مانع استاندارد پیش روی توسعه سیبک‌سازی داخلی
در گزارشهای میدانی از بازار لوازم یدکی خودرو، قطعات جلوبندی از جمله پرفروشترین قطعات خودرو بهشمار میرود. قطعات جلوبندی تولید داخل چقدر با استاندارد جهانی فاصله دارد و علت شکستگی این قطعات چیست؟
کیفیت و استاندارد قطعات جلوبندی بیشتر به مواد اولیه مورد استفاده آنها برمیگردد. به‌عنوان مثال محصولات فولادسازان داخل بهلحاظ آلیاژی از کیفیت لازم برخوردار بوده و در برخی مواد اولیه مورد نیاز شاید تولیدات داخل بهلحاظ کیفیت پاسخگو نباشند. همچنین در حوزه استانداردسازی، اداره استاندارد نمیتواند بهطور کامل شرکتهایی که بدون استاندارد در حال تولید هستند را رصد و کنترل کند.
موضوع مهم دیگر این است که هرگاه قدرت خرید مردم کاهش پیدا میکند توزیع قطعات تعمیری از جمله سیبک در بازار رونق میگیرد. این امر برای سلامت سرنشینان و خودرو بسیار خطرآفرین است. در اینباره سازمانهای مرتبط باید رسیدگی کرده و پاسخگو باشند. اگر سیبک خودرویی بشکند برآورد من این است که تا ۹۰درصد علت آن به تعمیر و بازسازی بودن آن برمیگردد. فیلمها و گزارشهای زیادی در رسانهها درباره قطعات تقلبی و بازسازی شده منتشر شده است. اداره استاندارد در حوزه استاندارد سیبک، حداقلها را از تولیدکننده میخواهد و سیبکهای تولید داخل در این حد پاسخگو هستند. بنابراین بیشترین آسیب در حوزه سیبک و قطعات جلوبندی مربوط به قطعات تعمیری و بازسازی شده است.
عنوان کردید سازمان استاندارد حداقل استانداردهایی برای سیبک از سازنده داخلی میخواهد. چرا «حداقلها» در نظر گرفته شده است؟
تبریز قطب سیبک‌سازی کشور است. حداقل اداره استاندارد استان آذربایجانشرقی اینطور از من به‌عنوان تولیدکننده میخواهد. به‌عنوان مثال سازمان استاندارد پلت‌فرمی را تعریف کرده و عنوان میکند پلت‌فرم پژو ۲۰۶ شامل پژو ۲۰۷ و رانا هم میشود. یعنی برای یک قطعه اگر تولیدکنندهای مجوز استاندارد قطعهای از پژو ۲۰۶ را دریافت کند برای تولید همان قطعه برای دو محصول پژو ۲۰۷ و رانا نیاز به مجوز دیگری ندارد. یا پلت‌فرم پژو ۴۰۵ برای پژو پارس و سمند مشترک است یا سیبک برای انواع پراید مشترک بوده و نیز پلت‌فرم تیبا برای کوئیک و ساینا یکی است. یزدانخودرو بهتازگی برای ساخت سیبک ال-۹۰ درخواست مجوز علامت استاندارد داده است چون بازار بهشدت به سیبک ال-۹۰ نیاز دارد، اما پاسخ داده شده که شاخصهای موردنیاز این قطعه در سازمان استاندارد تعریف نشده است. در نهایت هم میگویند تولید نکنید. کارشناسان اداره استاندارد عنوان میکنند شما استانداردهای مورد نیاز را تهیه کنید تا ما تایید کنیم. بنابراین در چنین شرایطی اگر تولیدکننده تولید خود را علامت استاندارد بزند مجرم است، زیرا مجوز آن را دریافت نکرده اگر هم تولید نشود نیاز کشور سبب میشود تا فعالیت زیرپلهایها داغ شده و همچنین کالاهای قاچاق در بازار زیاد شود. در ادامه هم با کوچکترین مشکلی در این محصولات تقلبی و غیراستاندارد که خریدار از آن بیاطلاع است این تولیدکننده رسمی است که زیرسوال میرود.
پیش از تحریم که در کشور ال-۹۰ تولید میشد، آن زمان سیبکها چگونه تهیه میشدند؟
سیبک ال-۹۰ را بهتازگی در دستور کار تولید خود قرار دادهایم و اطلاع ندارم این قطعه را خودروساز چگونه تهیه میکرد؛ شاید خودروسازان از شرکتهای خارجی که همکاری داشتند، مستقیم خرید میکردند.
امروز اگر تولیدکننده داخل بخواهد سیبک را برای خودروهایی مانند محصولات مونتاژی چینی داخلی‌سازی کند با مشکل استاندارد روبهرو است، چون شاخصهای استانداردی سیبک در داخل این سازمان تعریف نشده و دارای دستورالعمل نیست. اگر علامت استاندارد هم زده نشود چون سیبک جز قطعات فوقایمنی است در ادامه دچار مشکل میشویم.
تولیدکننده فعال سیبک در کشور زیاد است، اما سیبک برخی مدلها با شاخصهای استاندارد تولید نمیشود، زیرا اداره استاندارد تعریفی ندارد و مثلا همانطور که گفتم مجوزی برای سیبک برخی محصولات چینی صادر نکرده است. درحال حاضر یزدانخودرو برای شرکتهای کرمانموتور، ساپکو و مگاموتور سیبک تولید میکند. با این شرایط تکلیف قطعهساز مشخص نیست. خودروساز قطعه میخواهد و نیاز خط تولید است، اما داخلی‌سازی برخی قطعات به دلایلی مانند تدوین نشدن شاخصهای استاندارد از سوی سازمان استاندارد با مشکل مواجه است. از ما میخواهند این شاخصها را خودمان تدوین کرده و در اختیار آنها قرار دهیم در حالی که این جز وظایف خود سازمان استاندارد است. شرکت یزدانخودرو در راستای «نهضت تعمیق ساخت داخل» بهتازگی برای داخلی‌سازی برخی قطعات از جمله سیبک برای خودروهای چینی ورود کرده است. بنابر آنچه عنوان شد تولیدکنندگانی که برای بازار لوازم یدکی در حوزه خودروهای جدید، سیبک تولید میکنند یا بدون علامت استاندارد بوده یا مجوز استاندارد ندارند.
تولیدکننده سیبک داخلی بهلحاظ کیفیت چقدر با تولیدکنندگان خارجی میتواند در بازار جهانی وارد رقابت شود؟
اگر این مقایسه با سیبکسازان آسیایی مانند ترکیه، چین و حتی کرهجنوبی باشد سیبکهای ایرانی اختلاف زیادی با سیبک این کشورها ندارد. حتی برخی تولیدکنندگان داخل با استاندارد بالاتر نسبتبه آنها تولید میکنند. در نتیجه رقابت با این کشورها سخت نیست. به‌عنوان نمونه بازخوردها در بازار کشورهای همسایه نشان میدهد بسیاری بهدنبال سیبک برخی برندهای ایرانی هستند و آن را از نوع چینی و حتی ترکیه‌ای و کرهای بهتر میدانند. محصولات شرکت یزدانخودرو جزو این دسته است.
اما در مقایسه با برندهای بنام جهانی اختلافاتی وجود دارد و این اختلاف هم بیشتر در حوزه فناوری و استانداردهای روز بوده و البته مواد اولیهای که مورد استفاده هم قرار میگیرد بیتاثیر نیست.
