مرگ سالانه حدود ۳ هزار کودک بر اثر حوادث رانندگی
مشکلات بر سر راه تولید صندلی کودک در خودرو ادامه دارد
استفاده از صندلی کودک در بسیاری از کشورها اجباری بوده و شامل گروه سنی زیر ۱۲ سال می‌شود. در آلمان استفاده از صندلی کودک برای جابهجایی تمامی افرادی که زیر ۱۲ سال داشته باشند یا قد آنها کوتاه‌تر از ۱۵۰ سانتی‌متر است الزامی بوده و حتی صاحبان تاکسی باید این قانون را رعایت کنند. اما در ایتالیا سن ملاک استفاده از صندلی کودک نبوده و تمام کودکانی که قدی کوتاه‌تر از ۱۵۰ سانتی‌متر دارند بدون در نظر گرفتن وزن آنها در داخل خودرو باید از صندلی کودک استفاده کنند. در برخی کشورها از جمله ایرلند استفاده از صندلی کودک روی صندلی جلو نیز غیرقانونی بوده و جریمه بهدنبال دارد.
در کشور ما نیز چند سالی است که استفاده از صندلی کودک در خودروها اجباری شده اما اجرای آن خیلی جدی گرفته نشده است. براساس قانون مصوب مجلس دهم برای جابهجایی کودکان با وزنی کمتر از ۳۶ کیلوگرم یا قد کمتر از ۱۵۰ سانتی‌متر باید از صندلی کودک استفاده شود؛ در غیر این صورت هنگام وقوع حادثه با صاحب خودرو برخورد خواهد شد. حال اینکه چقدر پلیس در اجرایی شدن این قانون جدیت دارد پرسشی است که از سرهنگ عیناله جهانی، معاون اجتماعی و فرهنگ ترافیک پلیس راهور فراجا داشتهایم. پویش ۱۸-۱۸ پلیس در راستای کاهش آمار جان‌باختگان کودک و نوجوان در حوادث رانندگی بوده که مسبب تصادفات نیستند. یکی از اهداف این پویش «کودکان را نجات دهیم» است که در این باره سرهنگ جهانی گفت: بنا بر تحقیقات انجام شده توسط پلیس راهور از ۱۷هزار جان‌باخته سالانه حوادث رانندگی کشور ۱۸درصد آنها (تقریبا ۳هزار نفر) زیر ۱۸ سال هستند، درحالیکه این کودکان سرمایههای آینده کشور محسوب می‌شوند. کشوری که در آینده به دلیل آمار پایین جوانان با پدیده پیری جمعیت روبهرو است درحالحاضر بخشی از کودکان و نوجوانان خود را بر اثر حوادث رانندگی از دست می‌د‌هد. برخی والدین فرزندان خردسال را روی صندلی جلو مینشانند که با یک ترمز ناگهانی کودک بهشدت با شیشه جلو برخورد کرده و دچار آسیب جدی شده و فوت می‌کند. والدین استفاده از صندلی کودک را در خودرو جدی نمیگیرند درحالیکه با این وسیله به سادگی میتوان مانع رخ دادن حوادث دلخراش بود. وی افزود: البته برخی مرگومیرها هم به مسائل دیگر برمیگردد. بههرحال روند افزایش این حوادث دلخراش سبب شد تا پلیس پویش ۱۸-۱۸ را راهاندازی کند تا نسبت به چنین حوادثی به والدین هشدار دهد؛ نخست اینکه از صندلی کودک داخل خودرو برای فرزندان استفاده کنند و دیگر اینکه نسبت به حوادث ناخواسته آگاهیرسانی انجام شود.
معاون اجتماعی و فرهنگ ترافیک پلیس راهور فراجا درباره تاثیر صندلی کودک و کاهش کشتهشدگان کودکان در حوادث رانندگی ادامه داد: تجربه جهانی نشان می‌د‌هد ایمنی این صندلیها حافظ جان کودکان هستند. استفاده از آن در کشور الزامی بوده اما ضمانت اجرا ندارد؛ به این معنی که در قانون آمده والدین موظف هستند برای نگهداری کودک در خودرو صندلی کودک تهیه کنند. این صندلیها باید متناسب با سال، وزن و قد کودک باشد. اما ضمانتی برای اجرا وجود ندارد که اگر صاحب خودرویی از صندلی کودک برای فرزندش استفاده نکرد مثلا جریمه شود. تنها ضمانت اجرایی این است که اگر حادثهای رخ داد و فرزندان دچار آسیب شدند والدین بهدلیل سهلانگاری مسوول بوده و در محاکم قضایی مجازات می‌شوند (مجازات تعزیری). این مساله هم خیلی اجرا نمیشود، زیرا در بروز حادثه اگر پلیس شاهد حادثه نباشد و به مراجع قضایی گزارش داده نشود مجازاتی متوجه این سهلانگاریها نمیشود.
