ناسازگاری نهضت ملی مسکن با جیب مردم
اما نهضت ملی مسکن از چالش اساسی تامین منابع مالی رنج میبرد و تسهیلاتی که به این منظور در نظر گرفته شده هم نرخ بالایی دارد و بهرغم وعدههای دولت، تا به امروز این نرخ کاهش پیدا نکرده است. نرخ تسهیلات برای پروژههای خود مالکی ۲۳درصد و برای پروژههای دولتی ظاهرا این نرخ به ۱۸درصد کاهش پیدا کرده که در هر صورت هر دو رقم بسیار قابلتوجه بوده، ضمن اینکه یارانهای هم در این خصوص اعمال نشده است. مبلغ اقساط پرداختی توسط متقاضیان بسیار زیاد است و متاسفانه امکان تامین آن برای گروههای هدف که معمولا دهکهای دو، سه و چهار هستند، وجود ندارد.
همچنین باید متذکر شد قدرت خرید در سالهای اخیر به شدت کاهش یافته و به نوعی شاهد توسعه فقر هستیم. حداقل دستمزد و حقوق با مبلغ اقساط بسیار فاصله دارد. امروز کارگری با حقوق هفت میلیون تومان باید ۱۰ میلیون اقساط پرداخت کند که عملا محقق شدن چنین شرایطی امکانپذیر نیست.
بنابراین با اطمینان میتوان گفت تسهیلات فعلی دور از دسترس است و امکان پرداخت برای گروههای هدف این طرح وجود ندارد. در ضمن سهم آورده متقاضی هم بسیار بالا و دور از دسترس اقشار با دهکهای پایین بوده به همین دلیل این طرح دچار ریزش شده و گاه متقاضیان پس از پرداخت اقساط ابتدایی، در ادامه پشیمان میشوند. مشخص نبودن قیمت تمامشده هم مزید بر علت شده که تصمیم به انصراف را در متقاضیان افزایش میدهد و میتوان نتیجه گرفت الگوی فعلی تامین مالی در نهضت ملی مسکن کارآمد نبوده و اساسا فاقد خروجی موثر خواهد بود. سازندگان و پیمانکارانی که موظف به ساخت هستند با کمبود نقدینگی مواجه شده و تبعات بروز این شرایط تاخیر زمانی در اجرای پروژه و به تبع آن بروز تورم است.
حال برای اصلاح روشهای تامین مالی در این طرح چه پیشنهادی میتوان داشت؟ برای این کار در اولین اقدام باید الگوی تامین مالی تغییر کند و پیشنهاد میشود بخشی از منابع مالی توسط انبوهساز، سازنده و سرمایهگذار تامین شود تا آورده متقاضی کاهش پیدا کند. همچنین تسهیلات بانکی به سمت کاهش نرخ پیش برود که سبب میشود مردم نسبت به پرداخت اقساط امیدواری بیشتری داشته باشند. با متوسط درآمدهای فعلی نهایتا پرداخت اقساط چهار میلیون تومانی برای اقشار جامعه هدف امکانپذیر خواهد بود.
طبق قانون ساماندهی، باید واحدهایی توسط شرکتهای اجارهداری حرفهای ساخته میشد. اگر واحدهایی را به صورت اجارهای در کوتاهمدت و میانمدت با اجارههای معقول و زیرقیمت کارشناسی بازار در اختیار مردم قرار دهیم، به تقویت اقتصاد خانوادهها کمک کرده و خانوادهها در ادامه با پسانداز قادر به پرداخت سهم و آورده خود در طرحهای حمایتی دولت خواهند بود.
در کلام آخر باید گفت طرح نهضت ملی مسکن با روند فعلی نمیتواند به وعدهها عمل کند و قطعا موفق نخواهد بود زیرا در حال حاضر که بیش از دو سال از عمر این دولت گذشته تعداد اندکی از این واحدها احداث شده و با اهداف در نظر گرفته شده همخوانی ندارد. به نظر هم نمیرسد در آینده شرایط مساعدتری برای این طرح رقم بخورد که این مساله سبب ایجاد نارضایتی در جامعه خواهد شد.