وزارت صمت ارائه کرد
منوی آینده بازار خودرو
هرچند هنوز وزارت صمت رسما نامی از پلتفرم مدنظر خود نبرده، با این حال طبق شنیده‌ها و البته بنا بر گزارشی که مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی چندی پیش منتشر کرد، ظاهرا صحبت از پلتفرم رنو کوئید است. رنویی‌ها پلتفرم کوئید را به قصد تولید محصولات ارزان (ابتدا در هند) طراحی کردند و بعدها آن را به برزیل نیز تعمیم دادند. نسخه هندی این خودرو که استانداردهای ۸۵گانه خودروسازی ایران را پاس نمی‌کند، چیزی حدود هفت هزار دلار قیمت دارد، اما نسخه برزیلی آن که از منظر کیفی شرایط بهتری را به خود می‌بیند، خودرویی حدودا ۱۳ هزار و ۵۰۰ دلاری است. با توجه به اینکه وزارت صمت بازه قیمتی شش تا هشت هزار دلار را برای دهک نخست در نظر گرفته، بنابراین احتمالا نسخه هندی پایه تولید خودرو اقتصادی برای این دهک خواهد بود، در حالی که طبق گزارش مرکز پژوهش‌ها، این محصول نمی‌تواند استانداردهای داخلی را پاس کند، بنابراین از منظر کیفی محصول قابل قبولی از آب در نخواهد آمد.
از همین رو به نظر می‌رسد وزارت صمت یا باید بازه قیمتی خودروی اقتصادی برای دهک اول را تغییر دهد یا به پلتفرم دیگری فکر کند، البته اگر اصلا چنین پلتفرمی موجود باشد. با توجه به بازه قیمتی موردنظر و با فرض دلار ۳۰ هزار تومانی، خودروهای مدنظر صمت برای دهک نخست، قیمتی بین ۱۸۰ تا ۲۴۰ میلیون تومان دارد، بنابراین امثال تیبا و کوئیک و پژو ۲۰۶ و حتی پارس (با در نظر گرفتن نرخ کارخانه‌ای) می‌توانند نیاز دهک موردنظر را پوشش دهند. این در حالی است که وزارت صمت طبق گفته مسوولانش دیگر اعتقادی به پلتفرم خودروهای موردنظر در راستای توسعه محصول ندارد.
اما پلتفرمی که وزارت صمت برای دهک دوم در نظر گرفته، ال-۹۰ یا همان تندر-۹۰ است و بناست ۲۵ درصد سهم داشته باشد. تندر-۹۰ نزدیک به ۱۳ سال در ایران تولید شد، اما با تحریم خودروسازی کشور، رنو دیگر تامین قطعات را انجام نداد و ایران خودرو و پارس خودرو مجبور به توقف تولید آن شدند. در ادامه اما فاش شد که سایپایی‌ها با کمک دانشگاه علم و صنعت مشغول طراحی محصول جدیدی روی پلتفرم ال-۹۰ هستند و آن را پی-۹۰ نام‌گذاری کرده‌اند. تا مدت‌ها خبری از سرنوشت این پلتفرم نبود، تا اینکه وزیر صمت به تازگی اعلام کرد تولید تندر-۹۰ با کمک روسیه از سر گرفته خواهد شد. آن طور که از اظهارات رضا فاطمی‌امین بر‌می‌آید، قرار است روس‌ها بخشی از قطعات موردنیاز تندر-۹۰ را تامین کنند تا تولید این محصول پس از حدود دو سال توقف، از سر گرفته شود، آن هم برای دهک دوم با درآمد ۸ تا ۱۰ هزار دلاری. بنابراین وزارت صمت و احتمالا خودروسازان قیمتی حداقل ۲۴۰ میلیون تومانی و حداکثر ۳۰۰ میلیون تومانی (با فرض دلار ۳۰ هزار تومان) را برای تندر-۹۰ ایرانی-روسی در نظر گرفته است. این در حالی است که اگر دلار دوباره هوس اوج‌گیری به سرش بزند، خودروی موردنظر قیمتی بالاتر از اینها خواهد داشت.
