جایگاه بانک‌ها در ماراتن شرکت‌های برتر
با توجه به نقش بانک‌ها در اقتصاد ایران، طبیعی است که یکی از گروه‌های اصلی در این ارزیابی صنعت بانکداری کشور باشد. همایش سال جاری که بیست و چهارمین همایش معرفی شرکت‌های برتر ایران بود، چهارم بهمن امسال برگزار شد. طبق معمول هرسال در این همایش از بین چهار گروه اصلی بانک، پتروشیمی، فلزات اساسی و صنایع چند‌رشته‌ای، برترین شرکت‌های گروه‌های یادشده معرفی شدند. مرور عملکرد این گروه‌ها نشان می‌دهد در سال ۱۳۹۹ که سال مورد بررسی برای تعیین شرکت‌های برتر بوده جهشی چشم‌گیر در میزان فروش آنها صورت گرفته به طوری که رکورد ۱۰ ساله خود را جابه‌جا کرده‌اند. بررسی‌ها نشان می‌دهد رشد اسمی و واقعی فروش ۵۰۰ شرکت برتر ایران در سال ۹۹ به ترتیب ۳/ ۷۶ و ۶/ ۲۳درصد بوده است. در بین شرکت‌های برتر، صنایع پتروشیمی با وجود افت اندک همچنان پرسودترین گروه و بانک‌ها از نظر دارایی بالاترین رتبه را از آن خود کرده‌اند. گروه بانک‌ها و موسسات اعتباری با سهم ۵/ ۱۶درصدی پرفروش‌ترین کسب و کار در بین ۳۲ رشته فعالیت در گروه‌های یادشده بوده است. از سوی دیگر گروه سرمایه‌گذاری‌های مالی هم با بازده فروش ۸۲درصدی، بهترین عملکرد را در سال ۹۹ در بین تمامی گروه‌های مورد نظر به خود اختصاص داده است. گزارش سازمان مدیریت صنعتی حاکی است، میانگین حاشیه سود در بین ۳۲ گروه صنعتی حاضر در ۵۰۰ شرکت برتر ۲۴ درصد بوده است. در این میان با وجود تداوم صدرنشینی شرکت پتروشیمی خلیج‌فارس در شاخص فروش یا درآمد، صعود چهار پله‌ای بانک ملت نسبت به دوره گذشته موجب شده تا این بانک بورسی با سرمایه ۲۰ هزار میلیارد تومانی به دومین بنگاه بزرگ کشور در شاخص فروش تبدیل شود. بررسی گزارش سازمان مدیریت صنعتی نشان می‌دهد سهم ۱۰۰ شرکت نخست فهرست IMI۵۰۰ از کل فروش ۵۰۰ شرکت معادل ۹/ ۸۶درصد بوده که نشان‌دهنده حجم بسیار زیاد درآمد شرکت‌های برتر نسبت به کل شرکت‌های فهرست یاد شده است. کل فروش ۱۰۰شرکت برتر این فهرست بیش از ۲میلیون و ۲۸۳هزار و ۳۸۲میلیارد تومان بوده که از رشد واقعی ۲۴درصدی فروش شرکت‌های برتر کشور نسبت به آمار سال قبل از آن حکایت دارد. نگاهی به فهرست ۱۰۰شرکت برتر در گزارش یاد شده نشان می‌دهد ۱۲ بانک دولتی، خصوصی شده و خصوصی در این فهرست قرار دارند که از بین آنها دو بانک ملت و صادرات در بین ۱۰ بانک نخست جای گرفته‌اند.
