همه هزار شرکت عضو استصنا اتفاق بیفتد.
تمهیدات شرکتی حل ناترازی گاز
مدیر مجتمع شرکت پتروشیمی زاگرس نیز در خصوص ناترازی گاز به عنوان اصلی‌ترین مشکل کنونی واحدهای پتروشیمی توضیح داد: شاید در دهه 90 موضوع ناترازی گاز شناخته شده نبود و هیچ محدودیتی از نظر مقدار مصرف گاز نداشتیم. بهترین مثال صنایع تولید متانول در کشور بوده است که شاید یکی از محصولات پرسود و از سوی دیگر پرمصرف گاز محسوب می‌شده است. در سال‌های گذشته محدودیتی روی مصرف مقدار گاز روی این واحدها وجود نداشته است و در آن زمان هرجا صحبت از طرح‌های پتروشیمی می‌شد این نگاه غالب بود که یک واحد بیشتر متانول راه‌اندازی کنیم. به همین دلیل مشکلی که اکنون با آن مواجه هستیم از یکسو افزایش واحدهای متانول و از سوی دیگر افزایش مصرف گاز بدون سرمایه‌گذاری در تولید و استحصال گاز است.
سامان بهرام در ادامه گفت: وقتی فکری به حال مصرف نمی‌کنیم و از سوی دیگر سرمایه‌گذاری هم برای افزایش تولید نداریم، طبیعتا ناترازی شکل خواهد گرفت. اکنون وضعیت به گونه‌ای شده که ناترازی گاز از سال 96 که موجب یک توقف 20 روزه در واحدهای متانولی شد و به مرور زمان این رقم به 70 روز در سال‌جاری رسید، به نحوی که نرخ سودآوری و تولید صنعت پتروشیمی را دچار مشکل کرده است. اگر برای صنایعی که اکنون در حال راه‌اندازی هستند تمهیدی در زمینه خوراک آنها اندیشیده نشود قطعا ناترازی در سال‌های آینده بدتر هم خواهد شد.
وی با اشاره به اینکه شاید بهتر باشد به جای طرح‌های جدید بالادستی، به فکر توسعه زنجیره ارزش باشیم، گفت: به عنوان نمونه متانول یک محصول خام محسوب می‌شود که می‌توانیم با استفاده از آن محصولات الفینی زیادی تولید کنیم. این حداقل موجب می‌شود که مصرف گاز را زیادتر نمی‌کنیم.
وی همچنین با اشاره به اینکه بزرگ‌ترین مصرف‌کننده محصولات کشور در حال حاضر چین است، گفت: این تک‌مقصد بودن صادرات برای ما تهدید به حساب می‌آید و اگر بتوانیم تکمیل زنجیره ارزش را بهبود بدهیم با توجه به حجم بالای متانولی که در کشور تولید می‌شود، می‌توانیم با یک سرمایه‌گذاری کمتر متانول را تبدیل به مواد اصلی پلیمری کنیم.
بهرام در خصوص واحدهای تکمیلی شرکت پتروشیمی زاگرس نیز توضیح داد: با بررسی‌های انجام شده تلاش داریم که در کوتاه‌مدت بتوانیم از این چالش خارج شویم. از بین طرح‌های ما شاید اتانول سنتزی زودبازده‌ترین طرح باشد. بر اساس اولویت‌بندی اتانول سنتزی به عنوان اولین طرح ماست که امیدواریم در دو سال آینده به بهره‌برداری برسد. دومین طرح متانول به الفین است که قراردادهای آن برای تامین زمین انجام گرفته است.
وی در ادامه با بیان اینکه ما در صنعت متانول کلا 2درصد گاز کشور را مصرف می‌کنیم، گفت: به همین دلیل قطعا بهینه‌سازی در مصرف می‌تواند مشکل این صنعت را حل کند.
بهرام در ادامه به تامین منابع ارزی کشور از طریق صادرات محصولات پتروشیمی پرداخت و گفت: بین 30 تا 40 روز طول می‌کشد که محصول متانول به فروش رود و ارز آن به کشور برگردد. ولی وقتی در فصول سرد سال واحدهای متانولی از فرآیند تولید خارج می‌شوند، در یک فاصله زمانی گفته شده شاهد جهشی در نرخ ارز می‌شویم. الان 30 تا 40 روز است که واحدهای متانولی به دلیل نبود گاز متوقف شده‌اند که در همین روزها هم شاهد افزایش نرخ ارز هستیم.
