نمایندگان مجلس در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» مطرح کردند
مشکل چند‌وجهی نیروگاه‌ها
احتمال خاموشی وجود خواهد داشت
چندی پیش «محسن طرزطلب» مدیرعامل شرکت تولید نیروی برق حرارتی در این مورد گفته بود: «اکنون روند سوخت‌رسانی به نیروگاه‌ها خوب بوده و مخازن سوخت نیروگاه‌ها درحال تکمیل شدن است. اما نگرانی در بازه زمانی دی، بهمن و اسفند است که احتمال افزایش مصرف گاز به دلیل برودت هوا، همچنان وجود دارد.» وی با اینکه به این ترتیب احتمال خاموشی وجود خواهد داشت، گفت: «البته باید به این نکته توجه داشت که بروز خاموشی ناشی از کسری توان تولیدی نیروگاه‌ها نخواهد بود بلکه ناشی از کمبود سوختی خواهد بود که به دلیل افزایش مصرف در بخش خانگی، سوخت‌رسانی به نیروگاه‌ها را با مشکل روبه‌رو خواهد کرد.» مدیرعامل برق حرارتی افزود: «بیشتر مشکلی که ایجاد خواهد شد در مناطق شمالی و شمال شرقی خواهد بود که شاید به دلیل برودت هوا نتوانیم سوخت پشتیبان را به موقع تامین کرده و نیروگاه‌ها مشکل‌دار شوند.»
باید بخش‌خصوصی را وارد چرخه تولید برق در کشور کنیم
در این میان نمایندگان مجلس نظرات متفاوتی در مورد علل خاموشی‌ها و نگرانی‌های موجود از احتمال تکرار آن دارند. رمضانعلی سنگدوینی عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در این مورد با بیان اینکه تاکنون جلسات متعددی درباره علل خاموشی‌ها در تابستان در کمیسیون با وزیر نیرو داشته‌ایم، گفت: «آقای محرابیان وزیر نیرو یکی از وزرای با سابقه است که در وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز تجارب خوبی از گذشته دارد، باتوجه به اینکه صنایع کشور بخش اعظمی از انرژی کشور را مصرف می‌کنند باید در این زمینه برنامه‌ریزی داشته باشیم. وزیر نیرو پیش از رای اعتماد مجلس به وی در کمیسیون اعلام کرده که سال آینده در تابستان خاموشی نخواهیم داشت و برای کمبود خاموشی‌ها و گذر از وضعیتی که در تابستان سال جاری اتفاق افتاد باید بخش خصوصی را وارد چرخه تولید برق در کشور کنیم و مانع از ایجاد انحصار بخش دولتی در این حوزه شویم.» این نماینده مجلس معتقد است که «در حال حاضر بخش خصوصی می‌تواند مشکل بخش انرژی کشور را حل کند درحالی‌که در دولت گذشته به بخش‌خصوصی بهای لازم برای اینکه وارد این چرخه شود داده نشده و پول‌هایی که باید برای صادرات به آنها داده می‌شد بازنگشت که باعث دلخوری و دلسردی آنها شد.» این عضو کمیسیون انرژی مجلس با اعلام اینکه با توجه به شرایط کشور و عدم توانایی دولت در سرمایه‌گذاری برای ساخت نیروگاه باید از سرمایه بخش خصوصی استفاده کنیم، تصریح کرد: «باید دستگاه‌های مختلف و بخش خصوصی را پای کار بیاوریم تا ظرف شش ماه آینده مشکل برق کشور را حل کند تا شاهد این نباشیم که در تابستان سال آینده وضعیت به‌گونه تابستان سال‌جاری باشد.» البته ارتباط موضوع استخراج رمز ارزها و بروز خاموشی‌ها از دیگر نگرانی‌های موجود در این میان است که سنگدوینی در این مورد نیز می‌گوید: «قطعا امروز استخراج رمز ارزها اولویت نیست و اولویت اصلی مردم هستند و تا زمانی که انرژی آنها را تامین نکرده‌ایم باید سایر اولویت‌ها را کنار بگذاریم.» وی در تشریح عواقب خاموشی‌های تابستان امسال نیز گفت: «ابتدا باید فکری به حال تامین برق مردم کرده، سپس به اولویت‌های دیگر مانند صنایع رسیدگی کرد.» نماینده گرگان در مجلس همچنین اضافه کرد: «وزارت نیرو باید تسهیلات و تخفیفاتی را برای سرمایه‌گذاران در حوزه تولید برق پیش‌بینی کند تا تشویقی برای آنها باشد. البته باید برنامه‌ریزی‌هایی نیز در جهت اینکه به صنایع کوچک و بزرگ لطمه اقتصادی وارد نشود صورت بگیرد»
