مدیرعامل کارگزاری بانک صنعت و معدن در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» تامین مالی زنجیرهای با اوراق جدید را تشریح کرد
حمایت بزرگ صنعتی با «گام»
تاثیر اوراق گام بر تامین مالی صنایع
درباره برخی تحولات بازار سرمایه و به‌ویژه انتشار اوراق «گام» رامین ملماسی، کارشناس بازار سرمایه و مدیرعامل کارگزاری بانک صنعت و معدن با روزنامه «دنیای اقتصاد» گفت‌وگو و نقش و اهمیت این اوراق را تشریح کرده است.
وی ابتدا درباره نقش بازار سرمایه در بهبود سازوکارهای صنعتی گفت: «محدودیت در تامین منابع مالی اصلی‌‌ترین عامل بازدارنده بنگاه‌های اقتصادی برای توسعه کسب وکار‌‌ها است. اما بازار سرمایه به شیوه‌های مختلف می‌تواند به این موضوع کمک کند. فرآیند تامین مالی و شفافیت شرکت‌‌هایی که در تابلوی بورس حضور دارند و روند آنها نیز مثبت است اهمیت دارد. اما با توجه به شرایط بازار، برخی شرکت‌‌های صنعتی در بورس یا درباره تامین مالی اقبال کمتری دارند. در این میان انتشار اوراق به عنوان راهکار مکمل کمک زیادی می‌کند. ولی در سوی دیگر استفاده از ابزارها و سازوکارهای بازار سرمایه آشنایی با آنها را می‌طلبد. به همین دلیل مسیرها شاید ساده نباشند. علت اصلی فرآیند تامین مالی، سهولت آن است. البته بحث پذیرش شرکت‌ها در بورس فرآیند سهل‌الوصولی نیست و اقدامات زیر‌ساختی و صورت‌های مالی شفاف می‌خواهد و چون نیازمند این فرآیند است معمولا بنگاه‌های صنعتی را با چالش و دلسردی مواجه می‌کند. در کل حضور در بازار سرمایه مزیت‌های پنهان بیشتری دارد اما به نظر می‌رسد این موضوع باید بیشتر از قبل تفهیم شود.»
مدیرعامل شرکت کارگزاری بانک صنعت و معدن در ادامه درباره انتشار اوراق تامین مالی گام نیز گفت: «این اورقِ مولد یا گام به چند دلیل طراحی شده است. مهم‌ترین آنها شاید بحث کمبود منابع نقدینگی بانک‌ها است که درباره تسهیلات با محدودیت‌هایی مواجه هستند، چرا که در فرآیند تولید، تسویه وجوه را آسان‌تر می‌کند. البته این اوراق باید سرعت و قابلیت انتشار داشته باشند چرا که به ابزارهایی نیاز داشتیم که به جای پول از اوراق استفاده شود. حالا اگر از این اوراق به میزان مناسب استفاده نشده به دلیل عدم آشنایی بنگاه‌ها بوده است و بنابراین نیازمند این است که این قبیل ابزارها بیشتر تشریح شوند. در این طرح خریداران به جای اخذ وام یا LC (طرح اعتبار اسنادی بانک‌ها) ابزار سومی هم دارند که اوراق گام خواهد بود. البته ما هم در بورس کالا به دنبال این هستیم که از این اوراق استفاده بیشتری داشته باشیم.»
رامین ملماسی در بخش دیگری از گفت‌وگوی خود درباره شرایط اوراق گام گفت: «البته باید در نظر داشته باشیم که تولید‌کننده دوست دارد پول نقد دریافت کند و بنابراین دریافت اوراق مطلوب آنها نیست به این دلیل که فرآیند تسویه خریدار را کند می‌کند. البته مشکلات دیگری مثل ضمانت به بانک‌ها نیز وجود دارد با این حال چون متقاضی قرار نیست پول نقد تهیه کند جذاب است. همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد خوشبختانه این طرح در بورس کالا وجود دارد و موثر است. از سوی دیگر به تجاری‌سازی عملکردها نیز کمک می‌کند.»
