راه پیشگیری از حوادث شهری

مجید محمدی‌فر / کارشناس شهری همه حوادث غیر‌مترقبه به‌رغم تلفات و خسارات هنگفت، غیر‌قابل پیش‌بینی و پیشگیری نیستند و با کشف راه‌های پیشگیری و اقدامات طراحی‌شده می‌توان از بسیاری حوادث، نظیر آتش‌سوزی در مناطق شهری و جنگل‌های پیرامونی، زلزله، سیل و... جلوگیری کرد و خسارت‌های جانی و مالی را به حداقل ممکن رساند. حادثه انفجار گاز در میدان طبرسی مشهد در روزهای گذشته نمونه‌ای از این حوادث غیر‌مترقبه است که با پیش‌بینی تمهیدات لازم، به راحتی می‌توانست قابل پیشگیری باشد.

در دنیای پیشرفته امروزی و در حوزه ساخت‌وسازهای اصولی و در امر طراحی و بهره‌برداری از تونل‌های انرژی در معابر شهری، بی‌شک و بدون استثنا نقشه‌هایی وجود دارد که به راحتی می‌توان در کند وکاوهای مستمری که توسط پیمانکاران شهرداری و خصوصا شرکت‌های خدماتی نظیر مخابرات، گاز، برق و آب انجام می‌‌‌پذیرد از آن استفاده کرد. تقریبا روزی را نمی‌توان یافت که توسط این پیمانکاران، بخشی از مناطق شهری به‌علت تخریب غیر‌اصولی قطعه‌قطعه یا قطع نشده باشد و متاسفانه باید پذیرفت که همیشه این غائله ختم به‌خیر نمی‌شود بلکه مانند حادثه اخیر صدمات عمده جانی و مالی را نیز به‌دنبال دارد. استفاده از نقشه انرژی که بتواند به‌راحتی مسیر‌های انتقال انرژی در هر نقطه از شهر را نشان دهد، به خوبی می‌تواند از این معضل بزرگ در آینده پیشگیری کند. همچنان‌که نقشه‌های دقیق مهندسی می‌توانند ساختمان‌های مسکونی و تجاری را از خطرات ناشی از عدم‌دسترسی به نقشه‌های انرژی مصون نگه دارند.

در خصوص حادثه انفجار در میدان طبرسی چند نکته حائز اهمیت است‌:

1- بر اساس اتفاقی که رخ داده است به‌نظر چنین نقشه‌ای که بتواند تحت عنوان نقشه انرژی، مسیرهای عبور انتقال انرژی در معابر شهری را نشان دهد وجود نداشته باشد!

اگر چنین باشد که قطعا این‌گونه نیست باید مدیریت شهری کلان‌شهر مشهد هرچه زودتر دست به کار شود و پیش از وقوع ده‌ها و بلکه صدها حادثه مشابه، این نقشه‌ها را تهیه کنند و در اختیار همه پیمانکارانی که قصد تخریب معابر شهری را دارند قرار دهند.

2- ممکن است نقشه انرژی از همه معابر شهری تهیه شده باشد اما به دلیل کوتاهی از سوی مسوولان متولی اجرای پروژه‌‌‌ها که در ارائه آن به مجریان رخ داده باشد خود عاملی در بروز این‌گونه حوادث باشد‌! که برای جلوگیری از بروز این حوادث نیاز است در مواقع مورد استفاده در منبع معتبری نگهداری شود تا به‌موقع در دسترس قرار گیرد.

3- با بررسی وضعیت این انفجار باید این حقیقت را پذیرفت که این نقشه‌ها به‌طور صوری و غیر‌قابل استفاده تهیه شده و بود و نبود آنها برابر است.

4- ممکن است پیمانکاران طرف قرارداد به‌دلایلی نسبت به این قضیه حساس نبوده و بدون استفاده و درخواست در اختیار داشتن این نقشه‌ها دست به تخریب معابر شهری بزنند که در این‌ صورت آنان پاسخگوی صدمات جانی و مالی خسارت‌دیدگان خواهند بود.

5- در نهایت برای تحقق واقعی عدم‌وقوع چنین حوادث دردناکی لازم است که مدیریت شهری کلان‌شهر بزرگ در مشهد مقدس به فکر تامین تونل انرژی در سراسر معابر شهری باشند تا از این طریق علاوه بر دسترسی به خطوط انرژی بدون تخریب معابر، بتوانند گامی مهم و موثر، در حفاظت واقعی از خطوط انتقال انرژی زیر‌زمینی بردارند.

6- به امید تحقق شهر سر‌سبز و تمیز.