چادرملو؛ صنعتی بزرگ در دل کویر
صنعت سنگ‌آهن
سنگ‌آهن عنصری فلزی است و 5 درصد از پوسته زمین را دربرگرفته است. سنگ‌آهن ماده اولیه تولید فولاد اسـت. 98درصد سنگ‌آهن استخراج‌شده در سطح جهان برای تولید فولاد به‌کار می‌رود. صنایع خـودرو و ساخت‌وساز، بخش‌های اصلی مصرف‌کننده فولاد هستند و در نتیجه میزان تقاضای فولاد این بخش‌هـا بر تقاضا و قیمت سنگ‌آهن تاثیرگذار است. استرالیا بزرگ‌ترین کشور تولیدکننده سنگ‌آهن در دنیا است. ایران با تولید سالانه حدود 70میلیون تن سنگ‌آهن در بین پانزده کشور اول دنیا قرار دارد. مهم‌ترین شرکت‌های تولیدکننده سنگ‌آهن در ایران شرکت‌های معدنی و صنعتی گل گهر(کگل)، معدنی و صنعتی چادرملو (کچاد) و سنگ‌آهن گهر زمین (کگهر) هستند. بعد از استخراج سنگ‌آهن، کنسانتره سنگ‌آهن که از تغلیظ سنگ‌آهن به‌دست می‌آید، قرار دارد. مهم‌ترین شرکت‌های کنسانتره‌سازی کشور شرکت‌های معدنی و صنعتی گل گهر با ظرفیت 5/ 12میلیون تن، معدنی و صنعتی چادرملو با ظرفیت 8میلیون تن و سنگ‌آهن گهر زمین با ظرفیت 4میلیون تن هستند. بعد از تولید کنسانتره سنگ‌آهن، گندله‌سازی است که شرکت معدنی و صنعتی گل گهر با ظرفیت 10 میلیون تن بزرگ‌ترین تولیدکننده گندله در ایران است. برای ادامه فرآیند تولید فولاد از دو روش کوره‌بلند و قوس‌الکتریکی می‌توان استفاده کرد. در ایران به دلیل فراوانی و ارزانی انرژی (گاز و برق) بیشترین تولید فولاد از روش قوس الکتریکی است. در روش قوس الکتریکی، مرحله بعد از گندله، آهن‌اسفنجی، شمش فولادی و بعد از آن مقاطع فولادی است. در روش قوس الکتریکی ضریب تبدیل آهن‌اسفنجی به شمش 14/ 1 است یعنی به ازای هر تن تولید فولاد به طور متوسط به 14/ 1 تن آهن‌اسفنجی نیاز است. به همین ترتیب ضریب تبدیل گندله به آهن‌اسفنجی 46/ 1، کنسانتره به گندله یک و سنگ‌آهن به کنسانتره 54/ 1 است.
وضعیت عملیاتی شرکت
خط تولید فولاد شرکت معدنی و صنعتی چادرملو در سال 1396 و خط آهن اسفنجی در سال 1397 به بهره‌برداری رسید که با بهره‌برداری از این خطوط شرکت در زنجیره تولید فولاد به خودکفایی رسید. در حال حاضر ظرفیت اسمی تولید کنسانتره، گندله، آهن اسفنجی و شمش شرکت به ترتیب برابر با 8، 5/ 3، 5/ 1 و یک‌میلیون تن است.
در بخش فروش شرکت، کنسانتره سنگ‌آهن و فولاد با سهم 75درصدی از مبلغ فروش مهم‌ترین محصولات شرکت هستند. نرخ کنسانتره، گندله و آهن‌اسفنجی بر مبنای نرخ شمش فولاد خوزستان تعیین و نرخ این محصول هم بر اساس نرخ جهانی با لحاظ درصدی تخفیف محاسبه می‌شود.
