استفاده از صندلی کودک در بسیاری از کشورها اجباری بوده و شامل گروه سنی زیر ۱۲ سال می‌شود. در آلمان استفاده از صندلی کودک برای جابه‎جایی تمامی افرادی که زیر ۱۲ سال داشته  باشند یا قد آنها کوتاه‌تر از ۱۵۰ سانتی‌متر است الزامی بوده و حتی صاحبان تاکسی‌ باید این قانون را رعایت کنند. اما در ایتالیا سن  ملاک استفاده از صندلی کودک نبوده و تمام کودکانی که قدی کوتاه‌تر از ۱۵۰ سانتی‌متر دارند بدون در نظر گرفتن وزن آنها در داخل خودرو باید از صندلی کودک استفاده کنند. در برخی کشورها  از جمله ایرلند استفاده از صندلی کودک روی صندلی جلو نیز غیرقانونی بوده و جریمه به‎دنبال دارد.

در کشور ما نیز چند سالی است که استفاده از صندلی کودک در خودروها اجباری شده اما اجرای آن خیلی جدی گرفته نشده است. براساس قانون مصوب مجلس دهم برای جابه‎جایی کودکان با وزنی کمتر از ۳۶ کیلوگرم یا قد کمتر از ۱۵۰ سانتی‌متر باید از صندلی کودک استفاده شود؛ در غیر این صورت هنگام وقوع حادثه با صاحب خودرو برخورد خواهد شد. حال اینکه چقدر پلیس در اجرایی شدن این قانون جدیت دارد پرسشی است که از سرهنگ عین‎اله جهانی، معاون اجتماعی و فرهنگ ترافیک پلیس راهور فراجا داشته‎ایم.  پویش ۱۸-۱۸ پلیس در راستای کاهش آمار جان‌باختگان کودک و نوجوان در حوادث رانندگی بوده که مسبب تصادفات نیستند. یکی از اهداف این پویش «کودکان را نجات دهیم» است که در این باره سرهنگ جهانی گفت: بنا بر تحقیقات انجام شده توسط پلیس راهور از ۱۷هزار جان‌باخته سالانه حوادث رانندگی کشور ۱۸درصد آنها (تقریبا ۳هزار نفر) زیر ۱۸ سال هستند، درحالی‎که این کودکان سرمایه‎های آینده کشور محسوب می‎شوند. کشوری که در آینده به دلیل آمار پایین جوانان با پدیده پیری جمعیت روبه‎رو است درحال‎حاضر بخشی از کودکان و نوجوانان خود را بر اثر حوادث رانندگی از دست می‎دهد. برخی والدین فرزندان خردسال را روی صندلی جلو می‎نشانند که با یک ترمز ناگهانی کودک به‎شدت با شیشه جلو برخورد کرده و دچار آسیب جدی شده و فوت می‎کند. والدین استفاده از صندلی کودک را در خودرو جدی نمی‎گیرند درحالی‎که با این وسیله به سادگی می‎توان مانع رخ دادن حوادث دلخراش بود. وی افزود: البته برخی مرگ‎ومیرها هم به مسائل دیگر برمی‎گردد. به‎هرحال روند افزایش این حوادث دلخراش سبب شد تا پلیس پویش ۱۸-۱۸ را راه‎اندازی کند تا نسبت به چنین حوادثی به والدین هشدار دهد؛ نخست اینکه از صندلی کودک داخل خودرو برای فرزندان استفاده کنند و دیگر اینکه نسبت ‎به حوادث ناخواسته آگاهی‎رسانی انجام شود.

معاون اجتماعی و فرهنگ ترافیک پلیس راهور فراجا درباره تاثیر صندلی کودک و کاهش کشته‎شدگان کودکان در حوادث رانندگی ادامه داد: تجربه جهانی نشان می‎دهد ایمنی این صندلی‎ها حافظ جان کودکان هستند. استفاده از آن در کشور الزامی بوده اما ضمانت اجرا ندارد؛ به این معنی که در قانون آمده والدین موظف هستند برای نگهداری کودک در خودرو صندلی کودک تهیه کنند. این صندلی‎ها باید متناسب با سال، وزن و قد کودک باشد. اما ضمانتی برای اجرا وجود ندارد که اگر صاحب خودرویی از صندلی کودک برای فرزندش استفاده نکرد مثلا جریمه شود. تنها ضمانت اجرایی این است که اگر حادثه‎ای رخ داد و فرزندان دچار آسیب شدند والدین به‎دلیل سهل‎انگاری مسوول بوده و در محاکم قضایی مجازات می‎شوند (مجازات تعزیری). این مساله هم خیلی اجرا نمی‎شود، زیرا در بروز حادثه اگر پلیس شاهد حادثه نباشد و به مراجع قضایی گزارش داده نشود مجازاتی متوجه این سهل‎انگاری‎ها نمی‎شود.

