تصمیمات مهم مکانیزاسیون - کشاورزی، پشت درهای بسته
رئیس هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان ماشین‌آلات کشاورزی با بیان این مطلب گفت: کشاورزی بدون مکانیزاسیون اصلا معنا ندارد. در واقع مفهوم کشاورزی و مکانیزاسیون، تاروپودی در هم تنیده است. برای عبور از کشاورزی معیشتی و سنتی به کشاورزی اقتصادی که بتوان متناسب با ظرفیت‌های مصرف، تولید را افزایش و در جهت رقابتی‌ترکردن محصولات کشاورزی و قیمت آنها اقداماتی انجام داد، قطعا مکانیزاسیون می‌تواند نقش کلیدی در کاهش بهای محصولات کشاورزی داشته باشد. در واقع می‌توان گفت نقش مکانیزاسیون در کاهش بهای تمام‌شده محصول به‌مراتب موثرتر و مثبت‌تر خواهد بود تا اینکه سهمش در هزینه هر واحد کالا مشخص شود. در حقیقت، کشاورزی بدون مکانیزاسیون اسمش کشت و زرع معیشتی خانوار روستایی است، نه کشاورزی فراگیر اقتصادی و قابل اتکا برای تامین امنیت غذایی.
حمیدرضا نامی با بیان اینکه به‌صورت کلی عمده بار تولید تراکتور و کمباین در کشور را دو شرکت تراکتورسازی تبریز و کمباین‌سازی اراک به دوش می‌کشند و سهم این دو کارخانه در تامین نیاز کشور بیش از ۹۸درصد است، افزود: میزان مصرف تراکتور در کشور نیز سالانه حدود هفت تا هشت‌هزار دستگاه است؛ البته این آمار مربوط به شرایط اقلیمی بهتری نسبت به حال حاضر و زمانی است که با بحران آب روبه‌رو نبودیم. بدیهی است که در شرایط حال حاضر که بحران آب داریم، ممکن است کشت در خیلی مناطق ممنوع اعلام شود و سطح زیر کشت کاهش پیدا کند؛ البته این به معنی کاهش میزان تولید محصولات کشاورزی نیست، چراکه می‌توان میزان بهره‌وری را در همان مزارع موجود هم بالا برد.
وی در پاسخ به این سوال که تعرفه واردات ماشین‌آلات کشاورزی چند درصد است و با توجه به نیاز داخل این تعرفه چقدر توجیه اقتصادی دارد، گفت: حدود ۹۵درصد ماشین‌های کشاورزی مورد نیاز کشور در داخل تولید می‌شود و به‌دلیل اینکه این ماشین‌آلات نیازمند سرویس، خدمات و پشتیبانی دائمی هستند، خود کشاورز هم اقبال بیشتری به تولیدکننده داخلی نشان می‌دهد، زیرا از نظر پشتیبانی و لوازم یدکی خیالش راحت‌تر است. از سوی دیگر، به‌دلیل اینکه نرخ ارز بسیار بالا رفته است، عمدتا قیمت ماشین‌آلات خارجی تناسبی با توان اقتصادی کشاورز ندارد. در واقع قیمت آنها آن‌قدر بالاست که کشاورز توان خرید این ماشین‌ها را ندارد؛ به‌همین جهت هم کشاورز تمایلی به خرید این دستگاه‌ها نشان نمی‌دهد و برای واردکننده هم، واردات این محصول توجیهی ندارد. مهم‌تر از این دو عامل اینکه کیفیت محصولات ایرانی و خارجی آن‌قدر تفاوت فاحشی ندارد که خریدار راضی شود محصول خارجی را با تفاوت فاحش خریداری کند.
به گفته رئیس هیات مدیره سام آرین‌ماشین علاوه‌بر این، اگرچه تعرفه‌ها پایین هستند، اما قیمت ماشین‌آلات کشاورزی در داخل باز هم بالاست؛ البته استثنایی در سال‌های ۹۸ و ۹۹ وجود دارد که در این بازه زمانی، به برخی شرکت‌های خاص که ارتباط ویژه‌ای با بدنه مرکز توسعه مکانیزاسیون داشتند، ارز دولتی داده شد. هیچ‌گاه هم مشخص نشد که این ارز ارزان به چه شرکت‌هایی، چه میزان و بابت خرید چه دستگاه‌هایی داده شد. به‌طور کلی معلوم نیست آیا این دستگاه‌ها به کشور وارد شد یا خیر و اگر وارد شده، به قیمت حمایتی فروخته شده یا آزاد و اهلیت و اصالت برخی خریداران آنها هم همچنان در هاله‌ای از ابهام است.
رئیس هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان ماشین‌آلات کشاورزی گفت: به نظر یکی از موضوعات مهم در دولت سیزدهم، مشخص‌کردن سرنوشت ارز حمایتی چهار هزار و ۲۰۰تومانی برای واردات ماشین‌آلات کشاورزی در سال‌های ۹۸ و ۹۹ است که نهایتا درخواست قطع تخصیص ارز چهارهزار و ۲۰۰تومانی به ماشین‌آلات کشاورزی را دادیم که در حال حاضر عملیاتی شده است، زیرا به نظر می‌رسید به فضای تقسیم فرصت‌های طلایی و انحراف اقتصادی تبدیل شده بود.
وی در پاسخ به این سوال که آیا امکان استفاده از تکنولوژی روز دنیا با درآمد ناچیز کشاورزان وجود دارد، تاکید کرد: انجمن تولیدکنندگان ماشین‌آلات کشاورزی (اتماک)، یکی از ۱۵عضو انجمن تولیدکنندگان جهانی ماشین‌آلات کشاورزی دنیا (اگروولوشن) است؛ یعنی به‌غیر از ایران که جایگاه پانزدهم را در این رتبه‌بندی دارد، ۱۴کشور دیگر جزو کشورهای صاحب تکنولوژی در این زمینه هستند. وقتی ایران کرسی پانزدهم را دارد، یعنی تولیدکنندگان ایرانی به‌لحاظ کیفیت و ظرفیت تولید در ترازهای بین‌المللی حرفی برای گفتن دارند، اما اینکه چرا در چند سال اخیر تکنولوژی‌های جدید را در این زمینه شاهد نبوده‌ایم، دلایل زیادی دارد که برخی اقدامات غیرکارشناسی و کج‌سلیقگی‌های مدیریتی مرکز توسعه مکانیزاسیون باعث دلسردی شده تا شرکت‌های تولیدکننده ماشین‌آلات کشاورزی رغبتی به سرمایه‌گذاری بیشتر برای نوآوری نداشته باشند و ترجیح بدهند کالاهایی را که مرکز توسعه مکانیزاسیون به‌صورت دستوری به کشاورزان می‌فروشد، تولید کنند. به‌همین دلیل است که روی این مساله تاکید داریم و در چند سال گذشته با وزارت جهاد کشاورزی هم موضوع را مطرح کردیم که شرایط مکانیزاسیون کشور در آمار و ارقامی که مرکز توسعه مکانیزاسیون می‌دهد، رنگین، زیبا و قابل دفاع است، ولی آنچه در بازار واقعی، مزرعه و کارخانه‌های تولیدی در حال وقوع است، فاصله بسیاری با این آمار و ارقام دارد.