بهای تمام‌‌شده شرکت از مواد اولیه (شامل هزینه استخراج سنگ‌آهن از معدن و خرید سنگ‌آهن)، سربار (شامل هزینه مواد غیرمستقیم، انرژی و استهلاک و...)، حقوق و دستمزد و حق‌انتفاع پروانه بهره‌برداری از معدن تشکیل شده است. شرکت، سنگ‌آهن مورد نیاز خود را از معادن تحت مالکیت خود استخراج می‌کند. ذخایر معادن فعلی شرکت رو به اتمام است و در همین راستا شرکت در سنوات گذشته برای تامین سنگ‌آهن خود توانست مجوز اکتشاف محدوده آنومالی 19D را کسب کند. ذخایر احتمالی این معدن در حدود 100میلیون تن است که در صورت بهره‌برداری از آن می‌تواند سنگ‌آهن مورد نیاز شرکت را برای چند سال تضمین کند. در صورت بهره‌برداری از معدن جدید هزینه باطله‌برداری و انتقال سنگ‌آهن به هزینه‌های شرکت اضافه می‌شود. در کنار اکتشاف معدن، شرکت با سایر تامین‌کنندگان سنگ‌آهن هم صحبت کرده و در سال گذشته هم بخشی از سنگ‌آهن مورد نیاز خود را از سایرین خریداری کرده است. در صورت خرید سنگ‌آهن از سایرین، شرکت دیگر هزینه حق‌انتفاع (حق بهره‌برداری از معدن) ندارد؛ اما در عوض هزینه خرید و حمل‌ونقل شرکت افزایش می‌یابد. مواد غیرمستقیم مصرفی شرکت هم بیشتر مربوط به الکترودهای گرافیتی و فروآلیاژهایی است که در تولید شمش کاربرد دارند و اکثرا وارادتی هستند و با نرخ دلار رابطه مستقیم دارند.
نرخ جهانی و داخلی محصولات
سیاست‌های کاهش آلودگی در چین به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده فولاد جهان، باعث کاهش عرضه فولاد در بازارهای جهانی شده که این مهم دلیل رشد قیمت این محصول شده است. از سوی دیگر کشف و تزریق واکسن کرونا باعث از سرگیری فعالیت شرکت‌های تولیدکننده شده است که این عامل طرف تقاضا مواد اولیه را تقویت کرده و باعث افزایش بیشتر قیمت فولاد و زنجیره آن شده است و با توجه به تزریق پول و سیاست‌های انبساطی بانک‌های مرکزی کشورهای جهان که باعث ایجاد چشم انداز تورمی شده انتظار می‌رود در دوره بلندمدت رشد نرخ فولاد ادامه داشته باشد و از سقف‌های قیمتی قبل از بحران سال 2008 میلادی نیز فراتر رود.
از سوی دیگر وزرات صنعت، معدن وتجارت برای سامان بخشیدن به بازار فولاد در سنوات گذشته نرخ کنسانتره، گندله و آهن‌اسفنجی را به ترتیب 5/ 16، 5/ 23 و 50 درصد نرخ شمش فولاد خوزستان تعیین کرده بود. با رشد نرخ‌های جهانی، اختلاف نرخ داخلی مواد میانی با نرخ جهانی آنها افزایش یافت؛ به‌طوری‌که صادرات این مواد نسبت به فروش داخلی برای شرکت‌های تولیدکننده مزیت داشته باشد تا در همین راستا شرکت‌های تولیدکننده درخواست افزایش نرخ‌ها را داشته باشند. پیش‌بینی‌ها حاکی از افزایش نسبت‌ها به ترتیب به 21 درصد برای کنسانتره سنگ‌آهن، 28 درصد برای گندله و 60 درصد برای آهن‌اسفنجی است و چون شرکت معدنی و صنعتی چادرملو در تمام زنجیره فعالیت می‌کند، افزایش این ضرایب برای شرکت یک مزیت حساب می‌شود و می‌تواند موجب افزایش درآمد شرکت شود.
نتیجه‌گیری و جمع‌بندی
انتظار می‌رود که نرخ‌های فعلی شمش فولاد با توجه به محدودیت‌های تولید در چین، سیاست انبساطی بانک‌های دنیا و برگشت تدریجی اقتصاد به زمان قبل از کرونا در بلندمدت نیز پایدار باشد که این امر باعث می‌شود شرکت‌های فعال در این صنعت رشد سودآوری مناسبی داشته باشند. بنابراین می‌توان سرمایه‌گذاری در شرکت معدنی و صنعتی چادرملو را به عنوان یک سرمایه‌گذاری کم‌ریسک و بلندمدت بررسی کرد. همچنین با توجه به روند تولید سالانه شرکت و نرخ‌های جهانی پیش‌بینی می‌شود شرکت معدنی و صنعتی چادرملو برای سال مالی 1400 حدود 428.929 میلیارد ریال فروش و 241.204 میلیارد ریال سود (سود هر سهم 4.300ریال) شناسایی کند که نسبت قیمت به درآمد پیشرو (p/ e forward) شرکت برابر با 5/ 5 است.
