در گفتوگو با مدیرعامل هلدینگ دارویی سیناژن بررسی شد
دردسر بدهی‌های دولتی برای شرکت‌های داروسازی
این موضوع به خصوص در دوره‌های بحرانی اقتصادی کشور که عملا بار اصلی اقتصاد بر دوش بخش خصوصی بیش از هر زمانی سنگینی می‌کند بیشتر به چشم می‌خورد و محدودیت‌های بیشتر در قالب‌های مختلف از بوروکراسی سفت و سخت‌تر، قوانین بازدارنده و محدود‌کننده، نظارت‌های غیرضروری و... افزایش می‌یابد و این مسائل در مجموع علاوه بر شکست سنگینی که در حوزه اقتصاد کشور به همراه دارد و بازدهی تولید را در مجموع کاهش می‌دهد باعث دلسردی فعالان بخش خصوصی و دلزدگی آنها از هر نوع همکاری در شرایط بحرانی می‌شود.
در همین راستا هاله حامدی‌فر، مدیرعامل هلدینگ دارویی سیناژن با اشاره به اینکه این شرکت در دوره کنونی طرح مهمی را در زمینه تولید واکسن در دستور کار دارد، گفت: با آنکه شاید مهم‌ترین اولویت برای کشور در وضعیت کنونی تولید واکسن است، اما رویکرد‌ها حمایتی نیستند و برخورد‌هایی صورت می‌گیرد که گویا مشکلی در این زمینه در کشور وجود ندارد. به گفته وی متاسفانه مشکلات کشور در شرایط بحرانی را بخش خصوصی برطرف می‌کند و جمع‌بندی تاریخی ۲۰ سال اخیر نشان می‌دهد که بحران‌های کشور غالبا بر دوش بخش خصوصی بوده است. وی با بیان اینکه ادعا نمی‌کنیم هیچ سوءاستفاده‌ای توسط بخش خصوصی اتفاق نیفتاده، گفت: اما حتی بخش خصوصی بزرگی که هیچ نوع سوءاستفاده‌ای در مسائل اقتصادی نکرده و سالم فعالیت کرده، در این شرایط احساس پشتیبانی نمی‌کند و همواره در جایگاه متهم قرار دارد و این موضوع باعث می‌شود بسیاری از فعالان اقتصادی این بخش دلسرد شده و فعالیت‌های توسعه‌ای خود را متوقف کنند.
وی با بیان اینکه نیازی نیست مشوق‌ها از بخش خصوصی همیشه مالی و اقتصادی باشند، مطرح کرد: مهم‌ترین مشوق برای یک فعال اقتصادی اعتماد و باور است که نشان دهد تلاش‌های بخش خصوصی دیده می‌شود، اما متاسفانه در ایران بخش خصوصی همواره در حال دفاع از صداقت و سلامت خود است و در جایگاه متهم قرار دارد و این باعث می‌شود در بلندمدت روحیه همکاری و حمایت در شرایط بحران را از دست بدهد و به این ترتیب هر بار به جمع فعالان اقتصادی دلزده اضافه خواهد شد.
ضعف مدیریت دولت در مقابله با چالش‌های صنعت دارو
حامدی‌فر در ادامه با بیان اینکه دولت در حوزه سیاست‌گذاری صحیح در تخصیص ارز و نیز هموار کردن مسیر تولید داخل در شرایط تحریم‌های بین‌المللی ضعیف عمل کرده است به دو موضوع سیاست‌گذاری در حوزه یارانه‌ها و بازپرداخت بدهی‌های بیمارستان‌های دولتی به شرکت‌های پخش اشاره کرد و گفت: در هر دو مورد دولت می‌توانست با سیاست درست مدیریتی و سیاست‌گذاری صحیح مشکلات را برطرف کند، اما متاسفانه در این حوزه‌ها نیز تصمیمات نادرستی اتخاذ شده است.
به گفته وی تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی به ابتدای زنجیره تولید دارو که ظاهرا دولت برای حمایت از مصرف‌کننده نهایی در پیش گرفته نه تنها باعث رفع نیاز‌های دهک‌های نیازمند نشده است بلکه منافع آن عاید افرادی می‌شود که اصولا برای تامین نیاز‌های خود مشکلی ندارند و به زیان شرکت‌های تولیدکننده دارو نیز منتهی و باعث شده بسیاری از این شرکت‌ها با مشکلات مالی روبه‌رو شوند. این در حالی است که اگر دولت ارز ۴۲۰۰ تومانی را بردارد و مابه‌التفاوت این طرح را از طریق بیمه‌ها در اختیار مصرف‌کننده نهایی قرار دهد این چالش‌ها به خودی خود مرتفع می‌شود، اما دولت در این زمینه هنوز تصمیم قاطعی نگرفته است.
