استراتژی صنعت آلومینیوم کشور ناکام ماند
فلز نقره‌ای نیازمند سرمایه‌گذاری
از سوی دیگر امکان دارد بحران برق، این واحدهای تولیدکننده شمش آلومینیوم را با مشکلات جدیدی همراه کند که رفع چنین چالش‌هایی برای این فلز اساسی در کشور، نیاز به سرمایه‌گذاری بیشتری دارد.
آلومینیوم در تامین مواد اولیه خود آسیب‌پذیر است
مدیرعامل مجتمع صنایع آلومینیوم جنوب درباره کمبود مواد اولیه در صنایع بالادستی آلومینیوم عنوان کرد: تامین مواد اولیه مهم‌ترین دغدغه تولید آلومینیوم در کشور به‌شمار می‌رود. البته باید اذعان کرد که در کشور صنایعی همچون فولاد و مس در تامین مواد اولیه با مشکل خاصی مواجه نیستند، زیرا معادن غنی‌ای در زمینه فولاد و مس در کشور داریم که صنایع خود را تامین می‌کنند، ولی صنعت آلومینیوم در زمینه تامین مواد اولیه خود بسیار آسیب‌پذیر است. تمام واحدهای تولیدکننده شمش آلومینیوم در کشور برای تامین مواد اولیه خود، یک واحد جاجرم دارند. البته شاید معادن دیگری نیز باشند که به ظرفیت مورد نظر نرسیده یا در دست اکتشاف باشند، اما در حال حاضر تنها واحدی که مواد اولیه کارخانه‌های آلومینیوم را تامین می‌کند، واحد جاجرم است.
مهدی زحمتکش با اشاره به این موضوع که ظرفیت واحد جاجرم بسیار محدود است، خاطرنشان کرد: البته واحد جاجرم تا پیش از این، خوراک واحدهای آلومینیوم‌سازی ایرالکو، هرمزال و المهدی را تامین می‌کرد که امکان دارد بین ۱۰ تا ۱۵درصد نیاز آنها را پوشش دهد، با ورود سالکو این آمار به ۵درصد رسیده است. ظرفیت جاجرم ۲۰۰ هزار تن است که ۸۰ هزار تن این میزان را به مصرف خود می‌رساند و ۱۲۰هزار تن را توزیع می‌کند و این میزان نیز شرایط خاص خودش را دارد.
وی در ادامه با اشاره به این موضوع که بیشتر مواد اولیه سالکو وارداتی است، گفت: ۹۷درصد مواد اولیه را ما وارد می‌کنیم.
مدیرعامل مجتمع صنایع آلومینیوم جنوب همچنین در پاسخ به این پرسش که در زمینه واردات با مشکلی روبهرو نیستید، عنوان کرد: در زمینه واردات با مشکلات بسیاری روبهرو هستیم، ولی تمام تلاش ما بر این است که به ظرفیت اسمی خود دست یابیم. صنعت آلومینیوم یک صنعت حساس است، برای نمونه اگر برق قطع شود و در این راستا دیگی از مدار خارج شود ۵۰ تا ۶۰ درصد کیفیت خود را از دست می‌دهد، از همین رو دیگ‌ها همواره باید روشن باشند، بنابراین همواره باید مواد اولیه و برق مجموعه تامین باشد.