در تولید و تامین برق با کمبود جدی مواجه هستیم
اما علت بروز این خاموشی‌ها در کشور چیست؟ نمایندگان مجلس در این مورد تحلیل‌های متفاوتی دارند که هم شامل دلایل خاموشی‌ها و هم تبعات آن می‌شود. در همین ارتباط مالک شریعتی دیگر عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه در سال‌های گذشته کم‌کاری‌ها در تولید برق باعث شد که تابستان سال جاری شاهد بروز خاموشی‌های گسترده باشیم، گفت: «بی‌برنامگی و بی‌نظمی در خاموشی‌ها باعث آسیب رساندن به وسایل برقی مردم و ایجاد اختلال در فرآیند کار امور اداری و صنعتی شد.» وی با بیان اینکه «متاسفانه در تولید و تامین برق با کمبود جدی مواجه هستیم که وزیر نیرو نیز اخیرا در جلسه کمیسیون اعلام کرد تمام تلاش خود را خواهیم کرد تا از وضعیت فعلی عبور کنیم» افزود: «البته مجلس نیز به صورت جدی به این مساله ورود داشته و سال گذشته نیز بر اساس بند «ز» ماده ۱۵ بودجه سال ۱۴۰۰ عملا صنایع را به سمتی سوق دادیم که خودشان نیروگاه احداث کنند و به برق شبکه سراسری نیز نیازی نداشته باشند.» نماینده تهران در مجلس ادامه داد: «مدیریت بارهای سرمایشی از نگاه‌های مختلف همچون استانداردسازی تجهیزات، مدیریت توزیع بار در ساعات غیر پیک و از سوی دیگر از جهت فرهنگ‌سازی نیز می‌تواند برای کل شبکه آورده داشته باشد. این اقدام باعث می‌شود که هم برق صنایع پایدار شود و هم فشار ۱۰ هزار مگاواتی این صنایع از روی دوش شبکه ملی برق کشور برداشته شود که اخیرا نیز تفاهم‌نامه‌ای میان وزارت نیرو و صمت امضا شده است تا این ۱۰هزار مگاوات را صنایع برای احداث نیروگاه‌هایشان مجوز داشته باشند.» شریعتی با اعلام اینکه این تفاهم‌نامه اشکال جدی دارد، افزود: «اصلی‌ترین اشکال این تفاهم‌نامه این است که این صنایع که در سال‌های گذشته پرسود بوده‌اند با پول خودشان نیروگاه احداث کنند درحالی‌که در این تفاهم‌نامه قول تسهیلات و برداشت از صندوق ذخیره ارزی داده شده است.» وی با بیان اینکه برای ساخت نیروگاه باید از بخش خصوصی و تجهیزاتی که آنها ساخته‌اند استفاده کنیم، اظهار کرد: «اینکه مجوزی داده شود تا از خارج کشور تجهیزات وارد کشور شود نادرست و کار غلطی است و قانون حمایت از تولید داخلی را نقض می‌کند.» نماینده تهران در مجلس با تاکید بر اینکه در کمیسیون انرژی مجلس نیز پیگیر این موضوع هستیم که نیروگاه‌های جدید در کشور و با توان داخلی ساخته شود، گفت: «باید به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی شود که هم برق صنایع و هم منابع عمومی تامین شود.» عضو کمیسیون انرژی مجلس اظهار کرد: «البته باید مدیریت بارهای سرمایشی در فصل تابستان از نگاه‌های مختلف مانند استانداردسازی تجهیزات، مدیریت توزیع بار در ساعات غیر پیک و از جهت فرهنگ‌سازی نیز داشته باشیم تا شاهد کمبود خاموشی‌ها در این فصل باشیم.»