جایگاه ۱۲ بانک در بین برترین‌ها
در بیست و چهارمین دوره رتبه‌بندی شرکت‌های برتر ایران، بانک ملت توانست با ثبت فروش بیش از یک میلیون میلیارد ریال در سکوی دوم ۵۰۰ شرکت برتر قرار گیرد و جایگاه نخست را در بین شرکت‌های گروه بانک‌ها و موسسات اعتباری به دست آورد. این بانک همچنین در شاخص بالاترین ارزش افزوده توانست با ارزش افزوده‌ای بیش از ۴۵۲هزار میلیارد ریال رتبه سوم را در این شاخص کسب کند. رتبه نخست در بیشترین میزان دارایی نیز با بیش از ۷ میلیون میلیارد ریال دارایی به بانک ملت تعلق گرفت. در همین حال این بانک بورسی با ایجاد شغل برای ۲۶ هزار و ۶۶۲نفر در شاخص بالاترین اشتغال‌زایی نیز عنوان سوم را از آن خود کرد. در شاخص سودآوری نیز بانک ملت با کسب سودی بیش از ۳۰۰ هزار میلیارد ریال موفق به کسب جایگاه سوم در رتبه‌بندی شرکت‌های برتر شد. بانک صادرات ایران هم توانست با میزان فروش بیش از ۶۰۰ هزار میلیارد ریال در سال ۹۹ رتبه دوم شبکه بانکی را در این شاخص کسب کند. همچنین این بانک در بین ۱۰ شرکت برتر در شاخص فروش نیز قرار گرفته است. پس از بانک صادرات بانک رفاه کارگران با بیش از ۵۹۰ هزار میلیارد ریال فروش در رتبه سوم قرار گرفته است. رتبه چهارم در شاخص فروش با رقمی بیش از۵۱۰هزار میلیارد ریال در اختیار بانک پاسارگاد قرار گرفته و رتبه پنجم این شاخص در بین بانک‌ها به بانک تجارت رسیده که فروشی بیش از ۴۵۰ هزار میلیارد ریال داشته است. جایگاه ششم در بین ۱۲ بانک حاضر در فهرست ۱۰۰ شرکت برتر از لحاظ شاخص فروش به بانک پارسیان رسیده که فروشی بیش از ۳۵۱هزار میلیارد ریال داشته است. هفتمین بانک در این فهرست بانک دولتی کشاورزی با فروشی بیش از ۲۳۷هزار میلیارد ریال است. بانک خصوصی کارآفرین هم با ۱۲۷ هزار میلیارد ریال جایگاه هشتم را در این فهرست به خود اختصاص داده است. نهمین بانک در بین ۱۲ بانک حاضر در میان ۱۰۰ شرکت برتر بانک اقتصاد نوین است که در سال ۹۹ توانسته بیش از ۱۲۳هزار میلیارد ریال فروش داشته باشد. بانک گردشگری هم در این سال با ۱۱۵ هزار و ۵۶۷ میلیارد ریال فروش در جایگاه دهم قرار گرفته است. بانک سامان هم با فروش ۱۱۵ هزار و ۴۷۱ میلیارد ریالی، اندکی کمتر از بانک گردشگری در جایگاه یازدهم ایستاده و بالاخره بانک سینا که بیشترین سهام آن متعلق به بنیاد مستضعفان است با فروشی بیش از ۷۰هزار میلیارد ریال در پله دوازدهم بانک‌های راه یافته به فهرست ۱۰۰ شرکت برتر کشور ایستاده است. لازم به توضیح است که آمار فروش بانک‌های یاد شده تماما مربوط به هلدینگ این شرکت‌هاست و شامل فروش شرکت‌های زیر‌مجموعه آنها نیز می‌شود.
آمار مقایسه‌ای شرکت‌های برتر ایران و جهان
مقایسه میزان فروش و عملکرد شرکت‌های برتر ایرانی با ۱۰۰شرکت برتر اقتصاد ترکیه نشان می‌دهد، برترین شرکت ترکیه بیش از دو برابر بزرگ‌ترین شرکت ایران فروش دارد و این نسبت در مقایسه با صدمین شرکت برتر دو کشور هم صادق است. فروش ۷ میلیارد دلاری برترین شرکت ایران، کمتر از نصف درآمد ۱۴میلیارد دلاری برترین شرکت ترکیه است. بر این اساس میزان صادرات ۵۰۰ شرکت ایرانی تنها ۴۸درصد کل صادرات ۵۰۰ شرکت برتر ترکیه است که حاکی از توان بالاتر بنگاههای اقتصادی ترکیه برای رقابت در بازارهای منطقه‌‌‌ای و جهانی است. در حالی که تراکم سرمایه به ازای هر نفر نیروی کار در شرکت‌های ایرانی ۵/ ۱ برابر شرکت‌های ترکیه‌‌‌ای اعلام شده است. در بخش نسبت فروش به دارایی هم، بنگاههای ایران یک‌دوم بنگاههای ترکیه عملکرد دارند. بر این اساس طی یک‌سال به ازای هر واحد دارایی توانسته‌‌‌اند ۴۳/ ۰ واحد کسب درآمد داشته باشند. در حالی که ترکیه ۸۵/ ۰واحد درآمد کسب کرده است. در شرکت‌های ایرانی، ترکیب تولید، بیشتر از شرکت‌های ترکیه وابسته به دارایی است. در حالی که از هر واحد دارایی نیز به طور نسبی استفاده مناسبی برای تولید و فروش نمی‌شود. مقایسه وضعیت شرکت‌های ایرانی با بسیاری از شرکت‌های جهان نشان می‌دهد، هنوز هیچ شرکت ایرانی در فهرست ۵۰۰ شرکت برتر جهان قرار ندارد.
