برونرفت از محدودیتهای نهادههای دامی با دو راهکار
واردات ۸۰درصدی در حوزه نهادههای دامی، چالشی بزرگ محسوب میشود که رفع آن بستگی به اصلاح قوانین، حمایت و مدیریت مدلهای آبیاری کشاورزی به صورت بهینه و استفاده از روشهای جایگزین دارد. بارندگی ایران کمتر از یکسوم بارندگی جهانی و استعداد تبخیرآب در ایران حدود سه برابر جهان است یعنی آب قابل دسترس در واقع یکنهم متوسط جهانی است. همچنین ۷۵درصد از بارندگی تنها در ۲۵درصد از سطح کشور رخ میدهد و ۷۵درصد بارندگیها در زمانهایی رخ میدهد که گیاه نیاز به آب ندارد. در این حال با توجه به آببر بودن کشت برخی نهادهها ازجمله ذرت، موضوع آب و خشکسالی، دو چالش اصلی کشور در بخش تولید نهادههای دامی است؛ بهویژه اینکه بهرهوری در حوزههای آبیاری کشاورزی و تولید و مصرف آب در کشور در پایینترین سطح استانداردهای روز است و این موضوع، تولید محصولات را با مشکل مواجه میکند. از طرف دیگر کمبود این قبیل نهادههای پرمصرف هم نوسانات زیادی در بازار و سیستم امنیت غذایی ایجاد میکند از این رو:
گام اول برای برونرفت از محدودیتها و مشکلات موجود، واگذاری تولید به شرکتهای دانشبنیان است.
در گام بعدی با افزایش آگاهی و دانش دامداران و مرغداران باید زمینه برای پذیرش استفاده از محصولات جایگزین و خوراکهای فرآوری شده فراهم شود. موفقیت در بهکارگیری فناوری در تمام زنجیره کشاورزی و غذا از جمله تولید کود و بذر، بهبود مدیریت مزرعه، دامپروری و آبزیپروری، پشتیبانی و حمل ونقل و صنایع غذایی، میتواند امنیت غذایی را بهبود بخشد. محصولاتی مانند تریتیکاله، ارژن، سورگورم دانهای و جو بدون پوشینه را میتوان در جیرههای غذایی جایگزین کرد.
مشارکت دانشگاهیان و دانشآموختگان کشاورزی در ارائه طرحهای نوآورانه برای استفاده از پسماندها همچنین، آمایش سرزمینی و ارائه فناوری مناسب کاشت و برداشت محصولات و نهادهها هم یکی از بهترین راهکارها برای گرهگشایی از مشکل تامین منابع خوراک دام است. به گفته کارشناسان با وجود ثبات شرایط از سال ۷۰ و امکان بهنژادی دام و طیور و پرورش نژادهای ایرانی کاری انجام نشده و سالهاست که مدلهای خارجی را برای پرورش دام و طیور پیادهسازی میکنیم در صورتی که با تفکر دانشبنیانی این مشکلات حل شدنی است. با توجه به برخورداری ما از دانش خودکفایی در زمینه تولید نهادههای دامی، استفاده از انواع دانهها و محصولات جایگزین، کشت نشایی و بذرهای اصلاح شده و سازگار با کمآبی، توسعه کشت محصولات علوفهای کمآب مانند سورگون و ارزن علوفهای، استفاده از علم روز تغذیه همزمان با توسعه صنعت میتواند تا حدی مشکلات را کمتر کند.
ایجاد انگیزه در کشاورزان هم بهعنوان رکن مهمی در افزایش تولید و کاهش وابستگی به واردات خوراک دام مورد تاکید کارشناسان است. تسهیل در واردات تکنولوژیهای نو همچنین توسعه آموزش کشاورزان نیز باید در دستور کار قرار گیرد. نوسانات ارز، مشکلات حمل و نقل و به تبع آن رسوب نهادههای دام و طیور در بنادر جنوب کشور، گرانی نهادهها و افزایش هزینههای جانبی، بخشی از عواملی است که در کنار مساله تحریم و تبعات منفی آن بر واردات نهادهها، صنعت پرورش دام و طیور در کشور را تحت تاثیر قرار داده است، بنابراین ظرفیتسازی برای تولید نهادهها موجب پایان نوسان در قیمت کالاهای اساسی و ایجاد ثبات در قیمت اقلامی چون مرغ، تخممرغ، گوشت و... خواهد شد. مرکز تحقیقات کشاورزی به عنوان یک بازوی تحقیقاتی برای جهاد کشاورزی و دانشگاه به عنوان یک مرکز تحقیقاتی و آموزشی در کنارهم میتوانند بهترین نتیجه را برای تولید علم بذر و نهاده در کشور رقم بزنند.