رئیس انجمن صنفی کارفرمایی ماشینسازان و تولیدکنندگان تجهیزات پلیمری ایران مطرح کرد
آینده مهآلود ماشینآلات پلیمری
محمدرضا شاکری در گفت‌وگو با روزنامه دنیای‌اقتصاد در این زمینه گفت: «در پایان سال ۱۴۰۱، فاطمی‌امین وزیر صمت، جلسه‌ای با تشکل‌های صنعتی کشور داشتند. در این جلسه بنده در مورد شرایط ماشین‌سازی در کشور تاکید کردم که این یک صنعت مادر در کشور محسوب شده و تمام دنیا به این صنعت توجه ویژه‌ای دارند چرا که همه صنایع برای تولید به ماشینآلات نیازمند بوده و موتور پیشران توسعه صنعتی هر کشور محسوب می‌شود.»
وی ادامه داد: «وزارت صمت پیش از این تعرفه واردات ماشینآلات را از ۱۵درصد به ۵درصد کاهش داده بود و پس از آن در اقدامی عجیب این تعرفه به یک درصد رسید! در جلسه با وزیر این موضوع مطرح و عنوان کردیم با این کار صنعت تولید ماشین در ایران نابود خواهد شد چرا که هیچ جای دنیا تعرفه یک درصد لحاظ نمی‌شود. این درحالی است که ماشین‌سازی در ایران یکی از معدود صنایعی است که در آن رانت وجود ندارد. این درحالی است که رقابت بسیار زیادی بین تولیدکنندگان ایرانی و چینی در کشور وجود دارد. به این ترتیب دولت عملا در حال پرداخت سوبسید به تولیدکنندگان چینی است.»
این فعال صنعتی کشور در همین خصوص گفت: «با توجه به این صحبت‌ها، وزیر صمت در این جلسه اعلام کردند تعرفه واردات ماشینآلات را به یک درصد کاهش دادیم تا جهش در کشور ایجاد شود که اختلاف بین ارز ۴۲۰۰ تومانی با ۲۳هزار تومانی که در کشور وجود دارد آسیب زیادی برای واردکننده ماشینآلات نداشته باشد.» شاکری اضافه کرد: «فاطمی‌امین وزیر صمت در ادامه و در این جلسه به صراحت اعلام کردند تعرفه واردات در آغاز سال ۱۴۰۲ تبدیل به ۵درصد خواهد شد. ولی در روزهای گذشته بخشنامه‌ای از سوی وزارت صمت صادر شد که در آن تاکید شده تا پایان سال‌جاری تعرفه واردات ماشینآلات با همان میزان یک درصد انجام خواهد شد. در نظر داشته باشید که هر چقدر ارز از کشور خارج شود موجب فقر بیشتر و وابستگی کشور نیز افزایش پیدا خواهد کرد. حالا به چه دلیل اصرار برای پایین نگه داشتن تعرفه واردات ماشینآلات وجود دارد مشخص نیست.»
وی ادامه داد: «با این میزان تعرفه پایین همه را تشویق می‌کنند تا به سمت واردات رفته و حتی کسانی که به صورت تخصصی در زمینه ماشینآلات فعالیت ندارند نیز به دلیل سود مناسب وسوسه می‌شوند که اقدام به واردات این دستگاه‌ها کنند.»
تشکیل فدراسیون جدید
رئیس انجمن صنفی کارفرمایی ماشینسازان و تولیدکنندگان تجهیزات پلیمری ایران به اتفاق جدیدی در این حوزه اشاره کرد و گفت: «در آخرین روزهای سال قبل، فدراسیون صنعت ماشین و تجهیزات کشور در اتاق بازرگانی ثبت و هیات‌مدیره این فدراسیون نیز انتخاب شدند. تمام صنایع ماشین‌سازی کشور از قبیل نفت، صنایع فولادی، صنایع غذایی، صنایع پلیمری، جامعه قالب سازان، ماشینسازان اتحادیه آسانسورها و... در این فدراسیون حضور دارند.»
وی ادامه داد: «وزارت صمت شورایی به نام راهبری صنعت ماشین تشکیل داد. قرار بر این شد که این شورا شکل قانونی پیدا کرده تا بتواند صدای صنعت ماشین را به خوبی منعکس کند. بر این اساس فدراسیون صنعت ماشین و تجهیزات کشور نیز تشکیل شده است. به این ترتیب امیدواریم در بخش‌های خصوصی و دولتی، صدای این صنعت بیشتر از قبل شنیده شود.»
ماشینآلات ساخت داخل قابل دفاع هستند
برخی از واردکنندگان ماشینآلات صنعتی در توجیه دلیل واردات بی‌رویه خود می‌گویند ماشینآلات ساخت داخل به تکنولوژی روز دنیا مجهز نیستند.