وی در مورد بازپرداخت بدهی‌های دولت به شرکت‌های داروسازی نیز گفت: این مساله نیز به دلیل ضعف مدیریت دولت است. به گفته وی موضوع بدهی دولت، مشکلات زیادی را برای شرکت‌های پخش ایجاد کرده است که دلیل آن نیز مشخص نبودن ردیف اعتبارات و بودجه‌هایی است که دولت در اختیار بیمارستان‌ها قرار می‌دهد و این مساله باعث انحراف منابع به عنوان مثال از سمت دارو به سایر فعالیت‌ها می‌شود و نتیجه این امر کاهش اعتبارات و بدهی بیمارستان‌ها به شرکت‌های پخش است و این در حالی است که اگر دولت ردیف‌های بودجه بیمارستان‌ها را مشخص کرده و ردیف بودجه دارو را تفکیک کند، این معضل به آسانی مدیریت می‌شود.
صادرات و قوانین دردسرساز دولت
وی در ادامه با اشاره به اینکه صادرات در یکی، دو سال اخیر با مشکلات زیادی روبه‌رو شده گفت: در این زمینه مشکلاتی مانند تحریم‌های بانکی و مشکلات حوزه نقل و انتقال پول و چالش‌های مربوط به تامین مواد اولیه را باید برشمرد که با مصوبه‌ها و بخشنامه‌های مختلفی از سمت دولت نیز روبه‌رو شد که از آن جمله می‌توان به تصویب بخشنامه‌ها و قوانینی اشاره کرد که بازگشت ارز صادراتی را ناگزیر می‌ساخت؛ هرچند دولت تلاش کرده این قوانین را اصلاح کند، اما تنش‌های ناشی از این قوانین در سال گذشته مشکلاتی را برای بازار‌های صادراتی ایجاد کرد.
به گفته مدیرعامل سیناژن بازار صادراتی از حساسیت بالایی برخوردار است و مشکلاتی که هرچند برای کوتاه مدت در این بازار‌ها ایجاد می‌شوند ضربه‌های سنگینی ایجاد می‌کنند. از سوی دیگر از آنجا که صنعت دارو از ارز ۴۲۰۰ تومانی استفاده می‌کند، بنابراین نظارت‌ها و سخت‌گیری‌ها و بوروکراسی حاکم بر آن در مقایسه با سایر صنایع بیشتر است. این در حالی است که در صورتی صادرات در همه حوزه‌ها و خصوصا دارو می‌تواند گسترش یابد که شرایط دیپلماسی بهبود یابد و مشکلات بانکی و تحریم‌ها برطرف شوند و از سوی دیگر روابط با شرکت‌های خارجی گسترش یابد، زیرا در حال حاضر شرکت‌های کمی‌در دنیا هستند که ریسک همکاری با شرکت‌های ایرانی را می‌پذیرند.
حامدی‌فر افزود: در این دو سال بسیاری از شرکت‌های همکار خارجی، همکاری خود را با شرکت‌های ایرانی قطع کرده‌اند. البته در حال حاضر بخش زیادی از مواد اولیه دارو را در داخل کشور تولید می‌کنیم؛ با این حال برای تولید آنها نیز به واردات برخی مواد واسط نیاز داریم و این به معنای آن است که نمی‌توان به طور کامل از واردات بی‌نیاز شد، زیرا حدود ۶۰ تا ۷۰درصد مواد اولیه تولید دارو داخلی است و در نتیجه هنوز بخشی از نیاز از طریق واردات تامین می‌شود که از تحریم‌ها تاثیر می‌پذیرند و گره آن نیز توسط دیپلماسی و سیاست‌های دولت در حوزه بین‌الملل باز می‌شود.
