«دنیای اقتصاد» شرایط فروش لوازم خانگی قاچاق را بررسی کرد
ضربه قاچاق کالا بر پیکر صنعت لوازم خانگی
اما در حالی که افزایش هزینه‌‌‌های تولید محصولات لوازم خانگی ساخت داخل خصوصا در زمینه تهیه مواد اولیه، باعث گرانی نسبی آنها در بازار کشور شده، شرایط برای ورود و فروش محصولات خارجی قاچاق به کشور مهیا شده است. البته به گفته کارشناسان چندنرخی بودن ارز نیز شرایط خوبی برای فروش کالای قاچاق ایجاد کرده است. به دلیل گرانی کالای لوازم خانگی ایرانی، برخی از افراد ترجیح می‌دهند به جای اینکه لوازم خانگی تولید داخل را با گارانتی خریداری کنند، نمونه خارجی آن را داشته باشند چرا که ادعا دارند این لوازم با وجود قاچاق بودن هم به صرفه و هم باکیفیت‌تر است. به همین دلیل بوده که فعالان صنعت لوازم خانگی همیشه روی دو موضوع افزایش کیفیت محصولات تولید شده و همچنین تقویت خدمات پس از فروش کالای لوازم خانگی ایرانی تاکید کردهاند.
در همین راستا در طول سال‌های اخیر، تعداد اخباری که حکایت از کشف لوازم خانگی قاچاق در کشور داشته کم نیست. اما سوالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که آیا کنترل لازم برای عدم‌ورود کالای قاچاق از مبادی مختلف به کشور صورت می‌گیرد؟ در این خصوص باید گفت اگرچه ممنوعیت‌هایی برای واردات کالاهای خارجی وجود دارد ولی متاسفانه همچنان کالاهای خارجی به کشور قاچاق می‌شود. اکبر پازوکی، رئیس اتحادیه فروشندگان لوازمخانگی، در گفت‌وگوی اخیر خود با روزنامه «دنیای اقتصاد» در مورد ورود کالای لوازم خانگی قاچاق به کشور گفته بود: «من به کولبر، ته لنجی و تعاونی مرزی نمی‌‌‌گویم قاچاقچی چون مجوز خود را از دولت دریافت کردهاند. قاچاق مسیر دیگری دارد که باید بررسی شود. باید مبنای ورود کالا را به وسایلی محدود کرد که در کشور تولید نمی‌‌‌شوند و برای آنها سرمایه‌گذاری نشده است. بنابراین باید کمک شود حتی همان کولبری که برای تامین مایحتاج زندگی خانواده‌‌‌اش تلاش میکند، هدفمند کالای قاچاق را وارد کند!»
وی در ادامه گفت: «قاچاق به تولید، ارزش پول ملی، جایگاه کارگر و سرمایه‌گذار و در نهایت به فروشنده، توزیع‌‌‌کننده و حتی مصرف‌کننده ضربه می‌‌‌زند. بنابراین راهکار منطقی کاهش قاچاق، هدفمند کردن تولید است. به عنوان مثال در شرایطی که در کشوری نیمه‌‌‌خشک زندگی می‌‌‌کنیم چرا به سمت تولید ماشین ظرفشویی رومیزی نرفته‌‌‌ایم؟ چرا که متاسفانه تولید هدفمند نداریم.» رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی در پایان درخصوص ممنوعیت واردات لوازم خانگی و فروش کالاهای قاچاق گفت: «هر کالایی که شناسه و کد کالا نداشته باشد و در سامانه جامع گارانتی هم ثبت نشده باشد، قاچاق محسوب می‌شود. ۹۰درصد کالای قاچاق در فضای مجازی خرید و فروش می‌شود و حتی کالای فیک هم در این فضا می‌‌‌فروشند و مردم هم خواهانش هستند. باید به مردم اطلاع‌‌‌رسانی کنیم که کالایی که کد شناسه و کد رهگیری ندارد و اسم و نوع گارانتی‌‌‌اش در سامانه جامع گارانتی مشخص نیست، قاچاق محسوب می‌شود و آن را نخرند.»
