هم بنیان‌گذار سهامیاب در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» مطرح کرد
افزایش ریسک بازار با معامله‌گران بدون دانش
نوع فعالیت شرکت شامل چه مباحثی است و از چه زمانی شروع به فعالیت کرده‌اید؟
شرکت سهامیاب از سال ۹۱ شروع به کار کرده است و اردیبهشت سال ۹۲ در نمایشگاه «بورس بانک بیمه» رونمایی شد. این شرکت به‌سرعت توانست به رشد مطلوبی برسد. در این سال‌ها سهامیاب فرازوفرودهای زیادی را تجربه کرده و فعالیت‌هایی مانند استارت‌آپ‌ها و پرورش ایده‌های اولیه را شکل داده است. این شرکت در ابتدا در حوزه توسعه سیستم‌های نرم‌افزاری فعالیت می‌کرد؛ اما در سال ۸۹ وارد حوزه بازار سرمایه شد. سال ۸۹ موقعیت خوبی برای ورود به بورس بود؛ زیرا معاملات آنلاین به‌تازگی شکل‌گرفته بودند و زمانی که ما به‌عنوان یک کاربر وارد این سیستم‌های معامله آنلاین شدیم، ابزارهایی را دیدیم که به معامله‌گر کمک می‌کند در معاملات دید بهتری داشته باشد و سود بیشتری کسب کند؛ اما سابق بر این، این ابزارها در ایران وجود نداشتند. بنابراین فعالیت‌هایی مبتنی بر توسعه این نرم‌افزارها در ایران صورت دادیم.
طی رکودهای اقتصادی ایران و ضررهای اخیر مردم در بازار سرمایه، به نظر می‌رسد تمایل مردم به سرمایه‌گذاری در بورس کم شده است. فعالیت شرکت سهامیاب هم مربوط به بورس است و از شرایط بازار سرمایه تاثیر می‌پذیرد، این موضوع شرکت شما را در ماه‌های اخیر با چه چالش‌ها و مسائلی روبه‌رو کرده و برای حل این مشکل‌ها چه‌کارهایی انجام داده‌اید؟
در ابتدای امر باید بگویم در سال گذشته ما شاهد رشد و اقبال خوبی در بازار سرمایه بودیم. این رشد شارپی (نجومی) تبعات خود را به همراه داشت؛ ازجمله سرمایه‌گذاری عده زیادی از مردم که قبل از این صعود نجومی به‌دلیل وجود ریسک بالا در بازار سرمایه علاقه‌ای به سرمایه‌گذاری در بازار نداشتند؛ اما در بازار صعودی ریسک را کمتر حس کردند و وارد بازار شدند؛ سرمایه‌گذاری اکثر این افراد در بورس بدون دانش کافی و صرف وقت برای یادگیری موضوعات اولیه بورس بود و این عده دیدگاهی نسبت به بازار سرمایه و ریسک‌های آن نداشتند. علاوه بر این توجهی هم به توصیه‌های فعالان بازار نمی‌کردند که اگر دانش کافی ندارند، پول‌های خود را وارد صندوق‌ها کنند. به‌طورکلی حضور افراد بدون آموزش در بازار باعث ایجاد رفتارهای هیجانی شده و ریسک و بی‌ثباتی بازار را بالا می‌برد. برای مثال الگوریتم‌هایی که روند بازار را پیش‌بینی می‌کنند، متاثر از این هیجانات می‌شوند.
برای این مشکلات چه راهکارهایی وجود داشت و شرکت سهامیاب چه تدابیری اندیشید؟
در مواجهه با مشکلات این‌چنینی رویکرد صحیح می‌تواند فرهنگ‌سازی و آموزش مردم باشد که مکانیزم و کارکرد بازار سرمایه را هم مانند بانک‌ها به‌خوبی آن بشناسند. در حال حاضر مردم بانک‌ها را کامل می‌شناسند؛ اما ذهنیتی نسبت به سبدگردان‌ها و کارگزاری‌ها ندارند. مردم اگر می‌خواهند وارد بازار سرمایه شوند، باید راه و روش معامله‌گری در این بازار را یاد بگیرند. در این خصوص شرکت سهامیاب پیشنهاد می‌کند آموزش و فرهنگ‌سازی بورس در کشور از همان مقطع ابتدایی آغاز شود؛ ولی ازنظر ما هر رشدی بعد از ریاضت و سختی‌ها حاصل می‌شود. در سالی که بورس رشد نجومی داشت، تبعات آن زیاد بود؛ اما مردم کمی با بازار سرمایه و فرصت‌های آن آشنا شدند. به عقیده بنده، موج بعدی بازار، رشد صندوق‌ها و سبدگردان‌ها خواهد بود؛ چراکه مردم بالاخره می‌پذیرند که کار را باید به دست کاردان سپرد.
از نظر شما سهامیاب تا چه حد در آموزش و رشد دانش مردم در بازار سرمایه موثر بوده است؟
از ابتدا که در سهامیاب شروع به فعالیت کردیم، ابزارهای مختلفی وجود داشت که یکی از این بخش‌ها سوشال لرنینگ (آموزش اجتماعی) بود؛ یعنی برای مردم سخت بود که با خواندن کتاب‌ها یا جزوه و رفتن به کلاس، آموزش‌های لازم را دریافت کنند. از طرفی هزینه‌های کلاس‌ها هم برای آنها سنگین بود؛ اما یادگیری در فضای مجازی به‌راحتی اتفاق می‌افتاد. به‌طور مثال در حال حاضر سایت‌های مختلفی وجود دارد که کاربران سوالات بورسی خود را مطرح می‌کنند و کاربر متخصص دیگر به زبان روان و ساده سوال را پاسخ می‌دهد؛ زمانی که پیگیر کاربران می‌شویم، می‌بینیم سطح دانش آنها در حال افزایش است.
