27 (1)

1- داکت اسپلیت: داکت اسپلیت همان اسپلیت (کولر گازی) است با این تفاوت که در کولرگازی، یونیت داخلی به صورت دیواری یا سقفی روی کار اجرا می‌شود ولی یونیت داخلی با مکش هوای داخل منزل و ایجاد سرمایش و گرمایش، از طریق کانال‌‌های متصل به یونیت توسط فن هدایت می‌شود. عمل سرمایش این دستگاه مانند اسپلیت یا کولر گازی است؛ به این صورت که گاز مبرد پس از طی سیکل مربوطه با عبور از داخل لوله‌های مسی اواپراتور (کویل‌DX) و تبخیر مبرد ایجاد برودت می‌کند و هوای مکش شده از داخل محیط را پس از عبور از سطح مبدل توسط فن سرد کرده و از طریق کانال به محیط برگردانده می‌شود. عمل گرمایش این دستگاه با یک آمپر برق اتفاق می‌افتد به‌طوری که آب گرمی که از پکیج یا موتورخانه وارد کویل آب گرم می‌شود توسط فن و از طریق کانال‌ها به داخل واحد انتقال داده می‌شود.

2- مینی چیلر: همان‌طور که از نامش پیداست، چیلری کوچک با ظرفیت محدود (معمولا کمتر از 12تن تبرید) است. عملکرد آن همانند سایر سیستم‌‌های تراکمی بوده ولی در قسمت اواپراتور آب سرد بعد از تماس با لوله‌های مسی حاوی سیال مبرد تا دمای 7 درجه سرد شده و توسط پمپ به سمت مبدل‌های حرارتی (فن کویل‌ها) فرستاده شده و عملیات تهویه صورت می‌گیرد. در این سیستم، چیلر فقط وظیفه ایجاد سرمایش و تامین آب سرد را داراست و موضوع تامین حرارت مورد نیاز توسط مولد دیگری مانند دیگ یا پکیج انجام می‌شود و عملیات انتقال حرارت برودتی و حرارتی توسط فن کویل‌‌ها انجام و سیستم مینی‌چیلر و چیلر حتما نیازمند به‌کارگیری فن کویل است.

1- یکی از بزرگ‌ترین ایرادات داکت اسپلیت عدم امکان تقسیم فضاها و استقلال آن از یکدیگر است. این سیستم قابلیت زون‌بندی ندارد؛ به عنوان مثال در یک پروژه مسکونی با سه اتاق خواب از یک دستگاه داکت می‌توان استفاده کرد،  بنابراین یکی از معضلات پیش‌رو عدم امکان زون‌بندی است که این موضوع برای چیلر و فن کویل صادق نیست و این سیستم به‌راحتی قابلیت تقسیم و استقلال هر فضا را داراست. در سیستم داکت اسپلیت برای فضاهای مشترک صرفا از یک ترموستات جهت فرمان باید استفاده شود ولی در سیستم فن کویل ترموستات هر اتاق می‌تواند مستقل اجرا شود.

2- نصب یونیت خارجی داکت اسپلیت می‌تواند در فضایی مانند تراس یا فضایی مشابه صورت گیرد ولی چیلر باید حتما در محیط باز مانند بام قرار گیرد. اما این موضوع می‌تواند خود دارای مزایا و معایبی باشد. به عنوان مثال در فضای آپارتمانی که معمولا بالکن‌‌های چندان بزرگی ندارند استفاده از یونیت خارجی برای داکت اسپلیت به دلیل تولید زیاد گرما، باعث عدم امکان بهره‌برداری در فصل تابستان خواهد شد و فضای تراس نیز اشغال خواهد شد. درباره مینی چیلرها در بام نیز، با توجه به طراحی معماران جهت فضای روف گاردن، باید فضایی جهت سرویس و نگهداری مستقل سیستم تاسیسات لحاظ شود.

