«دنیای اقتصاد» بررسی می‌کند
«بایا» غیب شد
بایا کن! جمله‌ای که چند ماه پیش از رادیو و تلویزیون و همچنین بیلبوردهای سطح خیابان و بزرگراه‌ها به کرات شنیده و دیده می‌شد و سوال‌های زیادی را برای مردم و مخاطبان خود ایجاد کرده بود که بایا چیست و چه کاربردی دارد. سیامک انصاری، یکی از بازیگران مطرح کشور، مردم را برای ورود به یکی از سایت‌های اینترنتی دعوت می‌کرد و از کسب وکارها و تولیدکنندگان کشور می‌خواست محصولات خود را برای فروش در این سایت عرضه کنند.
این حجم تبلیغات از یک پلت‌فرم اینترنتی و اختصاص بخش اعظمی از کنداکتور صدا و سیما به یک سایت حرف و حدیث‌های بسیاری را در پی داشت که هزینه این میزان تبلیغ برای کسب و کار آنلاین از کجا تامین می‌شود و سود حاصل از آن به جیب چه کسی یا چه نهادی می‌رود؟ از طرفی پخش میزان زیادی تبلیغ بی‌هدف و تکراری از رسانه‌های مختلف کلافگی مخاطبان را در پی داشت و تبلیغ به نوعی شوخی در بین مردم بدل شده بود.
صاحبان بایا چه اشخاصی هستند؟
سایت فروش اینترنتی بایا زیر‌مجموعه شرکت دانش پارسیان است که در شهریور ماه سال ۱۳۸۲ تاسیس شد و بنابر اطلاعات موجود پروژه‌هایی را نیز برای برخی از وزارتخانه‌ها، سازمان‌های دولتی و بانک‌ها به اجرا درآورده‌اند.
شرکت دانش پارسیان درحال‌حاضر با انجام ۱۳ پروژه ملی- دولتی به یکی از مراجع آماری داده‌های اشخاص و خانوار‌های کشور بدل شده است و از طرف دیگر نحوه دریافت این پروژه‌ها با وجود رقبای داخلی قدرتمند و باسابقه‌تر نمی‌تواند حرف و حدیثی به دنبال نداشته باشد.
بایا جزو کسب و کارهای آنلاینی است که حواشی زیادی را به همراه داشت و ابهاماتی را برای کاربران و افراد نگران اقتصاد کشور به‌وجود آورد. به عنوان مثال یکی از مهم‌ترین ابهاماتی که در خصوص فعالیت این وب‌سایت فروش مطرح شد این بود که این پلت‌فرم که در حال جمع‌آوری اطلاعات تولیدکنندگان کالا و ارائه‌دهندگان خدمات در سراسر کشور بوده و از جزئی‌ترین اطلاعات مالکان تا کلی‌ترین اطلاعات کسب و کارها را جمع‌آوری می‌کند، در مجموع چه هدفی دارد و چه آینده‌ای برای این کسب و کار ترسیم شده است؟
اما و اگرهای بایا!
موضوع دیگری که در تبلیغات تلویزیونی این فروشگاه اینترنتی پررنگ به نظر می‌رسید، این بود که تمام واقعیت واضح و صریح گفته نمی‌شد و مخاطب با تعداد زیادی سوال بی‌پاسخ به حال خود رها می‌شد. این در صورتی است که کاربر برای ثبتنام در این سایت دعوت می‌شود، اما هیچ‌گونه اطلاعات اضافی در اختیار مخاطب قرار نمی‌گیرد.
بر اساس اظهارات برخی از کاربران این وب‌سایت، برای ثبتنام اولیه در این سایت فرد باید ۳۰۰ هزار تومان پرداخت کند که البته تخفیف ۵۰درصدی شروع پروژه نیز برای آن در نظر گرفته شده است. با وجود این سوالی که در این بین مطرح می‌شود موضوع هزینه ثبت نام‌ها بوده که در مجموع کشور رقم بسیار زیادی برآورد می‌شود و محل هزینه این حجم از سرمایه موضوع مهمی به حساب می‌آید که مدیران بایا تاکنون در این باره توضیحی نداده‌اند.
بایا شرکتی با مسوولیت محدود است
برخی از کاربران به میزان نرخ خدمات بایا انتقاد دارند و معتقد هستند این سامانه در بخش خدمات فروش، ۳ تا ۶درصد سود را به خود اختصاص می‌دهد و در فروش کالا نیز بین یک تا ۵ درصد پورسانت دریافت می‌کند. به گفته مردم این نوع موارد نشان از گران‌فروش بودن بایا در مقایسه با دیگر فروشگاه‌های آنلاین است. مساله مهم دیگری که در خصوص تبلیغات پر حجم این وب‌سایت فروش به میان می‌آید این است که بایا، شرکتی با مسوولیت محدود بوده و تابع قوانین آن است، شرکت با مسوولیت محدود، شرکتی است که بین دو یا چند نفر برای امور تجاری تشکیل می‌شود و هر یک از شرکا بدون اینکه سرمایه به سهام یا قطعات سهام تقسیم شده باشد، فقط تا میزان سرمایه خود در شرکت مسوول قروض و تعهدات شرکت است (ماده ۹۴ قانون تجارت).
حال با این وجود و بر اساس گزارش رسمی منتشر شده سوالی که پیش می‌آید این است که چنین شرکتی با سرمایه ثبتی ۲ میلیارد تومانی توان این را دارد که نسبت به بازپرداخت دیون و خسارات احتمالی به مردم پاسخگو باشد؟
هزینه تبلیغات بایا چه میزان است؟
بر اساس گزارش منتشر شده روزنامه فرهیختگان، نرخ‌های بالای تبلیغات در شبکه‌های تلویزیونی و اختصاص حجم زیاد تبلیغات به بایا در برهه‌ای از زمان حساسیت مردم را دو‌چندان کرده بود. بر اساس بررسی‌های انجام شده در طول یک ماه تبلیغات بایا از ۹ شبکه تلویزیونی شامل شبکه یک، دو، سه، شبکه تهران، آی‌فیلم، ورزش، نمایش، نسیم و تماشا پخش می‌شد. با احتساب اینکه به‌طور میانگین نرخ پخش هر آگهی به ازای هر ثانیه ۶ میلیون تومان محاسبه شود، پخش سه هزار و ۲۴۰ ثانیه آگهی در روز، معادل روزانه ۱۹ میلیارد و ۴۴۰ میلیون تومان برای مالکان بایا هزینه دارد و این مبلغ در ماه چیزی حدود ۵۸۳ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان برآورد می‌شود.
سرانجام بایا به کجا ختم می‌شود؟
بایا در ابتدا با هزینه‌های سرسام‌آور پا به عرصه تبلیغات و دنیای کسب و کار آنلاین گذاشت، اما دیری نپایید که حضور آن از شبکه‌های تلویزیونی و رادیویی به مرور زمان کمرنگ شد تا حدی که اکنون غیبت عجیب بایا برای مردم سوال‌برانگیز شده است که آن میزان تبلیغ و هزینه و سرمایه‌گذاری چه نتیجه‌ای را به دنبال داشت و هدف چه بود و دلیل این غیبت چیست؟
