در گفت‌وگو با رئیس اتحادیه واردکنندگان مکمل‌های دارویی بررسی شد
جایگاه سازمان غذا و دارو در سیستم رگولاتوری دارو و مکمل
رئیس اتحادیه واردکنندگان مکمل‌های دارویی با بیان این مطلب، به پایگاه خبری«سالم خبر» گفت: مشکلات صنعت دارو و مکمل‌های غذایی و دارویی را می‌توان در سه بخش مدیریتی، قیمت‌گذاری و کیفیت محصولات دسته‌بندی کرد. حسن شکوهی افزود: فرض می‌کنیم که ارز دولتی حذف شود و قیمت داروهایی که ارز دولتی دریافت می‌کردند چند برابر شود؛ اما این افزایش قیمت سود خالصی نیست که به جیب تولیدکنندگان این صنعت وارد شود. زیرا به همان نسبت هزینه‌های آنها نیز افزایش پیدا خواهد کرد. شکوهی ادامه داد: پس از آزاد شدن نرخ ارز دارو تمام شاخص‌هایی که در تولید دارو و مکمل‌های دارویی به کار می‌روند با ارز آزاد محاسبه خواهند شد و در نهایت مارجین سود تامین‌کننده همان میزان است که پیش از آزاد شدن نرخ ارز دارو بود. این فعال مکمل‌های دارویی تاکید کرد: در چنین شرایطی نمی‌توان انتظار داشت که افزایش قیمت حاصل از آزاد شدن نرخ ارز تاثیری روی کیفیت نهایی محصولات داشته باشد.
وی در توضیح وضع نظارت بر صنعت دارو و صنایع وابسته ادامه داد: ما وقتی از مدیریت صحبت می‌کنیم یعنی از سازمان غذا و دارو و وزارت بهداشت که نقش نظارت و رگولاتوری بر کیفیت را دارند صحبت می‌کنیم اما باید پرسید که آیا سازمان وظیفه خود را به خوبی انجام می‌دهد؟ وی در پاسخ به این پرسش که چرا به‌رغم تمام انتقادها طی سال‌ها هنوز سازمان غذا و دارو در جای درست خود نایستاده است، گفت: یکی از دلایلی که سازمان نمی‌تواند به خوبی از پس انجام وظایف اصلی خود بر‌آید این است که به اندازه کافی از نیروی انسانی برخوردار نیست. در واقع تعداد کارمندان آن متناسب با وظایفی که بر عهده سازمان است نیست. علاوه بر اینکه نیروهای سازمان نمی‌توانند به‌طور متمرکز عمل کنند زیرا تمرکز آنها باید در چند زمینه مختلف باشد؛ از جمله در زمینه تامین ارز، قیمت‌گذاری و ...
شکوهی با بیان اینکه قیمت‌گذاری دارو اساسا ربطی به سازمان ندارد، ادامه داد: اگر سازمان می‌خواهد در بخش نظارت موفق باشد باید به سمت انجام وظایف ذاتی و اصلی خود بازگردد و این مساله‌ای است که بارها و بارها و طی سالیان توسط کارشناسان این حوزه به سازمان غذا و دارو تاکید شده است. وی افزود: در واقع سازمان باید تامین و قیمت‌گذاری دارو و صنایع وابسته به آن را از وظایف خود جدا کند؛ چون تخصص و نیروی لازم برای این‌کار را در اختیار ندارد. وی با بیان اینکه حتی در قانون هم چنین وظایفی برای سازمان در نظر گرفته نشده است، گفت: تنها با بازگشت سازمان غذا و دارو به سمت وظایف اصلی خود می‌توانیم انتظار داشته باشیم همه قطعات پازل در جای خود قرار بگیرند و محصولاتی با کیفیت و قیمت مناسب در اختیار مصرف‌کننده قرار بگیرد.
شکوهی ادامه داد: گرچه با اتفاقی که در شرکت‌هایی نظیر OPD رخ داد همه نگاه‌ها متوجه تخلف روی‌داده شد، اما سوال اصلی اینجاست که چه شد که سازمان غذا و دارو چنین تخلفی را طی ماه‌ها نتوانست رصد کند؟ وی با اشاره به اینکه اینجاست که لازم به نظر می‌رسد سازمان بازنگری جدی در نحوه فعالیت خود داشته باشد ادامه داد: اما وضعیت به‌گونه‌ای است که تاکنون نشانه‌ای از وقوع این اتفاق دیده نمی‌شود.