۸۰درصد مواد اولیه کارخانه‌های آلومینیوم وارداتی است
آریا صادق‌نیت‌حقیقی عضو هیات‌مدیره سندیکای صنایع آلومینیوم در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» درباره چالش‌های صنعت آلومینیوم عنوان کرد: یکی از مشکلاتی که به چالش‌های صنعت آلومینیوم بیش از پیش دامن زده است، تحریم‌هاست. با توجه به این موضوع که فلزات در ایران نیز تحریم شده‌اند، تامین مواد اولیه آنها را پرهزینه کرده است. در حال حاضر حدود ۲۰درصد مواد اولیه کارخانه‌های آلومینیوم در صنایع بالادست از طریق جاجرم و به‌صورت داخلی و ۸۰درصد آن از طریق واردات و خارجی تامین می‌شود. در حقیقت مواد اولیه واحدهای آلومینیوم‌سازی در کشور، آلومینا است که البته بیشتر تولیدکنندگان آلومینیوم در منطقه خلیج‌فارس با این مشکل روبهرو هستند و از آنجا که معادن بوکسیت در این منطقه وجود ندارد، بیشتر این تولیدکنندگان از طریق واردات این مواد را تامین می‌کنند، اما با توجه به محدودیت ناشی از تحریم‌ها در کشور ما، موضوعاتی همچون حمل‌ونقل و تبادل وجه با مشکلاتی روبهرو شده، چراکه واحدها قادر به واردات مستقیم این مواد اولیه نیستند و این موضوع واردات را برای ما پرهزینه کرده است.
صادق‌نیت‌حقیقی در پاسخ به این پرسش که موضوع سرمایه‌گذاری‌ای که ایران در گینه برای تامین مواد اولیه آلومینیوم انجام داد، به کجا رسید، گفت: بهترین اقدام برای تامین مواد اولیه در صنعت آلومینیوم، سرمایه‌گذاری است. آنجا یک معدن را به مدت ۲۵ ساله اجاره کرده بودیم که قرارداد آن به اتمام رسید که دوباره آن را تمدید کردیم، اما این معدن برای استحصال و برداشت بیشتر نیاز به سرمایه‌گذاری دارد، چراکه یکی از غنی‌ترین معادن بوکسیت به‌شمار می‌رود، در حالی که امارات در این زمینه بسیار سرمایه‌گذاری کرده است.
وی در ادامه همچنین یادآور شد: معدن جاجرم مواد اولیه‌اش در سال‌های اخیر بسیار کم‌عیار شده است، از این‌رو هزینه‌های استحصال آن بسیار افزایش یافته است. البته معدن تاش نیز همجوار معدن جاجرم شناسایی شده، البته این معدن چندان ذخایر قابل‌توجهی ندارد و در زمینه استفاده به مشکلاتی برخورد کرده است که نیاز به سرمایه‌گذاری دارد.
این عضو هیات‌مدیره سندیکای صنایع آلومینیوم در ادامه توضیح داد: موضوع آن است که ما ظرفیت‌های تولید و مصرف آلومینیوم را در کشور افزایش داده‌ایم، اما در زمینه تامین مواد اولیه برای آنها سرمایه‌گذاری لازم را انجام نداده‌ایم. برای رفع این مشکل می‌توانیم از یک‌سو در زمینه اکتشافات معادن بیشتر سرمایه‌گذاری کنیم یا از سوی دیگر در زمینه واردات، سرمایه‌ای منسجم‌تری را انجام دهیم.
چالش برق در صنعت آلومینیوم
صادق‌نیت‌حقیقی در ادامه با اشاره به مشکل تامین برق برای واحدهای آلومینیوم‌سازی عنوان کرد: یکی از بحران‌هایی که واحدهای آلومینیوم از سر گذراندند، چالش تامین برق بود. البته در تابستانی که گذشت و کشور با مشکل تامین برق روبهرو بود با وزیر نیرو صحبت کردیم که تولید و مصرف آلومینیوم در کشور بسیار به‌هم نزدیک است و با قطع شدن برق این واحدها، این بازار با مشکلات بسیاری همراه خواهد شد.