3- یکی از معضلات سیستم چیلر فن کویل نیاز به بهره‌بردار متخصص است که نسبت به شرایط تغییر فصل، نحوه کارکرد دستگاه، تعمیرات و سرویس نگهداری و بررسی عملکرد سیستم تسلط کامل داشته باشد ولی درباره بهره‌برداری از سیستم داکت اسپلیت نیاز به تعمیرکار نیمه متخصص است و هزینه بهره‌برداری داکت اسپلیت به مراتب کمتر از مینی چیلر خواهد بود.

4- تجهیزات و ملزومات جانبی نیز از دیگر موارد قابل بررسی در انتخاب این سیستم‌‌ها است. در داکت اسپلیت نیاز به اجرای کانال متناسب با ظرفیت هوادهی دستگاه در مسیر رفت و برگشت، عایق‌کاری کانال و اجرای لوله مسی و لوله آب‌گرم جهت اتصال به کویل است و در صورت عدم اجرای صحیح هریک از این موارد دستگاه دچار ایراد، صدا و خرابی و مزاحمت برای ساکنان می‌شود. در سیستم مینی چیلر و فن کویل سیستم فقط نیاز به اجرای لوله‌کشی از محل نصب دستگاه تا واحد مسکونی و لوله‌کشی به فن کویل‌‌ها دارد. عدم اجرای صحیح لوله‌کشی، سایزینگ نامناسب، اجرا و نصب غیر‌دقیق دستگاه‌ها از جمله موارد بروز اشکال در عملکرد سیستم خواهد شد.

5- جهت تامین برق مصرفی دستگاه‌های داکت اسپلیت می‌توان از برق تک‌فاز استفاده کرد ولی در دستگاه‌های مینی چیلر حتما نیاز‌مند استفاده از برق سه فاز هستیم. مصرف انرژی و برق هر دستگاه با تو‌جه به نوع مصرف و تنظیم دمای محیطی ترموستات‌ها برای هر کاربر متفاوت خواهد بود. استفاده و تنظیم ترموستات بر روی دمای آسایش و همچنین استفاده از توضیحات مبحث 19 درباره شرایط دمایی و عایق‌بندی ساختمان نیز، برای هر دوسیستم توصیه می‌شود.‌بدیهی است که عدم استفاده از سیستم در دمای مناسب (حدود 25 درجه سانتی‌گراد) و تنظیم دمای محیط در دماهای پایین‌تر (حدود 18 درجه سانتی‌گراد) باعث افزایش هزینه‌های انرژی و برق مصرفی خواهد بود.

6-یکی از معضلات دستگاه‌های داکت اسپلیت استفاده از کویل آب‌گرم غیر‌استاندارد (غیرفابریک) برای این دستگاه‌ها جهت تامین گرمایش است. عموما دستگاه‌های تولید خارجی صرفا جهت سرمایش طراحی شده‌اند و در صورت استفاده از کویل‌‌های غیر‌کارخانه‌‌ای که محاسبات فن برای آنها لحاظ نشده است، باعث کاهش شدید فشار و سرعت هوا در کانال و پرتاب آن از دریچه خواهد شد که خود در بسیاری از پروژه‌ها قابل بررسی و مشاهده است.

7- در بعضی از پروژه‌ها مشاهده شده است که انتخاب اشتباه دریچه باعث ایجاد اختلال در نحوه عملکرد فن کویل و یونیت داخلی هواساز می‌شود که باید به این موضوع در انتخاب دریچه‌ها توجه شود.

در پروژه‌ها استفاده از سیستم مینی چیلر و فن کویل با احتساب هزینه‌های جانبی از سیستم داکت اسپلیت گرا‌ن‌تر خواهد بود و بنا به پروژه و سطح زیربنایی و کاربری آن، این اختلاف قیمت می‌تواند بیشتر شود. اما در بعضی از پروژه‌ها با توجه به زیربنا و شرایط طراحی عملا انتخابی جز مینی چیلر و فن کویل باقی نخواهد ماند. ضمنا این سیستم بسیار مطبوع‌‌تر و همچنین امکان استقلال فضاها را خواهد داشت.