سامانه «تی تک» و ابهامات نشتی دارو و تجهیزات پزشکی
در همین حال، در ۶ ماه اول سال ۹۹، ۸۲ میلیون دلار واردات انسولین داشته‌ایم، اما فروش بیمه‌ای این دارو در همان زمان، ۳۹ میلیون دلار بوده است. شاید همین مثال کافی باشد تا متوجه این موضوع شویم که سامانه «تی‌تک» هم که راه‌اندازی شد تا جلوی نشتی کالاهای سلامت‌محور را بگیرد، در واقعیت نتوانسته آن‌طور که باید و شاید، بر روند مسیر توزیع درست کالاهای سلامت‌محور، دقت و نظارت کافی داشته باشد. در همین حال، مدیران سازمان غذا و دارو، همواره از قاچاق معکوس دارو به خارج از کشور انتقاد کرده‌اند و علت آن را در ارز ترجیحی جست‌وجو می‌کنند.
انحراف در توزیع ارز ترجیحی دارو
حال به عقیده کارشناسان این حوزه قریب به ۹ سال از راه‌اندازی سامانه «تی‌تک» می گذرد و ما همچنان، شاهد نشتی کالاهای سلامت‌محور از مسیر قانونی تامین و توزیع هستیم.
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، در واکنش به عملکرد سامانه تی‌تک گفت: در سال ۱۳۹۳، ضوابطی در راستای نظارت بر روند تامین و توزیع درست کالاهای سلامت‌محور به خصوص دارو، ابلاغ شد که باید از طریق سامانه تی‌تک صورت بگیرد.
سید‌مرتضی خاتمی با اشاره به اهمیت سامانه تی‌تک برای نظارت بر کالاهای سلامت‌محور افزود: در سال ۹۶، در قانون احکام دائمی توسعه نیز بر مبارزه با قاچاق کالا تاکید شده است.
وی با عنوان این مطلب که در بحث ارز ترجیحی دارو انحراف داریم، گفت: متاسفانه این انحراف سال به سال بیشتر شد.
وی ادامه داد: وجود سامانه تی‌تک فقط به منظور جلوگیری از قاچاق دارو نیست و باید از این طریق، منابع و مصارف مدیریت شود.
ذخیره راهبردی دارو کار دولت نیست
رئیس سازمان غذا و دارو با عنوان این مطلب که تامین و توزیع دارو با سایر کالاها فرق اساسی دارد، گفت: فاصله قیمت تمام‌شده دارو با قیمت مصرف‌کننده حداکثر ۲۴ درصد است، به طوری که قیمت دارو در سراسر کشور یکسان است.
بهرام دارایی افزود: شاید به جرأت بتوان گفت که فقط در مورد دارو می‌توان شاهد فاصله کم میان قیمت تمام‌شده و مصرف‌کننده بود.
دارایی با تاکید بر اینکه قیمت دارو در سامانه تی‌تک بارگذاری می‌شود، ادامه داد: نکته‌ای که باید به‌آن توجه داشت، اینکه ذخیره راهبردی دارو کار دولت نیست و بخش خصوصی و نیمه خصوصی چنین وظیفه‌ای را بر عهده دارد. در واقع، دارو در انبارهای بخش خصوصی ذخیره می‌شود. سازمان غذا و دارو روند تامین و توزیع دارو را رصد می‌کند و تاکنون ۹۰۰ هزار کد IRC نیز صادر شده است. رئیس سازمان غذا و دارو در همین زمینه عنوان کرد: البته داروخانه‌ها هنوز به طور کامل به سامانه متصل نشده‌اند که با کامل شدن نسخه الکترونیک، می‌توان امیدوار بود این ضعف نیز برطرف شود و زنجیره دارو از تامین تا توزیع، کامل شود.
دارایی به برچسب اصالت که روی کالاهای سلامت‌محور الصاق شده است، اشاره کرد و افزود: این برچسب به عنوان شناسه رهگیری کالای سلامت‌محور شناخته می‌شود و تاکنون ۵۷۰۰ قلم داروی راهبردی به این شکل از مرحله تامین تا مصرف، رصد می‌شوند. وی ادامه داد: ۲۶ هزار قلم دارو و ۳۵ هزار ملزومات پزشکی را وارد سامانه تی‌تک کرده‌ایم که بتوان نسبت به رصد آنها نظارت داشت.