از توان بخش خصوصی استفاده کنیم
در میان نمایندگان مجلس برخی هم راهکارهای متفاوتی برای حل معضل خاموشی ارائه می‌دهند. از جمله آنکه «موسی احمدی» درباره مدیریت خاموشی‌های کشور گفت: «کمیسیون انرژی مجلس نگاه ویژه‌ای برای کاهش خاموشی‌ها در کشور دارد که برای اجرایی شدن آنها برنامه‌های ویژه‌ای داریم.» وی با بیان اینکه اگر می‌خواهیم قطعی گاز در زمستان در شمال کشور و قطعی برق در تابستان کشور نداشته باشیم باید برنامه‌های اولویت‌دار داشته باشیم، افزود: «در کمیسیون انرژی نیز برای این موضوع سیاست و چشم‌اندازی را تعریف کرده‌ایم که اخیرا نیز وزرا در کمیسیون حضور پیدا کردهاند و گزارشی از اقداماتی برای کاهش قطعی گاز و برق به نمایندگان ارائه کردهاند.» نماینده دیر و کنگان در مجلس با اعلام اینکه بنده و همکارانم در مجلس همواره در جلسات برگزار شده با وزیر نیرو دغدغه مردم را که کاهش خاموشی‌ها بوده منتقل کرده‌ایم، ادامه داد:«نمایندگان مجلس به ویژه اعضای کمیسیون انرژی مجلس نیز برنامه‌های وزیر نیرو برای کاهش قطعی برق و گاز را به صورت تحقیقی و تفصیلی بررسی کردهاند.»
عضو کمیسیون انرژی مجلس با بیان اینکه یکی از راهکارهایی که برای گذر از شرایط فعلی ارائه شده ایجاد هماهنگی‌های لازم میان وزارت نیرو و وزارت نفت است، اظهار کرد: «متاسفانه در دولت گذشته این هماهنگی وجود نداشت و به نیروگاه‌ها گاز نمی‌رسید و با مشکلاتی مواجه بودند، اما هم‌اکنون جلسات هماهنگی میان دو وزارتخانه در حال برگزاری است و برگزاری این جلسات به صورت مستمر و آسیب‌شناسی وضعیت فعلی و قبلی می‌تواند مشکلات را در آینده به صورت قابل توجهی کاهش دهد.» احمدی با بیان اینکه با هماهنگی‌های لازم ممکن است شاهد کاهش قطعی‌ها باشیم اما به صورت کلی این موضوع حل نمی‌شود، عنوان کرد: «ایجاد تفاهم و نزدیکی دیدگاه‌ها باعث می‌شود که راهکارهایی در جهت برون‌رفت از مشکلات ایجاد شود و دیگر شاهد بروز اتفاقاتی که در تابستان سال جاری افتاد نباشیم.» وی با اعلام اینکه اخیرا نیز جلسه‌ای با مدیر پالایش پخش کشور در کمیسیون انرژی داشتیم که مسوولان این مجموعه نیز دغدغه‌هایی در زمینه نیروگاه‌ها داشتند، ادامه داد: «مسوولان شرکت پالایش پخش در این جلسه اعلام کردند درباره گازی که به پالایشگاه‌ها داده می‌شود قرار است با تفاهم دو وزارتخانه نفت و نیرو مشکلات حل شود.» نماینده دیر و کنگان با بیان اینکه در جلسات کمیسیون با وزیر نیرو نیز راهکاری درباره اینکه از ظرفیت‌های بخش خصوصی در تامین برق استفاده شود، اندیشیده شد گفت: «می‌توان از توان بخش خصوصی در تکمیل نیروگاه اتمی بوشهر و نیروگاه‌هایی که نیمه کاره مانده‌اند استفاده کرد و بدون شک اگر وزارت نیرو به سمت و سویی برود که با بخش خصوصی وارد مذاکره شوند و رضایت آنها را جلب کند، می‌تواند کمک موثری برای برون‌رفت از وضعیت فعلی باشد.» عضو کمیسیون انرژی مجلس عنوان کرد: «البته وزیر نیرو در برنامه‌هایی که در کمیسیون تشریح کرد بر این موضوع تاکید داشته که برای جبران کمبود برق حتما از بخش خصوصی استفاده خواهیم کرد و از نیروهای تجدیدپذیر نیز بخشی از نیازهای خود را تامین خواهیم کرد.»
