انبوه‌سازان طرح جدید دولت را نقد کردند
موافقان و مخالفان فروش متری
عده‌‌‌ای از کارشناسان اقتصادی و حوزه مسکن موافق این طرح نیز معتقدند بحث فروش متری مسکن در واقع یک ابزار چند‌وجهی و یک مکانیزم برای تامین نقدینگی پروژه‌‌‌های عمرانی است و از سوی دیگر با توجه به شرایط اقتصادی که دچار چالش تورم است، راهی برای حفظ ارزش دارایی خانوار محسوب می‌شود. در مقابل اما از نظر مخالفان فروش متری خانه، معایب این طرح کم نیست. ایمان رفیعی، کارشناس مسکن، اجرای چنین طرحی را ناکارآمد دانسته و اظهار می‌کند: طرح‌‌‌های این‌چنینی باعث حفظ یا افزایش فشار بر بازار مسکن می‌‌‌شوند. وی می‌‌‌گوید: برای خرید و فروش متری مسکن در بورس طبق شرایط سهام زمین متری، در اختیار داشتن حداقل سرمایه‌‌‌ای که هنگام واگذاری اوراق از طرف سازمان بورس و اوراق بهادار اعلام می‌شود لازم است تا فرد بتواند با خرید اوراق متناسب با متراژ‌‌‌های معین واحد‌‌‌ها، در سررسید مشخص، واحد مسکونی را تحویل بگیرد.
مثلا برای تحویل گرفتن یک واحد ۳۰ متری، باید اوراق تعیین‌شده برای آن واحد تامین شود. رفیعی معتقد است: در این نحوه خرید، برخلاف خرید کالا‌‌‌هایی مانند آهن، مشخصات آن کاملا مشخص نیست و خریدار نمی‌تواند دقیقا بداند چه مسکنی با چه مشخصاتی دریافت می‌کند. بنابراین، اگر چه زمان انتشار اوراق، ویژگی‌‌‌های پروژه برای خریدار مشخص است، ولی معلوم نیست در زمان سررسید کدام واحد را تحویل می‌گیرد. قیمت‌ها نیز بسته به اینکه مسکن در چه نقطه‌‌‌ای از کشور قرار دارد، کیفیت و نوع ساخت و حتی طبقه آن در یک ساختمان متفاوت است. همچنین یکی دیگر از کارشناسان مسکن در این باره می‌‌‌گوید: فروش متری مسکن در بورس، ملک و مسکن را به مزایده می‌‌‌گذارد و باعث ایجاد رقابت ناسالم در بخش مسکن که یک نیاز ضروری برای آحاد جامعه است می‌شود. مجید گودرزی معتقد است: طرح فروش متری مسکن در بورس باعث شده مساله مسکن در کشور به یک چالش جدی تبدیل شود و مسوولان با اجرای چنین سیاست‌‌‌هایی این چالش را توجیه کرده و به قیمت امروز مسکن مشروعیت می‌‌‌بخشند.
سرمایه‌گذاری در مسکن جاذبه دارد
اما رئیس کانون سراسری انبوه‌سازان مسکن با بیان اینکه بازار مسکن در کشور همواره جذاب بوده می‌‌‌گوید: همیشه در این بازار خرید و فروش به صرفه بوده زیرا متناسب با روز تورم ملی، مسکن همواره توانسته به‌روز باشد. سیدمحمد مرتضوی می‌‌‌افزاید: املاک و مستغلات معمولا در گذر زمان، با توجه به تورم به‌روزرسانی می‌شود به همین خاطر همواره برای سرمایه‌گذارای جذابیت دارد. او معتقد است: ابزاری مانند فروش متری مسکن برای خریدارانی که تصمیم به افزایش سرمایه دارند، بسیار مناسب است ضمن اینکه قدرت خرید متقاضیان با توجه به گرانی قیمت مسکن، حفظ می‌شود. این فعال عرصه ساخت‌وساز با بیان اینکه متقاضیان در دو حالت مختلف با حضور در این بازار از خرید متری مسکن بهره‌‌‌مند خواهند شد، می‌‌‌افزاید: در حالت اول خرید متری مسکن محدود به یک‌بار است به عبارتی در زمان‌‌‌هایی که قیمت سهام ارزش‌گذاری می‌شود امکان خروج خریدار وجود دارد. مرتضوی اضافه می‌کند: در حالت دوم متقاضی به تدریج با افزایش سهم و متراژ خریداری‌شده به توانایی خرید یک واحد مسکونی میرسد که این شرایط بهتری است، چراکه ضمن تامین اهداف خریدار، در سیاست‌‌‌های تنظیم بازار دولت نقش بهتر و موثرتری را بازی می‌کند و تولید مسکن هم به دست مصرف‌کننده واقعی میرسد.