پدر و مادری که فرزند خود را در یک حادثه رانندگی از دست می‎دهد حتی ممکن است خود زخمی شده باشند داغدار و عزادار بوده و مجازات در چنین شرایط روحی و روانی چقدر می‎تواند تاثیرگذار باشد؛ بزرگ‌ترین مجازات برای این والدین از دست دادن فرزند است. چرا با قانون استفاده از صندلی کودک همچون کمربند ایمنی برخورد نمی‎شود که پیش از بروز فاجعه، مانع آن شد. در این باره سرهنگ جهانی عنوان کرد: پلیس هم معتقد است باید پیش از وقوع حادثه راهکارهای پیشگیرانه داشت. بارها پلیس با خودروهایی که بدون رعایت شرایط ایمنی و صندلی کودک، فرزند خردسال داخل آن بوده برخورد کرده، اما والدین پاسخ داده‎اند قیمت این صندلی‎ها بالاست در حالی که ارزش جان فرزندان با این اعداد و ارقام قابل مقایسه نیست. بخش زیادی از این حوادث ناشی از عدم آگاهی و آموزش‎های لازم بوده؛ اینکه سازمان‎های فرهنگ‎ساز مانند وزارت آموزش‎وپرورش، فرهنگ و ارشاد اسلامی و رسانه‎ها به این موضوع نپرداخته‎اند. او تاکید کرد: برابر با قوانین وضع شده کشوری والدین در مقابل سلامت و جان فرزندان مسوول هستند.

مشکلات تولید چیست؟

در ادامه علیرضا عندلیب‎ذوقی، قائم‎مقام شرکت «آرتمن بی‎بی» یکی از تولیدکنندگان صندلی کودک برای خودرو عنوان کرد: یک اصل در زندگی به‎نام «بایدهای ایمنی» وجود دارد. مثلا وقتی خودرویی تولید می‎شود باید یک سلسله استانداردهایی برای آن تعریف شده باشد. جهان درباره حفاظت از جان کودک از ۹ ماهگی تا ۱۶ سالگی حدود سه دهه است فعالیت دارد، اما متاسفانه در ایران موضوع چندان جدی گرفته نشده است. موارد زیادی دیده می‌شد کودک از سقف خودرو «سانروف» سانروف بیرون است درحالی‎که این شیوه شاد کردن کودکان خطرناک‌ترین روش است. بارها حشرات ریز به چشم کودک برخورد کرده و باعث نابینایی او شده یا از بین لاستیک‌های خودروی جلویی سنگ پرتاب و با چشم و صورت کودک اصابت کرده است. حال پرت شدن کودک هنگام برخورد با مانع و تصادف از شیشه‌های بغل و آغوش مادر را به این موارد اضافه کنیم. «آرتمن بی‎بی» جزوه‌ای برای پلیس تهیه کرده که در آن به ۳۰ کشوری اشاره شده که  در آنها برای سهل‎انگاری‎ والدین جریمه‌های سنگین درنظر گرفته شده است. حتی در کشوری مانند آلمان اگر خودرو دارای صندلی کودک باشد و کودک در آن قرار داده شده باشد اما اگر صندلی درست در خودرو تعبیه نشده یا کودک درست در آن قرار نگرفته باشد صاحب خودرو از سوی پلیس جریمه می‌شود. این نشان  از اهمیت موضوع برای آنهاست، چراکه یک جمله کوتاه در این کشورها مطرح است که می‌گوید «هیچ‌کس نمی‌داند این کودک در آینده چه تاثیری بر جهان خواهد داشت». وظیفه ماست از جان او حفاظت کنیم. ابتدا باید این اصل در جامعه فرهنگ‌سازی شود. وقتی آسیب موجب فوت می‌شود یک غم و غصه است اما وقتی صدمه منجر به معلولیت کودک برای تمام عمر می‌شود یک آسیب روانی همیشگی در خانواده به‎وجود آمده است؛ ضمن اینکه تمام اعضای خانواده درگیر موضوع می‌شوند. خسارات آن هم به خانواده و هم جامعه است. البته برخی دست‎اندرکاران معتقدند چون شرایط اقتصادی مردم مناسب نیست نمی‌توان داشتن صندلی کودک را برای والدین اجباری کرد.