این موضوعی است که توسط رئیس انجمن صنفی کارفرمایی ماشینسازان و تولیدکنندگان تجهیزات پلیمری قویا رد شده و در این خصوص گفت: «این یک صحبت کلی است که هر کسی می‌تواند آن را ابراز کند. این ادعا به اثبات نیاز دارد که این طیف از افراد نمی‌توانند این کار را انجام دهند. برای این موضوع به شاخصهای معتبری نیاز است. فقط در مورد ساخت ماشینآلات پلیمری می‌گویم چند دسته‌بندی مختلف وجود دارد که شامل ماشین‌های تزریق پلیمر، ماشین‌های بادی، روبات‌ها و... هستند. از لحاظ داشتن تکنولوژی روز دنیا در این بخش‌ها، به جرات می‌توانم بگویم در مقایسه با ماشینآلات چینی، تولیدات داخل برتری محسوسی دارند. اما در ماشینآلات سنگین و سایز‌های بزرگ چون تنوع بالایی وجود دارد، تولیدات داخل نواقص و کمبودهایی دارند اما میزان درخواست در آنها پایین است. تمام اینها شاخصهای اندازه‌گیری دارد. طرح این قبیل موضوعات اصولا یک راه فرار رو به جلو از سوی واردکنندگان است برای اینکه بتوانند از رانت به وجود آمده از ارز نیمایی نهایت استفاده را داشته باشند.» محمدرضا شاکری در همین خصوص اضافه کرد: «همایش و نمایشگاه صنعت ماشین در تیرماه امسال برگزار می‌شود و در این نمایشگاه می‌توان کیفیت و تکنولوژی به کار رفته در تولیدات داخلی را به خوبی مشاهده کرد. اصولا یک مورد اساسی در مورد ساخت ماشینآلات در دنیا وجود دارد و آن این است که اگر ماشین‌ساز به‌روز نبوده و اقدام به ارتقای تکنولوژی نکند به صورت خودکار حذف خواهد شد. این قاعده ماشین‌سازی در تمام دنیاست.»
وی گفت: «کسانی که در این رابطه تصمیم‌های کلان می‌گیرند باید قدرت تشخیص مساله را داشته باشند تا هر کسی نتواند ادعا کند که ماشینآلات تولید داخل تکنولوژی مناسبی ندارند. ما چند مرتبه درخواست کردیم که این ادعای خلاف واقع بررسی شود. اما واردکنندگان ایجاد هیاهو می‌کنند که اگر ماشینآلات مدرن وارد کشور نشود تولید متوقف خواهد شد تا بتوانند اهداف خود را عملی کنند. اما با این کار میزان وابستگی کشور به ماشینآلات خارجی را بیشتر می‌کنند و باعث می‌شوند ارز قابل‌توجهی از کشور خارج شود. در این میان تصمیم‌گیرندگان نیز به مسکن‌های کوتاه‌مدت فکر می‌کنند و به مسائل ملی اهمیت زیادی نمی‌دهند.»
کاهش شدید سرمایه‌گذاری
با توجه به وجود مشکلاتی که پیش از این به آنها اشاره شد، فرار سرمایه در این بخش موضوعی عادی به نظر می‌رسد. رئیس انجمن صنفی کارفرمایی ماشینسازان و تولیدکنندگان تجهیزات پلیمری در این خصوص نیز گفت: «با توجه به شرایط فعلی و در صنعت ماشین کشور شاهد سرمایه‌گذاری جدید (داخلی یا خارجی) نیستیم. چه بسا کسانی هم که در این زمینه از قبل سرمایه‌گذاری کردند به دنبال این هستند که سرمایه خود را به کشورهای منطقه منتقل کنند. متاسفانه برخی از همین سرمایه‌گذارهای داخلی که سودی از این کار دریافت نکردند به ناچار به سمت واردات ماشینآلات خارجی رفتند و به این ترتیب تولیدکنندگان داخلی ماشینآلات در حال کوچک‌تر شدن هستند. این اتفاق نیز محصول سیاست‌های دولت بوده است. یک جمله معروف به این مضمون وجود دارد که راهبری جامعه در دست سیاستمداران آن جامعه است. البته بخش خصوصی در سال‌های اخیر فعال‌تر شده و تمام سعی خود را دارد که تولید را به بهترین شکل داشته باشد اما وجود برخی مشکلات و موانع باعث دلسردی تولیدکنندگان این بخش در کشور می‌شود.»
دورنمای مبهم آینده
محمدرضا شاکری در پایان در مورد پیش‌بینی آینده این صنعت گفت: «اگر همین روال ادامه داشته باشد و واردات بی‌رویه ماشینآلات با تعرفه پایین به کشور وجود داشته باشد، همین تعداد از فعالان داخلی هم که وجود دارند عطای کار را به لقایش خواهند بخشید و بخش بزرگی از تولید داخل با بحران مواجه خواهد شد. اما اگر شاهد تغییر و تحولی در این زمینه باشیم و شرایط حداقلی برای تولیدکنندگان ایرانی ایجاد شود می‌توان به آینده این صنعت امیدوار بود. اما در حال حاضر شرایط به هیچ وجه مطلوب و عادلانه نیست و به این ترتیب صنعت ماشین‌دورنمای مبهمی دارد.»