پدر و مادری که فرزند خود را در یک حادثه رانندگی از دست می‌د‌هد حتی ممکن است خود زخمی شده باشند داغدار و عزادار بوده و مجازات در چنین شرایط روحی و روانی چقدر می‌تواند تاثیرگذار باشد؛ بزرگ‌ترین مجازات برای این والدین از دست دادن فرزند است. چرا با قانون استفاده از صندلی کودک همچون کمربند ایمنی برخورد نمیشود که پیش از بروز فاجعه، مانع آن شد. در این باره سرهنگ جهانی عنوان کرد: پلیس هم معتقد است باید پیش از وقوع حادثه راهکارهای پیشگیرانه داشت. بارها پلیس با خودروهایی که بدون رعایت شرایط ایمنی و صندلی کودک، فرزند خردسال داخل آن بوده برخورد کرده، اما والدین پاسخ دادهاند قیمت این صندلیها بالاست در حالی که ارزش جان فرزندان با این اعداد و ارقام قابل مقایسه نیست. بخش زیادی از این حوادث ناشی از عدم آگاهی و آموزشهای لازم بوده؛ اینکه سازمانهای فرهنگساز مانند وزارت آموزشوپرورش، فرهنگ و ارشاد اسلامی و رسانهها به این موضوع نپرداختهاند. او تاکید کرد: برابر با قوانین وضع شده کشوری والدین در مقابل سلامت و جان فرزندان مسوول هستند.
مشکلات تولید چیست؟
در ادامه علیرضا عندلیبذوقی، قائممقام شرکت «آرتمن بی‌بی» یکی از تولیدکنندگان صندلی کودک برای خودرو عنوان کرد: یک اصل در زندگی بهنام «بایدهای ایمنی» وجود دارد. مثلا وقتی خودرویی تولید می‌شود باید یک سلسله استانداردهایی برای آن تعریف شده باشد. جهان درباره حفاظت از جان کودک از ۹ ماهگی تا ۱۶ سالگی حدود سه دهه است فعالیت دارد، اما متاسفانه در ایران موضوع چندان جدی گرفته نشده است. موارد زیادی دیده می‌شد کودک از سقف خودرو «سانروف» سانروف بیرون است درحالیکه این شیوه شاد کردن کودکان خطرناک‌ترین روش است. بارها حشرات ریز به چشم کودک برخورد کرده و باعث نابینایی او شده یا از بین لاستیک‌های خودروی جلویی سنگ پرتاب و با چشم و صورت کودک اصابت کرده است. حال پرت شدن کودک هنگام برخورد با مانع و تصادف از شیشه‌های بغل و آغوش مادر را به این موارد اضافه کنیم. «آرتمن بی‌بی» جزوه‌ای برای پلیس تهیه کرده که در آن به ۳۰ کشوری اشاره شده که در آنها برای سهلانگاری والدین جریمه‌های سنگین درنظر گرفته شده است. حتی در کشوری مانند آلمان اگر خودرو دارای صندلی کودک باشد و کودک در آن قرار داده شده باشد اما اگر صندلی درست در خودرو تعبیه نشده یا کودک درست در آن قرار نگرفته باشد صاحب خودرو از سوی پلیس جریمه می‌شود. این نشان از اهمیت موضوع برای آنهاست، چراکه یک جمله کوتاه در این کشورها مطرح است که می‌گوید «هیچ‌کس نمی‌داند این کودک در آینده چه تاثیری بر جهان خواهد داشت». وظیفه ماست از جان او حفاظت کنیم. ابتدا باید این اصل در جامعه فرهنگ‌سازی شود. وقتی آسیب موجب فوت می‌شود یک غم و غصه است اما وقتی صدمه منجر به معلولیت کودک برای تمام عمر می‌شود یک آسیب روانی همیشگی در خانواده بهوجود آمده است؛ ضمن اینکه تمام اعضای خانواده درگیر موضوع می‌شوند. خسارات آن هم به خانواده و هم جامعه است. البته برخی دستاندرکاران معتقدند چون شرایط اقتصادی مردم مناسب نیست نمی‌توان داشتن صندلی کودک را برای والدین اجباری کرد.