گردش مالی ۵ میلیارد دلاری
دبیرکل انجمن لوازم خانگی ایران نیز تاکید کرده گردش مالی مافیای قاچاق لوازم خانگی در کشور بالاست و به ۵ میلیارد دلار در سال می‌رسد. عباس هاشمی درباره وجود کالای قاچاق در بازار، گفت: «گردش مالی سند لوازم خانگی با احتساب چینی ، بلوریجات و... نزدیک به ۵ میلیارد دلار می‌شود. ارزش تولیدات داخلی حدود ۷/ ۳ درصد است و در حال حاضر با توجه به وضع ممنوع الورود بودن باید دید ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز میزان قاچاق را چه میزان اعلام میکند. برخی از کالاها در حال حاضر با شکل‌‌‌های رسمی وارد کشور می‌شوند. ارزش کالای قاچاق در کشور ۲۰درصد تولیدات داخلی است.»
این فعال صنعت لوازم خانگی کشور با اشاره به میزان استقبال کالاهای قاچاق در کشورگفت: «در خصوص استفاده از کالای قاچاق باید آگاه‌سازی شود. انجمن با سایتهای فروش لوازم خانگی در حال مذاکره است که پیشنهاد داده است خرید و فروش لوازم خانگی را از انجمن داشته باشد و کالاهایی که اصالت دارند و سایت آن را تایید میکند خرید و فروش شوند.» دبیرکل انجمن لوازم خانگی کشور ادامه داد: «اصولا قیمت کالاهای قاچاق کم است چرا که حق عوارضی نمی‌دهند و به هر شکلی وارد کشور می‌شوند، در مقابل هیچ‌گونه گارانتی ندارند در حالی که مردم به این موضوع توجه نمی‌کنند. درست است که با قیمت کم این کالاها را می‌خرند اما پس از اینکه این کالاها خراب شوند دیگر نمی‌توانند آن را تعمیر کنند؛ در نتیجه پولشان را دور انداخته‌اند.»
وی به موضوع اهمیت افزایش کیفیت لوازمخانگی تولید داخل برای جلوگیری از پدیده قاچاق اشاره کرد و گفت: «یکی از راههای مبارزه با لوازم خانگی قاچاق آن است که تولیدات لوازمخانگی داخلی به لحاظ کمی جوابگوی نیاز داخل باشد که اکنون کشور به آن مرحله رسیده است، بنابراین از روش‌های دیگر از جمله کیفی، تنوع مدل و شبکه خدمات پس از فروش و پاسخگویی به مشتریان باید خودمان را ارتقا و توسعه دهیم که وزارت صمت نیز به درستی این رویکرد را دنبال میکند.» به گفته عباس هاشمی، هر کالای قاچاق که وارد کشور می‌شود باعث بیکاری یک نفر می‌شود.
راههای ردیابی کالای قاچاق
دبیر انجمن لوازم صوتی و تصویری نیز مدتی پیش در خصوص قاچاق لوازم خانگی و راههای ردیابی آن به روزنامه «دنیای اقتصاد» گفت: «در حال حاضر تولیدکنندگان در رقابت نابرابر قرار گرفته‌اند، یعنی رقابتی بین محصولات تولید داخل با محصولاتی که به وفور به صورت قاچاق به کشور وارد می‌شود. علیرضا شهیدی در خصوص راهکارهای مقابله با قاچاق ادامه داد: به هرحال هر نوع قاچاقی که در کشور ایجاد می‌شود، واریزی‌هایشان از طریق بانک‌ها صورت می‌پذیرد. یعنی برای وارد کردن کالاهای قاچاق یکسری واریزها انجام می‌شود و قطعا شماره کارتی برای این مورد وجود دارد. درنتیجه بانک مرکزی به راحتی می‌تواند این موارد را رصد کند.»