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه درباره دیگر مزیت‌های اوراق گام گفت: «این اوراق باید در زنجیره تولید قرار داشته باشد. البته تعریف زنجیره در این مورد کمی سخت است. در گروه‌های خودرو‌سازی یا صنعت فولاد تعریف شده است. مثلا به جای تعهد به پیمانکارها اوراق مشارکت به آنها می‌دهند و این قابل تعریف است و روان‌سازی معاملات را تسهیل می‌کند. قطعه‌ساز هم می‌تواند به جای بدهی به زیرمجموعه خود از این اوراق استفاده کند اما تعریف مختصات این زنجیره در دیگر صنایع مبهم به نظر می‌رسد. به عنوان مثال در گروه‌های پتروشیمی کندی مشکل وجود دارد اما اوضاع در زنجیره ارزش صنعت فولاد بهتر است. در هر صورت باید گفت انتشار این اوراق فصل جدیدی برای رونق معاملات خواهد بود. این اوراق از لحاظ زمان سررسید یک‌سال یا زیر یک سال جای می‌گیرند و بنابراین با سایر اوراق تفاوت دارند، چرا که برای سرمایه‌گذارها در موعدهای کوتاه سررسید می‌شوند و این یکی از بزرگ‌ترین تفاوت‌های اوراق گام با دیگر اوراق است.»
وی درباره توصیه به واحدهای صنعتی نیز یادآور شد: «این کاهش تقاضا برای کیفیت و افت تولید است. البته آسیب‌شناسی آن بسیار مهم است. باید دید اگر متاثر از رکود جهانی است که بنگاه‌ها نمی‌توانند تغییری در آن ایجاد کنند اما اگر از افت تولید و عدم توان مالی باشد باید فکری اساسی برای افزایش سطح کیفی داشته باشند. اما عقبگرد معاملات عمدتا بابت رکود جهانی است و در این شرایط، متقاضی قیمت پایین‌تری طلب می‌کند. در این وضعیت شاهد رکود انتظاری هستیم و به نظر می‌رسد این وضعیت تا یک ماه دیگر مشخص خواهد شد.»
رامین ملماسی در بخش پایانی گفت‌وگوی خود درباره این سوال که چرا نهادهای مالی مورد استقبال واحدهای صنعتی قرار نگرفتند نیز گفت: «عدم آشنایی و ضعف اطلاع‌‌‌‌رسانی دلیل اصلی بوده که بنگاه‌ها و واحدهای صنعتی با این ابزارها آشنایی کامل ندارند و این نیز به سابقه فرآیند تامین مالی کشور بازمی‌‌‌‌گردد. باید به این نکته توجه داشت که عمدتا نگاه بنگاه‌ها و واحدهای صنعتی به تامین مالی از سیستم بانکی بوده است. سرمایه‌گذاران به این فکر می‌کنند که حساسیت و سخت‌گیری لازم وجود داشته باشد که با کمترین ریسک از کنار آن عبور کنند. در حقیقت علت جذابیت سیستم بانک‌محور این است که فرآیند کوتاهی دارد ولی انتشار اوراق گواهی به این شکل نیست. بنابراین اطمینان و علاقه‌مندی لازم، کمتر وجود دارد. یکی دیگر از دلایل این اتفاق نیز زمانبر بودن و وجود برخی بوروکراسی‌های موجود است. از سوی دیگر عدم آشنایی بنگاه‌ها با این فرآیند هم باعث شده کمتر مورد استقبال قرار گیرند. فرآیند تامین مالی در بازار سرمایه با پیچیدگی‌‌‌‌هایی همراه است و بخشی از این سختی به دلیل عدم آشنایی صاحبان کسب و کار و صنایع با روش‌ها و ابزارهای متنوع تامین مالی است.»
وی گفت: « خوشبختانه اگر با دید مثبت نگاه کنیم از جایی که بازار سرمایه آغاز کرده، روند رو به رشدی داشتیم. البته باید در نظر داشت که ایجاد زیرساخت فرآیند زمانبری است ولی در زمان مقتضی که منابع کافی وجود نداشته از این فرآیند صرف‌نظر شده است. از طرفی نرخ اوراق هم در مقایسه با سیستم بانکی جذاب نیست. یکی از راهکارهای حل مشکل این است که زمان لازم از طریق سازمان‌ها و نهادهایی که در این بحث تاثیرگذار هستند، اختصاص داده شود تا موضوع اطلاع‌‌‌‌رسانی و معرفی این ابزارهای مالی و روش‌های تامین مالی به صاحبان کسب و کار و فعالان اقتصادی صورت گیرد تا بر این موضوع اشراف کامل ایجاد شود.»