رئیس اتحادیه واردکنندگان مکمل‌های دارویی افزود: گرچه در تخلف فعلی به نظر می‌رسد یک شرکت تولیدکننده مکمل‌های دارویی تخلفی را انجام داده، اما رجوع به صحبت‌های رئیس سازمان غذا و دارو نشان می‌دهد که در نقاط دیگری از صنعت دارو نیز تخلفاتی رخ داده و سطح این تخلفات گسترده‌تر است.
وی افزود: طبق گفته‌های رئیس سازمان غذا و دارو، شرکت‌هایی ارز دولتی دریافت و ماده اولیه دارویی نامناسب وارد کرده‌اند. حال باید پرسید چرا این اتفاق در شرایطی که ما نهادهای نظارتی مختلف در کشور داریم رخ می‌دهد؟ وی ادامه داد: آیا در چنین شرایطی اعتماد مردم به داروی ایرانی سلب نمی‌شود؟ اما اگر هر کسی وظیفه ذاتی خود را انجام دهد هیچ کدام از این مشکلات رخ نخواهد داد.
وی در ادامه صحبت‌ها به مقوله کیفیت داروها و مکمل‌های دارویی پرداخت و گفت: در زمینه کیفیت اگر انتظار داریم کیفیت محصولات ایرانی ارتقا پیدا کند اول باید انحصاری که در این حوزه وجود دارد شکسته شود، چرا که وقتی انحصار محصولی در بازار به دست یک نفر یا گروهی داده شد دیگر آنها رقیبی برای خود نمی‌بینند که بخواهند کیفیت خود را ارتقا دهند.
شکوهی افزود: مثلا در حوزه مکمل‌های دارویی وقتی برای تولیدکنندگان انحصار ایجاد و دست واردکنندگان از بازار قطع می‌شود، تولیدکننده خود را موظف به رعایت الزامات برای ارتقای کیفیت محصولات خود و رقابت با محصولات خارجی نمی‌بیند. در حالی‌که اگر این انحصار نباشد و سازمان به سمت نظارت کافی روی فرآورده‌های تامین شده توسط شرکت‌ها حرکت کند مانند نظارت بر پروسه‌های تولید و ... قیمت هم توسط خود شرکت‌ها تعدیل خواهد شد. وی گفت: وقتی هم واردکننده هم تولیدکننده در بازار حضور داشته باشند در یک بازار رقابتی خود‌به‌خود حتی شاید قیمت‌ها پایین‌تر از آنچه سازمان تعیین می‌کند قرار بگیرند. در این شرایط مصرف‌کننده می‌تواند در بازار محصولی را بخرد که هم از نظر قیمت و هم از نظر کیفیت در جایگاه مناسبی قرار دارد.
شکوهی در پاسخ به این پرسش که چرا وقتی به نظر می‌رسد فرمول مبارزه با رانت و فساد و مشکلات صنعت دارو فرمول ساده‌ای است و همه فعالان این حوزه از جمله ذی‌نفعان یا نهادهای ناظر بر آن واقفند، اما تا به امروز چنین فرمولی به اجرا در‌نیامده است، گفت: در اداره یک بخش، صنعت، یا حتی کشور دو عامل دخیل هستند. یک عامل سیستم و یک عامل انسانی. وقتی سیستم کارآمد نباشد هر انسانی به این سیستم تزریق شود فایده‌ای ندارد.
شکوهی تاکید کرد: در کشور ما سال‌هاست گروه‌های ذی‌نفعی وجود دارند که اجازه اصلاح سیستم را نمی‌دهند و شاید به‌همین دلیل و با ادامه این وضعیت، چشم‌انداز روشنی وجود نداشته باشد. ما باید به نقطه‌ای برسیم که تصمیم بگیریم سیستم‌های اجرایی و اداری در کشور را اصلاح کنیم.
