شرایط نامناسب بورس برای حضور پتروشیمی بندرامام
طی سالهای اخیر بارها وعده عرضه سهام پتروشیمی بندر امام در بورس از سوی مسوولان بازار سرمایه و همچنین مدیران صنعت نفت داده شده، اما تاکنون چنین وعدهای عملیاتی نشده است. البته یکی از دلایل مهم برای عدم ورود شرکتها به بورس این است که برنامهای مشخص، زمانبندی شده و منسجم از سوی نهاد ناظر یعنی بورس و فرابورس وجود ندارد.
با توجه به اینکه ورود شرکتها به بورس بر اساس حال و روز بازار سرمایه سنجیده میشود بنابراین عموما از این برنامهها انحراف قابل توجهی داریم، همانگونه که در سال ۹۹ بعد از اعلام ورود ۱۵۰ شرکت به بازار سرمایه و شرایط شاخص کل و قیمت سهام در بورس، به یکباره همه عرضههای اولیه و ورود شرکتها به بازار متوقف شد. در حال حاضر نیز وظیفهای که نهادهای ناظر یعنی بورس و فرابورس دارند جدا از تنظیم سیستم و مکانیزم کنترل قیمتها، نگاه به کشش بازار است، البته راهبرد اصلی بازارسرمایه، تامین مالی چه از طریق بازار اولیه و چه توسط بازار ثانویه است. به عبارتی میتوان گفت نگاه و مقایسه فضای فکری و برنامهریزی بازار سرمایه منطبق با برنامههای دولت، منشأ اصلی تاخیر و انحراف از برنامههای پیشبینی شده برای ورود شرکتها به بازار سرمایه است. به عنوان مثال زمانی که دولت تصمیم به فروش اوراق در سال ۹۹ گرفت طبیعتا نقدینگی به شکلی از بازار خارج شد، بنابراین کشش لازم برای ورود شرکتها به بورس از بین رفت. در این میان باید به انگیزه مدیران و سهامداران عمده شرکتها برای ورود به بازار سرمایه هم توجه کنیم، زمانی که ورود شرکتها به بورس به صورت تکلیفی و دستوری از نهادهای بالاسری است نمیتوان به ورود شرکت به بازار سرمایه امیدوار بود، این موضوع را میتوان درباره باشگاه پرسپولیس و استقلال هم به خوبی مشاهده کرد.
در نمونه مذکور، مدیران این دو باشگاه بارها به صورت تشریفاتی اعلام کردهاند که آماده ورود به بورس هستند و از سوی دیگر شرکت بورس هم همواره اعلام میکند که شرایط برای حضور این دو باشگاه در بازارسهام آماده است، اما این فرآیند تاکنون تکمیل نشده چون اراده کافی برای آن وجود نداشته است. باید این موضوع را مدنظر قرار داد که این اراده کلی را باید در کلان مورد بررسی قرار داد، بورس و فرابورس در زمان ورود شرکتها یا پتروشیمیها بحث کشش یا عدم کشش در بازار را مورد تحلیل قرار میدهند. شرکتها هم به دلیل بافت مدیریتی یا نبود انگیزه کافی در این زمینه، اراده لازم را برای حضور در بورس ندارند چون ورود به بازار سرمایه، شفافیتی ایجاد میکند که با رویه گذشته شرکتها پیش از ورود به بورس سنخیتی ندارد. در حال حاضر با وجود آنکه مدیرعامل پتروشیمی بندر امام اعلام کرده است این شرکت آماده ورود به بورس است، اما از نگاه من شرایط لازم برای ورود پتروشیمی بندر امام به بازار سرمایه فراهم نیست. بازار سهام با رکود نسبی روبهرو بوده و نقدینگی بازار هم کم است ضمن اینکه عرضههای اولیه انجام شده طی ماههای گذشته نسبت به مدت مشابه سال قبل هم ناموفق بوده است. حتی شرکتهایی را در بازار سرمایه داریم که سهام آنها با قیمتی کمتر از عرضه اولیه آنها معامله میشود چون حجم زیادی از منابع و نقدینگی بازار را به خود جذب کردهاند.
بنابراین از نگاه من کشش لازم برای ورود پتروشیمی بندر امام به بورس وجود ندارد که علت آن ناشی از روند نادرست گذشته مقام ناظر (شرکتهای بورس و فرابورس) و همچنین دولت در این زمینه بوده است. رویه صحیح درباره ورود شرکتها به بازار سهام این است که با یک برنامهریزی صحیح و از پیش تعیینشده مسیر حضور شرکتها در بورس از قبل و بدون توجه به فراز و نشیبهای قیمت و شاخص بازار، ترسیم و ورود شرکتها هم براساس همان برنامه انجام شود.