پردرآمدهای جهان
فهرست پردرآمدترین شرکت‌های جهان در سال ۲۰۲۰ که به‌تازگی منتشر شده نشان می‌دهد در صدر این فهرست، شرکت والمارت و در رتبه دهم آن کمپانی تویوتا قرار دارد. شرکت والمارت به تازگی به عنوان پردرآمدترین شرکت جهان در سال ۲۰۲۰ معرفی شده است. بر اساس جدیدترین گزارش نشریه فورچون، درآمد اکثر شرکت‌های بزرگ در سال ۲۰۲۰ به علت فراگیری ویروس کرونا نسبت به سال گذشته کاهش یافته است. در میان ۱۰ شرکت برتر جهان آمازون بیشترین رشد در درآمد و رویال داچ شل بیشترین کاهش درآمد در سال ۲۰۲۰ را داشته است. فهرست پردرآمدترین شرکت‌های جهان در سال ۲۰۲۰ از قرار زیر است:
والمارت
شرکت والمارت یکی از پردرآمدترین شرکت‌های جهان در سال ۲۰۲۰ محسوب می‌شود که درآمد آن تنها در این سال به بیش از ۵۲۳ میلیارد دلار می‌رسد.
سینوپک
درآمد این شرکت در سال ۲۰۲۰معادل ۴۰۷ میلیارد و ۱۰ میلیون دلار بوده است.
درآمد سینوپک در مقایسه با سال قبل از آن ۸/ ۱درصد کاهش نشان می‌دهد.
استیت گرید
درآمد این شرکت در سال ۲۰۲۰معادل ۳۸۳ میلیارد و ۹۰۶ میلیون دلار بوده است. درآمد شرکت استیت گرید در مقایسه با سال قبل از آن ۸/ ۰درصد کاهش داشته است.
شرکت ملی نفت چین
میزان درآمد شرکت ملی نفت چین در سال ۲۰۲۰، ۳۷۹ میلیارد و ۱۳۰ میلیون دلار و نسبت به سال قبل از آن ۵/ ۳درصد کاهش داشته است.
رویال داچ شل
میزان درآمد این شرکت در سال ۲۰۲۰ معادل ۳۵۲ میلیارد و ۱۰۶ میلیون دلار و سود خالص آن ۱۵ میلیارد و ۸۴۲ میلیون دلار بوده است.
آرامکو
آرامکو شرکت ملی نفت عربستان سعودی است که با وجود مشکلاتی که سال ۲۰۲۰ با آن مواجه شد، همچنان در فهرست پردرآمدترین شرکت‌های جهان در سال ۲۰۲۰ قرار گرفته است. میزان درآمد این شرکت در سال ۲۰۲۰ معادل ۳۲۹ میلیارد و ۷۸۴ میلیون دلار بوده که نسبت به سال قبل از آن ۳/ ۷درصد کاهش داشته است. سود خالص این شرکت نفتی در سال یادشده ۸۸ میلیارد و ۲۱۰ میلیون دلار اعلام شده است.
فولکس واگن
میزان درآمد فولکس واگن در سال ۲۰۲۰ برابر ۲۸۲ میلیارد و ۷۶۰ میلیون دلار اعلام شده که در مقایسه با سال قبل از آن ۶/ ۱درصد افزایش داشته است. سود خالص فولکس واگن در سال ۲۰۲۰ معادل ۱۵ میلیارد و ۵۴۲ میلیون دلاراعلام شده است.
بریتیش پترولیوم
میزان درآمد این شرکت نفتی در سال ۲۰۲۰ معادل ۲۸۲ میلیارد و ۶۱۶ میلیون دلار بوده که نسبت به سال قبل از آن ۷درصد کاهش داشته است.
سود خالص بریتیش پترولیوم ۴ میلیارد و ۲۶ میلیون دلار اعلام شده است.
آمازون
میزان درآمد بزرگ‌ترین فروشگاه آنلاین جهان در سال۲۰۲۰ معادل ۲۸۰ میلیارد و ۵۲۲ میلیون دلار و سود خالص آن ۱۱ میلیارد و ۵۸۸ میلیون دلار است.
تویوتا
شرکت معروف خودروسازی ژاپن در سال ۲۰۲۰ میلادی درآمدی برابر ۲۷۵ میلیارد و ۲۸۸ میلیون دلار داشته که سود خالص ۱۹ میلیارد و ۹۶ میلیون دلاری نصیب آن کرده است.