او افزود: شرکت آرتمن بی‌بی حدود ۵ سال است در عرصه ایمنی خودرو برای کودک فعالیت دارد. درحالحاضر در کشور با سه مشکل مواجهیم؛ کیفیت خودرو، جاده و فرهنگ غلط رانندگی. وسیله حافظ جان کودک باید این سه مشکل را پوشش دهد و در بدترین شرایطی که برای خودرو رخ می‌د‌هد بهترین کمک به کودک شود. یکی از تست‌های اجباری خودرو، صندلی کودک است. سنسورهایی روی مجسمه برای تست نصب شده که می‌تواند تمام ضربات با آثار آن را گزارش دهد. موقعی که کودک در آغوش مادر است هنگام تصادف و برخورد با داشبورد حدود ۳۰ برابر وزن خودش به او فشار وارد می‌شود. مضاف بر آن وزن مادر هم به آن چندین برابر کمک می‌کند. ما صندلی کودکی ساخته‌ایم که در اسپانیا تست شد و کیفیت و ایمنی آن مورد تایید قرار گرفت.
عندلیبذوقی درباره مشکلات تولید یادآور شد: نخستین چالش تامین مواد اولیه بهویژه پارچه موردنیاز صندلی است. بزرگ‌ترین مشکل تولیدکنندگان پارچه این است که با متراژ کم نمیتوانند تولید کنند زیرا توجیهاقتصادی ندارد. یا برای ساخت صندلی مواد پلاستیکی بهنام EPP که یک نوع کامپاند شبیه یونولیت است و ضربه‌پذیری آن تا ۱۲ برابر بالاتر و بسیار محافظ خوبی است پس از تحریم امکان واردات ندارد. تولید صندلی کودک در گروه صنعتی آذین‌خودرو به‌جای بحث سودآوری بهعنوان یک مسوولیت اجتماعی پذیرفته شده است. ما نیز ۵ سال هزینه کرده‌ایم، اما یک ریال سود نداشته‌ایم، زیرا بهدلیل ورود قاچاق و چشموهمچشمیها برای سیسمونی، کالای خارجی برتری اجتماعی محسوب می‌شود.
خیلی از فروشگاهدارها عنوان میکنند اگر آرتمن بی‌بی بهنام ساخت خارج باشد خیلی بهتر فروش دارد. مشکل دیگر همکاری بانکها با تولیدکنندگان است که در ظاهر صحبت از حمایت از تولید می‌شود اما در عمل چیزی نمیبینیم. از سوی دیگر سرمایه با تاخیر چندماهه برمیگردد و زمان با توجه به نوسانات ارزی و مواد اولیه ارزش آن را کم می‌کند. در بهترین حالت گردش پول در سال دو بار است. این موضوع تولیدکننده را به دلالی هدایت می‌کند که به‌جای تولید مواد اولیه خریداری و انبار کند و با قیمت بالاتر پساز چند ماه بهفروش برساند. بستر کسبوکار تسهیل نیست. بیانگیزگی کارگران بهدلیل مشکلات مالی همه دستبهدست هم می‌د‌هد تا چرخ تولید خوب نگردد. بنابراین تلاش‌ها بی‌نتیجه باقی میماند و حواشی، صنعتگر را بی‌رمق می‌کند. اگر تولید آزاد باشد راه خودش را پیدا می‌کند؛ یا کیفیت دارد و رقابت می‌کند یا میدان را به رقیب واگذار می‌کند. تمام مشکلات، تیراژ تولید این شرکت را از روزانه ۱۵۰۰ صندلی به ۵۰ تا ۱۰۰ محصول تنزل داده درحالیکه میلیاردها تومان هزینه شده است.
قائممقام آرتمن بی‌بی گفت: واردات صندلی ایمنی کودک بی‌کیفیت چینی و برخی تولیدات داخلی غیر استاندارد خود قتلگاه کودک شده زیرا پلاستیک شکننده بهکار رفته در این صندلیها می‌تواند منجر به آسیب جدی و حتی مرگ کودک شود. خردههای پلاستیک همچون چاقو در تصادفات عمل کرده و جان کودک را با خطر جدی روبهرو می‌کند و این تولیدکنندگان بهراحتی در کشور اجازه فعالیت دارند. در حوزه استاندارد این صندلیها نیز دو سال با سازمان استاندارد همکاری داشتیم تا استانداردها پس از حدود ۲۶ سال بهروز شود.
