پتروشیمی جم؛ فرصت‌ها و تهدیدها
شرکت پتروشیمی جم به عنوان بنگاهی اقتصادی و بازار محور در صنعت پتروشیمی و پیشرو در تامین محصولات متنوع در زنجیره الفین‌ها به دنبال کسب ارزش حداکثری از طریق توسعه وگسترش زنجیره ارزش و افزایش مزیت‌های رقابتی و پایدار در سطح بین‌المللی است.این شرکت با داشتن یکی از بزرگ‌ترین مجتمع‌های الفین و بهره‌گیری از مزایا و موقعیت منحصر به‌فرد ایران و بهره‌مندی از سرمایه انسانی ارزشمند، خود را نسبت به تامین انتظارات ذی‌نفعان، تولید پایدار و ایمن، پذیرش مسوولیت‌های اجتماعی و بهبود محیط‌زیست، متعهد می‌داند.
شرکت پتروشیمی جم، در زمینی به مساحت تقریبی 77 هکتار، که 41 هکتار آن از طریق خشک کردن دریا استحصال شده است در منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس قرار دارد.این منطقه بر اساس مجوز صادره از سوی شورای عالی مناطق آزاد برای بهره‌برداری از منابع هیدروکربنی حوزه پارس جنوبی و انجام فعالیت‌های اقتصادی در زمینه نفت و گاز و پتروشیمی تاسیس شده است.پتروشیمی جم در چارچوب برنامه سوم توسعه اقتصادی کشور، برای بهره‌برداری اقتصادی‌تر از میدان گازی پارس‌جنوبی به عنوان یکی از پروژه‌های پتروشیمی برای اجرا در این ناحیه پیش‌بینی شده است.این شرکت که به عنوان طرح الفین دهم شناخته شده است، یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین پروژه‌های پتروشیمی در منطقه است.سهولت دسترسی به خوراک، سوخت و مواد اولیه، استفاده از امکانات جاده‌ای و حمل و نقل دریایی، وجود فرودگاه، دسترسی به آب موردنیاز و همچنین کمک به توسعه و عمران استان بوشهر به عنوان قطب صنعت پتروشیمی در کشور و همچنین ایجاد ارزش افزوده و جلوگیری از سوزانده شدن گازهای همراه نفت، ویژگی‌هایی است که انتخاب این مکان را برای احداث مجتمع‌های پتروشیمی بارز کرده و آن را به یکی از مبادی صادرات غیرنفتی کشور مبدل کرده است.گروه مذکور، شامل شرکت پتروشیمی جم (شرکت اصلی) و شرکت‌های فرعی آن شامل شرکت جم صنعتکاران، شرکت پلی پروپیلن جم، توسعه انرژی پادکیش، شرکت توسعه پلیمر پادجم، شرکت توسعه پلیمر کنگان، شرکت آمیزه‌های پویا پلیمری جم، شرکت توسعه صنایع پلیمر جم و شرکت پتروشیمی توسعه پارک صنعتی گوهر افق است.
تولید و فروش
واحد الفین پتروشیمی جم با ظرفیت تولید3/ 1میلیون تن اتیلن و 306هزار تن پروپیلن در سال و مجموع کل محصولات برابر با 3/ 2میلیون تن (ظرفیت عملی) در سال، یکی از بزرگ‌ترین واحدهای الفین درکشور و جهان است.در ساخت این واحد از تکنولوژی‌های روز استفاده شده و در انتخاب ظرفیت‌ها هم، مقیاس جهانی رعایت شده است.از خصوصیات منحصر به فرد واحد الفین مجتمع پتروشیمی جم، نسبت به دیگر واحدهای مشابه، ظرفیت بالای تولید و امکان بهره‌وری از کوره‌های دو منظوره است که آن را قادر می‌سازد تا از هر دو خوراک مایع و گاز استفاده کند.تنوع خوراک و تولید متنوع محصولات و ارتباط با واحدهای مهم منطقه پارس جنوبی در هر دو بخش گاز و پتروشیمی، از دیگر خصوصیات استراتژیک واحد الفین مجتمع پتروشیمی جم است.محصولات این واحد، اتیلن، پروپیلن، هیدروژن، بنزین پیرولیز خام، نفت کوره و ترکیبات چهارکربنه است.