تجهیزات پزشکی اصلی و تقلبی قابل رصد نیست
پدرام اصلانی‌فرد، کارشناس فناوری اطلاعات سلامت، با عنوان این مطلب که طرح کنترل اصالت برای ۶۵۰ ژنریک از ۱۸۰۰ ژنریک دارویی اعمال می‌شود، گفت: متاسفانه برای تجهیزات پزشکی، کنترل اصالت کالا نداریم و مصرف‌کننده نمی‌تواند بین کالای اصلی و تقلبی، تفاوت قائل شود.
وزارت بهداشت باید پاسخگو باشد
در همین حال، سید‌مرتضی خاتمی عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، با عنوان این مطلب که ۲۰ هزار میلیارد ارزبری تجهیزات پزشکی بوده است، افزود: مسوول اصلی سامانه تی‌تک، وزارت بهداشت است و مجوزها را این وزارتخانه صادر می‌کند. از این رو، وزارت بهداشت باید پاسخگو باشد.
وی ادامه داد: البته معتقدم این کار، چند‌مدیریتی و چند‌بخشی است و همه اجزای کار باید کمک کنند، به طوری که وزارت صمت نیز از جنبه اجرایی و نظارتی، مسوولیت دارد.
رصد کالاهای سلامت‌محور از طریق سه سامانه
بهرام دارایی، رئیس سازمان غذا و دارو، با عنوان این مطلب که کالاهای سلامت‌محور از طریق سه سامانه سازمان غذا و دارو رصد می‌شوند، گفت: بررسی اصالت کالا، یک کار فنی و پیچیده است. به طوری که ۳۶۰ هزار قلم تجهیزات و ملزومات پزشکی داریم که بارگذاری آنها کار سختی است، اما این کار توسط نیروهای متخصص آی‌سی‌تی به خوبی پیش می‌رود و اکثریت کالاها قابلیت ردیابی دارند.
بی‌نظمی در زنجیره میانی و انتهایی توزیع تجهیزات پزشکی
این در حالی است که پدرام اصلانی‌فرد کارشناس فناوری اطلاعات سلامت، با عنوان این مطلب که در زنجیره تامین‌کنندگان تجهیزات پزشکی شاهد نظم هستیم، افزود: متاسفانه در قسمت میانی و انتهایی این زنجیره، شاهد بی‌نظمی هستیم، زیرا شاهد فروش تجهیزات و ملزومات پزشکی در بیمارستان‌ها و مغازه‌ها نیز هستیم. در حالی که نمی‌دانیم این مغازه‌ها مشمول کدام صنف هستند. همچنین، در مطب‌ها نیز این اقلام به فروش می‌رسد.
وی تاکید کرد: در واردات و تامین ملزومات و تجهیزات پزشکی، نظم خوبی را می‌بینیم، اما به محض ورود به زنجیره میانی و انتهایی، یک بی‌نظمی دیده می‌شود.
اصالت‌سنجی دارو در بیمارستان‌ها
سید‌موسی طباطبایی مدیرکل دفتر ارزیابی فناوری‌های سلامت وزارت بهداشت، با عنوان این مطلب که ۷۳۳ مرکز درمانی به سامانه اصالت‌سنجی کالاهای سلامت‌محور متصل هستند که ۵۸۴ مرکز فعالند، گفت: ۶/ ۳ میلیون استعلام در سه ماه گذشته داشته‌ایم. وی ادامه داد: ۶۵۰ قلم دارو نیز مشمول قانون اصالت‌سنجی در بیمارستان‌ها هستند.
آمار وزارت بهداشت قابل قبول نیست
در همین حال، پدرام اصلانی‌فرد کارشناس فناوری اطلاعات سلامت، نسبت به ۶/ ۳میلیون استعلام موضع گرفت و این عدد را آمار قابل قبولی ندانست و گفت: روزانه ۱۷۰ هزار استعلام از موارد سرپایی داریم که نشان می‌دهد عدد ۶/ ۳ میلیون استعلام در سه ماه، آمار قابل قبولی نیست.
به نظر می‌رسد روند ردیابی و رهگیری کالاهای سلامت‌محور از سامانه تی‌تک، همچنان با ابهاماتی همراه است که ضرورت دارد سازمان غذا و دارو، نسبت به رفع موانع و مشکلات اصالت‌سنجی کالاهای سلامت‌محور، از مرحله تامین تا توزیع، اقدام کند. زیرا موضوع نشتی کالاهای سلامت‌محور از مسیر قانونی توزیع و عرضه، مهم‌ترین چالش پیش روی سازمان غذا و دارو است که باید پاسخگو باشد.