سیناژن و ۶۰ درصد صادرات محصولات تولیدی
وی در ادامه افزود: شرکت دارویی سیناژن کار خود را در سال ۱۳۷۳ و با فعالیت در زمینه محصولات تحقیقات بیوتکنولوژی آغاز کرد و سپس وارد حوزه تشخیصی بیوتکنولوژی شد و در نهایت در سال ۸۰ در حوزه تولید دارو‌های بیوتکنولوژیک ورود کرد. اولین دارویی که در آن زمان تولید شد و بیشترین ارزبری را در دوره خود در اختیار داشت و پیچیده‌ترین دارو در آن زمان محسوب می‌شد، «اینترپرون بتا» بود که برای درمان بیماری «ام‌اس» استفاده می‌شد و در آن زمان در همکاری تحقیقاتی مشترک با انستیتو «پرام هوفر» آلمان تولید شد. در نهایت در سال ۸۵ اولین داروی این شرکت با نام «سینووکس» با محتوای اینترپرون بتا وارد بازار شد که از درآمد این محصول برای توسعه محصولات و کارخانه‌های جدید استفاده شد. بنابراین شرکت سیناژن به هلدینگ دارویی سیناژن - متشکل از شرکت‌های نانو الوند، آریوژن، شرکت سیناژن ایلاج که در ترکیه واقع است - تبدیل شد.
یک شرکت زیرمجموعه دیگر این هلدینگ نیز با نام آروکو، تجهیزات خط تولید دارو‌های بیوتکنولوژیک را تولید می‌کند. شرکت سیناپخش نیز در زمینه پخش و توزیع دارو فعالیت می‌کند. این هلدینگ در حال حاضر حدود ۴ هزار نیروی کار را با متوسط سنی ۳۲سال و متوسط تحصیلات کارشناسی ارشد در اختیار دارد و سهم بازار آن به نسبت دارو‌های مختلف متفاوت است و از ۴۰ تا ۸۰ درصد بازار را در اختیار دارد.
تولید دارو‌های کمیاب
به گفته مدیرعامل سیناژن، این شرکت، دارو‌های بیماران خاص و صعب‌العلاج را با ۶۰ مولکول دارویی تولید می‌کند که این دارو‌ها در گذشته عمدتا در دنیا توسط یک یا دو تولیدکننده تولید می‌شدند و وارداتی بودند؛ اما بعد از تولید این دارو‌ها توسط شرکت‌های زیرمجموعه سیناژن، هم دسترسی به دارو افزایش یافت و هم قیمت‌ها به شدت کاهش یافت.
حامدی‌فر با بیان اینکه این شرکت از ابتدا به بازار‌های صادراتی چشم دوخته بود و بنابراین در این زمینه از همان ابتدا تلاش‌های خود را آغاز کرد، افزود: سیناژن و آریاژن در ایران خطوط تولیدشان دارای تاییدیه «GMP» اتحادیه اروپاست و این در حالی است که در زمینه تولید دارو‌های بیولوژیک در خاورمیانه شرکت دیگری نداریم که دارای این تاییدیه باشد و این موضوع بسیار اهمیت دارد. از سوی دیگر ۶۰درصد دارو‌های تولیدی این شرکت صادر می‌شوند.
به گفته وی این شرکت در حال حاضر می‌تواند در حوزه دارو‌هایی که تولید می‌کند نیاز خاورمیانه را تامین کند. اکنون بزرگ‌ترین بازار صادراتی تولیدات این شرکت روسیه است، اما به کشور‌های عراق، سوریه، آذربایجان، قزاقستان، پرو، سریلانکا و... نیز صادرات انجام می‌دهد و بازار‌های صادراتی سیناژن، از آمریکای لاتین تا شرق آسیا گسترش یافته است.
سیناژن پیشرو در مبارزه با کرونا
وی در نهایت گفت: مطالعات بالینی انجام شده توسط بیمارستان مسیح دانشوری روی داروی رسیژن ثابت کرد اینترفرون بتا که برای بیماران مبتلا به ام اس استفاده می‌شود با اثر ضدویروسی خود سبب کاهش نرخ رشد ویروس کرونا در بدن افراد بیمار درگیر می‌شود. استفاده از رسیژن در زمان مناسب سبب کاهش میزان مرگ و میر بیماران به یک پنجم شد. در نتیجه سال گذشته تعداد زیادی از این بیماران از این دارو استفاده کردند. این محصول در دنیا تنها یک تولیدکننده دارد و برای بیماران کووید-۱۹ «توسیلیزومب» داروی بستری در آی‌سی‌یو استفاده می‌شود. در حال حاضر این محصول توسط شرکت آریوژن از زیرمجموعه‌های هلدینگ دارویی سیناژن تولید و راهی بازار شده است. این دو دارو کمک بسیار زیادی به بیماران کرونایی کرده‌اند.