هدایت سرمایه خرد
دبیر کانون سراسری انبوه‌سازان مسکن که از دیگر موافقان این طرح است می‌‌‌گوید: برخی سرمایه‌‌‌های خرد در این بخش هزینه می‌شود و به مرور امکان خانهدار شدن متقاضیان از این طریق وجود دارد. رامین گوران معتقد است: خرید متری مسکن از سوی متقاضیان منجر به نزدیک شدن توان مالی دهک‌‌‌های کم‌درآمد به تورم مسکن می‌شود و به این ترتیب آنها زودتر خانهدار می‌‌‌شوند. وی با بیان اینکه فروش متری مسکن در کاهش تورم موثر است، می‌‌‌افزاید: این طرح باید با پشتوانه قوی باشد و برای پروژه تعریف درستی شود تا بتواند پاسخگوی نیاز مصرف‌کنندگان واقعی باشد. این فعال اقتصادی بر شفافیت عرضه سهام در بورس تاکید می‌کند و می‌‌‌گوید: هرچه عرضه سهام در فروش مسکن متری شفاف‌‌‌تر باشد خروجی مناسب‌تری برای مردم خواهد داشت. اما طرح فروش متری مسکن مانند سایر ایده‌‌‌های دولت با مخالفان و موافقانی همراه است. برخی اگرچه این طرح را کمک به هدایت نقدینگی به تولید مسکن و حفظ ارزش پول ملی سرمایه‌گذاران می‌‌‌دانند اما معتقدند امکان خانهدار شدن از این طریق برای بسیاری از دهک‌‌‌ها به واسطه نقدینگی اندک میسر نیست.
خرید متری مسکن مسیری به بیراهه
عضو هیات‌مدیره کانون سراسری انبوه‌سازان با بیان این نکته که خانهدار شدن متقاضیان از طریق خرید متری مسکن مسیری به بیراهه است، می‌‌‌افزاید: به ازای خرید هر متر، فرد صاحب ملک می‌شود نه صاحب مسکن. فرشید پورحاجت مزیت این طرح را تزریق سرمایه‌‌‌های خرد و کوچک به بازار مسکن می‌‌‌داند و اضافه می‌کند: به این ترتیب بخشی از نقدینگی‌‌‌ها به سمت تولید مسکن می‌رود.
مشکلات حقوقی پدید می‌‌‌آید
یکی دیگر از اعضای کانون سراسری انبوه‌سازان مسکن با بیان اینکه این طرح در عمده بازار ایران قابل اجرا نیست، می‌‌‌گوید: خرید متری افراد مختلف از یک مسکن در آینده مشکلات حقوقی پدید می‌‌‌آورد. کسری امیری‌راد می‌‌‌افزاید: برخی از شرکت‌های سرمایه‌گذاری بزرگ در حوزه ساخت‌وساز می‌توانند هر میزان متراژ خریداری‌شده را به پروژه بعدی ببرند اما این طرح چندان موثر نیست. وی ادامه می‌دهد: معمولا اجرای چنین طرح‌‌‌هایی برای شرکت‌های بزرگ معنی پیدا می‌کند بنابراین هرچند این طرح موثر است اما نه آن‌گونه که دولت تبلیغ آن را می‌کند. وی در پایان می‌‌‌گوید: ایده و نظرات همواره در ابتدا با مواضع مختلفی روبه‌رو هستند که بالطبع طرح فروش ملی مسکن هم از آن مستثنی نیست اما آنچه مهم به نظر میرسد اینکه دولت با مشورت بخش خصوصی معایب این طرح را شناسایی کند و سپس آن را اجرا کند تا دست کم حجم سرازیر‌شده نقدینگی از بازار دلار و طلا کاهش یابد و منجر به تحولی دربازار مسکن شود.