اما پلتفرم در نظر گرفته شده برای دهک سوم (با درآمد ۱۰ تا ۱۵ هزار دلار) همانی است که خودروی شاهین روی آن ساخته شده و ۱۵ درصد سهم دارد. شاهین جدیدترین محصول عرضه شده سایپا به شمار می‌رود که البته حرف و حدیث‌های زیادی درباره پلتفرم آن به گوش می‌رسد، از جمله اینکه با کمک چینی‌ها طراحی و بسیار شبیه به برلیانس (خودروی چینی مونتاژی سایپا) است. سایپایی‌ها البته محصولی جدید و کراس اوور به نام آریا را نیز روی این پلتفرم ساخته‌اند و طبعا وزارت صمت روی آن برای پوشش نیاز دهک سوم حساب باز کرده است. شاهین در حال حاضر قیمتی کمتر از ۴۰۰ میلیون تومان در کارخانه دارد، اما آریا قطعا با قیمت بالاتری عرضه خواهد شد. با توجه به بازه قیمتی ۱۰ تا ۱۵ هزار دلاری مدنظر وزارت صمت برای دهک سوم، خودروهایی که برای این دهک عرضه می‌شوند، قیمتی حداقل ۳۰۰ میلیون تومان و حداکثر ۴۵۰ میلیون تومان (با فرض دلار ۳۰ هزار تومانی) خواهند داشت.
به سراغ دهک چهارم برویم، دهکی که بازه قیمتی مدنظر وزارت صمت برای آن، ۱۵ تا ۲۰ هزار دلار است و سهمش نیز ۱۰ درصد. پلتفرم مدنظر وزارت صمت برای این دهک همانی است که خودروی تارا روی آن ساخته شده است، یعنی پژو ۳۰۱. در واقع تارا عملا روی پلتفرم پژو ۳۰۱ ساخته شد، خودرویی که قرار بود در قالب قرارداد ایران خودرو و پژو در دوران برجام، مونتاژ شود اما تحریم این اجازه را نداد. در ادامه، ایران خودرویی‌ها با توجه به حقی که در قالب قرارداد با پژو برای خود قائل بودند، تارا را روی این پلتفرم ساختند، محصولی که چند ماهی می‌شود وارد جاده‌ها و خیابان‌های کشور شده است. ایران خودرو همچنین اوایل هفته از مدل کراس اوور تارا با نام ری‌را نیز رونمایی کرد تا خودروی آینده دهک چهارم مشخص شود. خودروهای این دهک با فرض دلار ۳۰ هزار تومانی، بین ۴۵۰ تا ۶۰۰ میلیون تومان قیمت خواهند داشت.
در نهایت وزارت صمت برای دهک آخر، خودروهای بالای ۲۵ هزار دلار را با سهمی پنج درصدی در نظر گرفته و برای تامین نیاز این دهک، روی واردات حساب باز کرده است. این البته در حالی است که وزارت صمت هنوز آیین‌نامه واردات خودرو را ابلاغ نکرده و مشخص نیست جزئیات برنامه‌اش برای استفاده از ظرفیت خودروهای خارجی در بازار کشور چیست. مصوبه ممنوعیت واردات خودرو پس از چهار سال در ۳۱ اردیبهشت امسال لغو شد و قرار بود وزارت صمت تا انتهای خرداد آیین‌نامه واردات را نهایی کند. با این حال فعلا این اتفاق رخ نداده و به نظر می‌رسد در بهترین حالت، نخستین محموله خودروهای وارداتی جدید پاییز امسال راهی کشور خواهد شد. طبق اعلام وزارت صمت، اولویت با خودروهای زیر ۱۰ هزار دلار است، در حالی که برای دهک پنجم خودروهای با قیمت بالای ۲۵ هزار دلار در نظر گرفته شده است. البته با توجه به هزینه‌های مربوط به عوارض، مالیات، تعرفه و سود واردکننده، طبعا قیمت تمام شده خودروهای وارداتی برای مشتریان ایرانی بیش از ۱۰ هزار دلار پایه خواهد بود. هر چه هست، با توجه به کف قیمت ۲۵ هزار دلاری برای دهک پنجم، خودروهایی که برای این دهک عرضه خواهند شد، می‌توانند حداقل ۷۵۰ میلیون تومان قیمت داشته باشند.