وی به نقش سازمان امور مالیاتی نیز پرداخت و گفت: «سازمان مالیاتی حساب صنعتگر و تاجران قانونی را مورد بررسی قرار میدهد و از آنها مالیات دریافت میکند. درنتیجه می‌تواند حساب‌هایی را که گردش‌های میلیاردی دارند مورد رصد قرار دهد و آنها را دنبال کند.» این فعال لوازم خانگی کشور در همین خصوص تاکید کرد: «یکی از راههای بسیار موثر، بررسی حساب همین گونه افراد است که می‌توانند قاچاقچیان را شناسایی کنند. از سوی دیگر هم می‌توانند مرزها و مبادی غیر‌رسمی و روش‌های غیر‌قانونی را شناسایی کنند. همچنین مرزهایی را که توسط قاچاقچیان دور زده می‌شود می‌توانند مورد ارزیابی قرار دهند.» به گفته وی، ولت می‌تواند واردات غیر‌قانونی را با روش‌های مختلف شناسایی کند و تمامی این موارد قابل کنترل هستند. ولی عمدتا راه مناسب برای شناسایی قاچاقچیان همان کنترل حساب‌های بانکی است.
دبیر انجمن صوتی و تصویری در خصوص راهکار مقابله با قاچاق گفت: «بحث بر سر این است که رقابت برابر با کالای قاچاق برای تولیدکنندگان ایرانی فراهم کنند. ما چیزی بیش از این را نمی‌خواهیم. چرا باید معافیت‌های مالیاتی و گمرکی برای قاچاقچیان باشد و تمامی گرفتاری‌ها نصیب تولیدکنندگان شود.» شهیدی در پایان گفت: « در وهله اول باید مشکلات تولیدکنندگان برطرف شده و موانع از پیش پای آنها برداشته شود تا محصولات ایرانی هم بتوانند با محصولات قاچاق خارجی رقابت کنند.»
خرید ۲ میلیونی کارتن خالی لوازم خانگی !
در همین حال معاون وزیر صمت نیز مدتی پیش در خصوص مبارزه با کالای قاچاق و خصوصا لوازمخانگی گفت: «هدف ما از مبارزه با قاچاق کالا و ارز تمرکز روی قاچاقچیان کلان و سازمان یافته است زیرا قاچاقچیان کلان در بازار حجم میلیارد دلاری را جابه‌‌‌جا می‌‌‌کنند.» محمدمهدی برادران در این خصوص تاکید کرد: «یکی از راهبردهای وزارت صمت هم‌‌‌افزایی بین دستگاهی و استانی در رده‌‌‌های مختلف در امر مبارزه با قاچاق کالا و ارز است. مرحله بعدی نیز در بحث مبارزه با قاچاق کالا و ارز قانونمند و نظام بودن در این موضوع است.» وی با ذکر موضوعی در خصوص قاچاق کالا در بخش لوازم خانگی تصریح کرد: «متاسفانه در بازار شاهد هستیم که کارتن لوازمخانگی با قیمت ۲میلیون تومان فروخته می‌شود و این نشان میدهد که قصد سوءاستفاده از آن را دارند.» برادران در پایان با بیان اینکه حجم بازار لوازمخانگی در کشور ۶میلیارد دلار است و حجم کالای قاچاق لوازمخانگی ۷/ ۱ میلیارد دلار و حجم کالای غیرقاچاق در این بخش ۳/ ۴میلیارد دلار است، گفت: «برنامه وزارت صمت برای مبارزه با کالاهای قاچاق بر اساس اولویت‌‌‌بندی انجام می‌شود.»
فروش اینترنتی کالای قاچاق
فارغ از فروش کالای قاچاق لوازم خانگی در بازار، این پدیده از طریق فضای وب و بعضا در برخی فروشگاه‌‌‌های اینترنتی که مجوز فعالیت دارند نیز انجام می‌شود. اما بخشی از این کالا نیز از طریق سایتهای اینترنتی فاقد مجوز و نماد الکترونیک انجام می‌شود. به گفته کارشناسان، علت رجوع خریداران به فروشگاه‌‌‌های اینترنتی برای خرید کالا اعتبار آن سایت است و اطلاعاتی از نحوه فروش آن ندارد؛ بنابراین به نظر می‌رسد این سایت‌‌‌ها از این خلأ قانونی در زمینه فروش اینترنتی آگاه بوده و از آن سوءاستفاده می‌‌‌کنند. در همین خصوص متولیان سیاستگذاری در بخش تولید لوازمخانگی بارها از مسوولان درخواست کردهاند که فروش کالای قاچاق در سایتهای اینترنتی را متوقف کنند.