پتروشیمی جم با دریافت خوراک از مجتمع گاز پارس جنوبی و شرکت‌های پتروشیمی پارس و نوری و ارسال محصولات تولیدی نظیر هیدروژن، اتیلن، پروپیلن و بنزین پیرولیز به شرکت‌های پتروشیمی نوری، مهر، فرساشیمی، پلی پروپیلن جم، مروارید و خط اتیلن غرب نقش مهمی در چرخه تولید منطقه پارس جنوبی دارد.بخشی از تولیدات جم مانند پروپیلن، بنزین پیرولیز، بوتادین و نفت کوره در این منطقه منحصر به فرد است.طراحی، ساخت و مدیریت خط اتان تولیدی مجتمع گاز پارس جنوبی نیز از دیگر نقش‌های مهم این شرکت است.اهمیت موارد یاد شده درکنار ظرفیت بالای تولید و انعطاف‌پذیری در خوراک، جایگاه استراتژیک و ویژه‌ای برای پتروشیمی جم در منطقه رقم زده است.
نتیجه‌گیری
پتروشیمی جم یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان محصولات پلیمری ایران محسوب می‌شود.سالانه حدود 60درصد محصولات تولیدی شرکت به بیش از 30 کشور جهان صادر می‌شود.در حال حاضر چین، ترکیه، هند، CIS، خاور دور، اروپا و کشورهای همسایه مقاصد اصلی صادرات شرکت در بازارهای بین‌المللی هستند.
شرکت در سال گذشته با وجود مشکلات متعدد مانند شیوع کرونا و کاهش شدید قیمت اتیلن توانست با کاهش فروش اتیلن و مصرف آن در کارخانه‌های پایین دست خود و افزایش تولید واحدهای پلیمری این تهدید را به فرصت تبدیل و اثرات کاهش سود را منتفی کند.شرکت درسال 99 موفق شد رکورد مقدار کل تولید خود را بشکند.
مهم‌ترین دلیل کاهش سود سال 1400 نسبت به سال 99، سود تسعیر ارز شرکت در سال مالی 99 بوده است که به دلیل جهش ارزی صورت گرفته در این سال اتفاق افتاده است.از آنجا که شرکت پتروشیمی جم دارایی ارزی مناسبی دارد بنابراین جهش نرخ ارز، هم می‌تواند بر این دارایی اثر مثبت داشته باشد و هم بر فروش شرکت.
تقریبا بیش از 60 درصد فروش شرکت به صورت صادراتی است که نرخهای آن وابسته به نرخهای جهانی استخراج شده از نشریه‌های معتبر است و مابقی آن به صورت داخلی و بر اساس نرخهای اعلامی توسط انجمن صنفی کارفرمایی و در بورس کالا انجام می‌گیرد.
از جمله نکات قابل توجه درباره جم شرکت‌های زیرمجموعه آن و طرح‌های در دست اجرای این شرکت است که در سال‌های آتی به بهره‌برداری می‌رسد. یکی از شرکت‌های زیرمجموعه که جم سهامدار 43 درصدی آن است شرکت پلی‌پروپیلن جم است که با نماد جم پیلن در بازار دوم بورس پذیرش شده است و همچنین واحد ABS/ RUBBER شرکت توسعه پلیمر پاد جم است که با 80 درصد پیشرفت فیزیکی پیش‌بینی می‌شود در اواخر سال 1401 به بهره‌برداری برسد.
با توجه به نکات ذکر شده درباره شرکت و همچنین با احتساب مفروضات اشاره شده که دور از انتظار نیست و همچنین محاسبه سود شرکت پلی پروپیلن جم که از اصلی‌ترین شرکت‌های زیرمجموعه شرکت است (سهامدار 43 درصد از این شرکت)، پتروشیمی جم گزینه مناسبی جهت بررسی سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت و بلندمدت است.