وی در ادامه با توضیح این موضوع که صنعت آلومینیوم یک صنعت بسیار برق‌بر است، گفت: به اندازه‌ای میزان برق در تولید آلومینیوم بالا است که تولید این فلز به «برق جامد» معروف است؛ از سوی دیگر، اگر کوره‌های آلومینیوم بی‌برق بماند و از مدار خارج شود با مشکلات عدیده‌ای روبهرو می‌شود، چراکه چند ماه طول می‌کشد که وارد مدار تولید شود و فرآیند پرهزینه‌ای خواهد بود که چند میلیارد هزینه می‌طلبد. تمام این مسائل را ما خدمت آقای وزیر صنعت، معدن و تجارت وقت آقای رزم‌حسینی توضیح دادیم که برق صنایع مادر آلومینیوم را قطع نکنید، با این شرط که این واحدها نیز واحدهای توسعه‌ای خود را متوقف کنند.
این عضو هیات‌مدیره سندیکای صنایع آلومینیوم در ادامه با اشاره به مشکلاتی که با آغاز فصل زمستان آغاز می‌شود، عنوان کرد: در زمستان نیز به‌دلیل کمبود برق با کمبود گاز همراه هستیم. روزانه تا یک میلیون مترمکعب با کمبود گاز روبهرو هستیم که نیروگاه‌های برق در اولویت این کمبود قرار دارند، از این رو در زمستان نیز با کمبود برق ناشی از کمبود گاز همراه هستیم. این قطعی ممکن است صنایع پایین‌دستی ما را نیز با مشکل همراه کند و به تجهیزات و تابلوهای برق و... صدمات وارد کند. بدون شک تجهیزات ما صدمه خواهد دید. تولیدات پرت نیز افزایش می‌یابد و خطرات جانی به همراه خواهد داشت.
صادق‌نیت‌حقیقی در ادامه خاطرنشان کرد: باید مراقب چهار شرکت آلومینیومی در کشور بود، چراکه قطع برق خسارت‌های جبران‌ناپذیری به آنها وارد خواهد کرد و چند ماه تاخیر تولید و میلیاردها هزینه کمترین آنهاست تا دوباره به مدار تولید بازگردند. از این‌رو دولت جدید باید برای حل این مشکل چاره‌اندیشی کند. وی در پاسخ به این پرسش که چه راهکار بلندمدتی برای تامین برق آنها پیشنهاد می‌کنید، گفت: صنایع بزرگ فلزات مانند فولاد، مس و آلومینیوم در کشور به‌دنبال ایجاد نیروگاه برای خود هستند. البته برخی واحدها نیز نیروگاه دارند که در حال توسعه بیشتر آنها هستند. البته موضوع دیگر آن است که ما با کمبودگاز روبهرو هستیم.
این عضو هیات‌مدیره سندیکای صنایع آلومینیوم در پاسخ به این پرسش که ایران دومین تامین‌کننده منبع گاز در جهان است، چرا باید با کمبود گاز روبهرو باشد، گفت: ایران دومین تامین‌کننده گاز در جهان است، اما تا زمانی که بهره‌برداری مناسب روی آن انجام نگیرد، به نتیجه مطلوب نخواهد رسید. این گاز نیاز به استحصال و سرمایه‌گذاری و ایجاد پالایشگاه دارد تا قابل انتقال شود، اما موضوع آن است که با توزیع غیرمنطقی شبکه مویرگی گازرسانی در سراسر کشور، با افت فشار گاز در فصل زمستان روبهرو می‌شویم. در حالی که می‌توانستیم نیروگاه‌هایی ایجاد کنیم که انرژی را به تمام مناطق کشور برسانند.
صادق‌نیت‌حقیقی در ادامه خاطرنشان کرد: ما می‌توانیم روی انرژی‌های تجدیدپذیر سرمایه‌گذاری کنیم و از روزهای آفتابی که در ایران بسیار زیاد است یا از مناطق بادی استفاده بیشتری ببریم و از مزارع آفتابی و بادی بهره بگیریم. باید بتوانیم سوخت‌های فسیلی را جایگزین سایر انرژی‌ها کنیم تا به یک سوخت و انرژی پایدار و تجدیدپذیر دست یابیم.