باید به سمت ساخت نیروگاه‌های جدید برویم
البته که این راهکارها شامل پیشنهادهای جدید هم می‌شود. از جمله آنکه برخی از نمایندگان مجلس پیشنهاد ساخت نیروگاه‌های جدید را در کشور می‌دهند. فریدون عباسی دیگر عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی نیز در این زمینه گفت: «باید برای کاهش خاموشی‌ها در کشور از مردم کمک بگیریم و آنها مقداری مصارف خود را کاهش دهند و سعی کنند در اوج مصرف کمتر از وسایلی که باعث فشار به شبکه برق می‌شود، استفاده کنند.» وی با بیان اینکه دولت نیز باید به تناسب نیازهای کشور برنامه‌ریزی‌های لازم برای کاهش خاموشی‌ها در تابستان و قطعی گاز در زمستان را داشته باشد، گفت: «باید ظرفیتی را ایجاد کنیم که به سمت ساخت نیروگاه‌های جدید در کشور برویم، البته در مواردی هم می‌توان به گزینه واردات برق نیز فکر کرد.» نماینده کازرون در مجلس با بیان اینکه یکی از راه‌های دیگر برای کاهش قطعی‌ها بهینه‌سازی و اورهال مناسب نیروگاه‌های کشور است، افزود: «علاوه بر موارد فوق باید مصرف و تولید را در کشور متعادل کنیم تا از بروز خاموشی‌های گسترده‌ای که در فصل تابستان داشتیم و مردم را کلافه کرده بود جلوگیری شود.» عضو کمیسیون انرژی مجلس با اشاره به استفاده از توان بخش خصوصی برای ساخت نیروگاه‌های جدید در کشور اظهار کرد: «طبیعتا وقتی گفته می‌شود باید نیروگاه‌های جدید در کشور احداث شود نباید طبق قانون اصل ۴۴ انتظار داشته باشیم که دولت این کار را انجام دهد، بلکه در این مسیر باید از توان بخش خصوصی استفاده کنیم و دولت نقش تنظیم‌گری را داشته باشد.» عباسی با بیان اینکه باید مشوق‌هایی برای بخش خصوصی در نظر گرفته شود تا آنها بتوانند بخش عظیمی از تولید برق کشور را برعهده بگیرند، گفت: «البته این موضوع نیازمند سیاست‌های پایدار اقتصادی و تسهیلاتی است که در کشور می‌خواهد ایجاد شود و به همین دلیل بخش خصوصی باید وعده‌های دولت برای حمایت از آنها را بپذیرد تا در آینده با مشکلاتی مواجه نشود.» وی تصریح کرد: «دولت باید برای اینکه بخش خصوصی به موضوع تامین برق ورود کند تضمین‌های لازم برای خرید را به آنها بدهد.»
خاموشی در زمستان؛خیلی دور خیلی نزدیک؟
با این همه تا آنجا که مشخص است بروز دوباره خاموشی‌ها در کشور حتی در فصل زمستان مساله آنچنان دور از انتظاری نیست و احتمال بروز آن در صورت در نظر نگرفتن راهکارهای لازم بالاست. پیشنهادهای نمایندگان مجلس در مورد استفاده از توان بخش خصوصی برای تامین برق یا ساخت نیروگاه‌های جدید و حتی واردات برق از جمله موضوعاتی هستند که احتمالا خود مسوولان نیز آن را در نظر دارند، اما هنوز مشخص نیست که برای پیشگیری از بروز دوباره خاموشی‌ها در کشور که طی سال گذشته تبعات بسیار جبران‌ناپذیری برای کشور داشت کدام یک از این راهکارها قرار است مورد قبول واقع شوند؟