او افزود: شرکت آرتمن بی‌بی حدود ۵ سال است در عرصه ایمنی خودرو برای کودک فعالیت دارد. درحال‎حاضر در کشور با سه مشکل مواجهیم؛ کیفیت خودرو، جاده و فرهنگ غلط رانندگی. وسیله‌ حافظ جان کودک باید این سه مشکل را پوشش دهد و در بدترین شرایطی که برای خودرو رخ می‌د‌هد بهترین کمک به کودک شود. یکی از تست‌های اجباری خودرو، صندلی کودک است. سنسورهایی روی مجسمه برای تست نصب شده که می‌تواند تمام ضربات با آثار آن را گزارش دهد. موقعی که کودک در آغوش مادر است هنگام تصادف و برخورد با داشبورد حدود ۳۰ برابر وزن خودش به او فشار وارد می‌شود. مضاف بر آن وزن مادر هم به آن چندین برابر کمک می‌کند. ما  صندلی کودکی ساخته‌ایم که در اسپانیا تست شد و کیفیت و ایمنی  آن مورد تایید قرار گرفت.

عندلیب‎ذوقی درباره مشکلات تولید یادآور شد: نخستین چالش تامین مواد اولیه به‎ویژه پارچه موردنیاز صندلی است. بزرگ‌ترین مشکل تولیدکنندگان پارچه این است که با متراژ کم نمی‎توانند تولید کنند زیرا توجیه‎اقتصادی ندارد. یا برای ساخت صندلی مواد پلاستیکی به‎نام EPP که یک نوع کامپاند شبیه یونولیت است و ضربه‌پذیری آن تا ۱۲ برابر بالاتر  و بسیار محافظ خوبی است پس از تحریم امکان واردات ندارد. تولید صندلی کودک در گروه صنعتی آذین‌خودرو به‌جای  بحث سودآوری به‎عنوان یک مسوولیت اجتماعی پذیرفته‌ شده است. ما نیز ۵  سال هزینه کرده‌ایم، اما یک ریال سود نداشته‌ایم، زیرا به‎دلیل ورود قاچاق و چشم‌و‎هم‎چشمی‎ها برای سیسمونی، کالای خارجی برتری  اجتماعی محسوب می‎شود.

خیلی از فروشگاه‎دارها عنوان می‎کنند اگر آرتمن بی‎بی به‎نام  ساخت خارج باشد خیلی بهتر فروش دارد. مشکل دیگر همکاری بانک‎ها با تولیدکنندگان است که در ظاهر صحبت از حمایت از تولید می‎شود اما در عمل چیزی نمی‎بینیم. از سوی دیگر سرمایه با تاخیر چندماهه برمی‎گردد و زمان با توجه به نوسانات ارزی و مواد اولیه ارزش آن را کم می‎کند. در بهترین حالت گردش پول در سال دو بار است. این موضوع تولیدکننده را به دلالی هدایت می‌کند که به‎جای تولید مواد اولیه خریداری و انبار کند و با قیمت بالاتر پس‎از چند ماه به‎فروش برساند. بستر کسب‎وکار تسهیل نیست. بی‎انگیزگی کارگران به‎دلیل مشکلات مالی همه دست‎به‎دست هم می‎دهد تا چرخ تولید خوب نگردد. بنابراین تلاش‌ها بی‌نتیجه باقی می‎ماند و حواشی، صنعتگر را بی‌رمق می‌کند. اگر تولید آزاد باشد راه خودش را پیدا می‌کند؛ یا کیفیت دارد و رقابت می‌کند یا میدان را به رقیب واگذار می‌کند. تمام مشکلات، تیراژ تولید این شرکت را از روزانه ۱۵۰۰ صندلی به ۵۰ تا ۱۰۰ محصول تنزل داده درحالی‎که میلیاردها تومان  هزینه شده است.

قائم‎مقام آرتمن بی‎بی گفت: واردات صندلی ایمنی کودک بی‌کیفیت چینی و برخی تولیدات داخلی غیر استاندارد خود قتلگاه کودک شده زیرا پلاستیک شکننده به‎کار رفته در این صندلی‎ها می‌تواند منجر به آسیب جدی و حتی مرگ کودک شود. خرده‎های پلاستیک همچون چاقو در تصادفات عمل کرده و جان کودک را با خطر جدی روبه‎رو می‎کند و این تولید‌کنندگان  به‎راحتی در کشور اجازه فعالیت دارند. در حوزه استاندارد این صندلی‎ها نیز دو سال با سازمان استاندارد همکاری داشتیم تا استانداردها پس از حدود ۲۶ سال به‎روز شود.