با توجه به وجود سرمایه‌های سرگردان در اقتصاد کشور، سهامیاب چه فعالیت‌هایی برای جذب این سرمایه‌ها دارد؟
ما مایل هستیم که پول مردم در بازار سرمایه به گردش دربیاید. زمانی که بحث ارزهای دیجیتال مطرح شد، خیلی از شرکت‌ها سراغ ما آمدند و به دلیل داشتن بیس‌یوزر (پایه کاربر) خواستند که در حوزه ارزهای دیجیتال فعالیت کنیم؛ اما من به‌شخصه موافق نبودم؛ چراکه مایل هستم پول در بازار سرمایه به گردش دربیاید؛ زیرا این موضوع برای اقتصاد ایران هم مطلوب‌تر است. حتی بحث‌های مدیریت دارایی را هم مایل بودیم در بازار سرمایه خودمان اتفاق بیفتد.
با توجه به برخی اخبار مبنی بر پتانسیل رشد ارزهای دیجیتال چرا سهامیاب فعالیت در حوزه ارزهای دیجیتال را نپذیرفت؟
بلاک‌چین فارغ از بحث ارزهای دیجیتال یک فناوری با استفاده‌های متفاوت است، برای مثال سیستمی کاربردی در برگزاری مجامع و رای‌گیری‌های آن به‌صورت آنلاین است؛ اما اینکه بخواهیم یک‌میلیون کاربر خودمان را به سمت ارزهای دیجیتال سوق بدهیم، ازنظر ما مناسب نیست.
ازنظر شما بازار سرمایه کشور ثبات دارد؟ داشتن ثبات برای بازار سرمایه تا چه حدی اهمیت دارد؟
فرازوفرودهایی که بازارهای مالی دارند، قطعا روی شرکت‌های بورسی تاثیرگذار است. مثلا ۴۰درصد کارگزاری‌ها از سال ۹۲ تا ۹۵ زیان‌ده بودند؛ ولی به یک‌باره در سال ۹۸ این رویه تغییر کرد و سودده شدند. ما در بازار فاکتورهایی داریم که بازار را بسیار تحت تاثیر قرار می‌دهد؛ مثلا سرمایه‌گذاری‌های فردی تبعات خود را به همراه می‌آورد. در این بازار باید دید درستی داشته باشیم، باید بدانیم ممکن است یک سال ضرر کنیم؛ اما سال بعد سودمان این ضرر را پوشش بدهد.
آیا شرکت سهامیاب برنامه‌های جدیدی برای توسعه شرکت یا افزایش خدمات‌رسانی به کاربران در نظر دارد؟
قطعا ما هدفی را برای شرکت تا پنج سال آینده متصور هستیم که درمورد مدیریت دارایی است و در این حوزه کارهای جدید بسیاری انجام خواهیم داد که برای کاربرانمان مفید هستند. در حال حاضر بخشی از برنامه‌ها را شروع کرده‌ایم.
با توجه به تورمی که در کشور وجود دارد، چگونه می‌توان حباب دارایی‌های یک شرکت را سنجید؟ سهامیاب چه اقداماتی در راستای شفاف‌سازی حباب دارایی شرکت‌ها انجام داده است؟
ما باید در زمینه تحلیل‌های فاندامنتال ابزارهای خوب ارائه بدهیم، ابزارها و نرم‌افزارهای مالی برای تحلیل تکنیکال وجود دارد که مردم از آنها استفاده می‌کنند؛ اما ایجاد ابزارهای تحلیل فاندامنتال و بنیادی هم اهمیت دارد؛ زیرا ما برای تحلیل فاندامنتال ابزار زیادی نداریم. یکی از اهداف ما توسعه ابزاری است که باوجود آنها بتوان نسبت‌ها را حساب کرد و سهام را تحلیل بنیادی کرد. این ابزارها باید بتوانند تحلیل‌ها را ساده‌سازی کنند و معنی نسبت‌ها و مقایسه‌ها را شرح بدهند. همچنین اطلاعاتی از خوب یا بد بودن نسبت‌ها، ایده‌های سرمایه‌گذاری و پرتفوی گردانی ارائه کنند.
بازدیدها، بازخوردها و عملکرد سهامیاب طی سال‌های اخیر را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
به طور کلی سایت سهامیاب یک‌میلیون کاربر ثبت‌نامی دارد و در یک ماه یک تا پنج میلیون بازدید دارد. فعالیت ما در سهامیاب ابتدا از شبکه اجتماعی شروع شد، سپس ابزار مدیریت سبد، مشاور سرمایه‌گذاری و معاملات آنلاین را ایجاد کردیم. از پارسال نیز با توجه به معضل کمبود دانش سرمایه‌گذاران آموزش‌ها را در بورس شروع کردیم و در برخی دانشگاه‌ها مانند شهید بهشتی و علامه به‌طور رایگان کلاس‌هایی برگزار کردیم.
