بازار خاکستری در تجارت امروزی
در سال‌های اخیر بازار خاکستری یا واردات موازی توجه زیادی را به خود جلب کرده است. مطابق با تعریف کالاهای بازار خاکستری عموما کالاهای مارک‌داری هستند که تنها از طریق فروش‌شان توسط کانال‌های فاقد اختیار از طرف صاحب مارک تجاری قابل تشخیص هستند. دلیل اصلی به‌وجود آمدن این پدیده در تجارت بین‌الملل، موضوع تفاوت قیمت بین کشورها است. دو نوع کالای خاکستری وجود دارد: کالاهای داخلی و واردات از طریق کالای بازار خاکستری داخلی، اعضای کانال تولیدکننده قانونی علامت تجاری کالاها را به اعضای کانال غیرقانونی می‌فروشند، سپس این اعضا کالاها را در داخل می‌فروشند. برخلاف کالاهای بازار خاکستری داخلی، کالاهای بازار خاکستری خارجی علامت معتبری دارند و بدون موافقت مالک علامت تجاری وارد می‌شوند. رفتار مصرف‌کننده تحت تاثیر عوامل درونی و بیرونی شکل می‌گیرد و با توجه به اینکه مصرف‌کنندگان در محیطی پویا و دائما در حال تغییر فعالیت می‌کنند و محصولات و خدمات مصرفی دائما در حال تغییر و تحول هستند، پرداختن به مساله عوامل موثر بر خرید مصرف‌کنندگان از بازارهای خاکستری در حال حاضر از اهمیت بالایی برخوردار است. فروشندگان بازار خاکستری اغلب افراد یا شرکت‌های تجاری کوچکی هستند که بودجه محدودی دارند. آنها ممکن است نتوانند از عهده هزینه‌های اولیه خرید محصولات گران‌تر از کشور مبدأ برآیند. یکی از پیچیده‌ترین مشکلاتی که شرکت‌های بین‌المللی با آن مواجهند، پدیده تفاوت قیمت‌ها بین کشورها است. وقتی که اختلاف قیمت‌ها زیاد می‌شود خریداران یا ریسک‌پذیران مستقل وارد بازار می‌شوند و محصولات را در کشورهای ارزان‌قیمت می‌خرند و مجددا به کشورهای با قیمت بالا صادر می‌کنند و در نتیجه از اختلاف قیمت‌ها سود می‌برند. بازار در فرهنگ بازرگانی آکسفورد ۲۰۰۲ از سه رویکرد بازار خاکستری تعریف شده است. به این معنی که می‌توان گفت خاکستری شامل بازارهایی است که در آن کمبود کالا وجود دارد، بازار خاکستری نوعی از بازار سهام است که هنوز در آن سهام صادر نشده‌اند و بازاری که در آن مصرف‌کنندگان سنشان بالاتر از ۷۰ است و موهای خاکستری‌رنگ دارند که درآمد نسبتا خوبی دارند و خواهان مصرف آن هستند. دو نوع کالای خاکستری وجود دارد: یعنی کالاهای داخلی و واردات.
مهم‌ترین خطرات ناشی از بازارهای خاکستری شامل کاهش تدریجی ارزش نام و نشان تجاری، تیره شدن روابط تولیدکننده، واسطه، مشتری، اختلال در استراتژی‌های بازاریابی و کسب سود، تضعیف استراتژی قیمت‌گذاری سنتی و مشکل در ایجاد و نگهداری تصویر جهانی است. بازار خاکستری آنلاین شفافیت اطلاعاتی بالایی دارد چون دسترسی و موجود بودن اطلاعات بازار آنلاین بیشتر است در نتیجه فروشندگان و خریداران می‌توانند مشاهده و واکنش بهتری نسبت به فعالیت‌های یکدیگر داشته باشند.
بازار خاکستری آنلاین
پیشرفت‌های تکنولوژی اطلاعات رشد بازارهای خاکستری آنلاین را تقویت کرده است و افراد به راحتی می‌توانند یک فروشگاه خرده‌فروشی آنلاین تاسیس کرده و به دامنه وسیعی از مشتریان دسترسی پیدا کنند تا محصولات بازار خاکستری را بفروشند.
دو علت اصلی برای شکاف قیمتی بین مناطق مختلف جغرافیایی وجود دارد: اول، محصولات وارداتی مشمول حق گمرک و مالیات در کشورهای واردکننده می‌شوند. دوم، صاحبان برندها به طور استراتژیک قیمت‌ها را طبق شرایط مختلف محلی مثل رقابت محلی، ناهمگنی مشتری و موقعیت‌یابی برند تنظیم می‌کنند.
در اقتصاد جهانی، شرکت‌ها باید زنجیره‌های تامین جهانی خود شامل کانال‌های غیرمجاز را به طور گسترده‌ای مدیریت کنند. رویدادهای بازار خاکستری اغلب تاثیری منفی روی درآمد مالک برند، تصویر برند، احساس مشتری و روابط با خرده‌فروشان مجاز دارد. برای مالک برند مهم است که فعالیت‌های بازار خاکستری را به دقت کنترل و مدیریت کند. بسیاری از واسطه‌های ضعیف‌تر یا غیرتهاجمی ممکن است مورد حمله بازار خاکستری قرار گیرند. زمانی که این امر رخ دهد، اولین واکنش واسطه‌ها این است که ممکن است، عصبانی شوند و به سوی تولیدکننده حمله و از او انتقاد کنند که چرا بازار خاکستری وجود دارد بنابراین باید واسطه‌ها را از فعل و انفعالات و مزایای حاصل از شناسایی بازار خاکستری به طور وسیع از جمله اینکه چرا بازار خاکستری وجود دارد، بازار خاکستری در کجا وجود دارد و آنها در مقابله با بازار خاکستری چه کاری باید انجام دهند، آگاه کرد. زمانی که واسطه‌ها در مورد بازار خاکستری آموزش دیده باشند، انتظار پدیدارشدن چنین بازاری را دارند، بنابراین بیشتر انرژی خود را صرف این می‌کنند که از پدیدار شدن این بازار جلوگیری کنند. برخی پیشنهادهای کاربردی به شرکت‌های تولیدکننده کالا که محصولات خود را در چند بازار توزیع می‌کنند و از وجود بازارهای خاکستری لطمه می‌خورند ارائه می‌شود که:
الف - عامل بازاریابی قیمت را به‌گونه‌ای تنظیم کنند که دلالان بازارهای مختلف نتوانند از اختلاف قیمت‌های موجود به نفع خود استفاده کنند و در واقع سودهای ناشی از فروش کالا به جیب دلالان بازارهای خاکستری نرود.
ب - شیوه توزیع و انتشار یا صادرات کالاهای تولیدی خود را به‌گونه‌ای تنظیم کنند که دلالان بازارهای مختلف نتوانند از اختلاف قیمت‌های موجود به نفع خود استفاده کنند و در واقع سودهای ناشی از فروش کالا به جیب دلالان بازارهای خاکستری نرود.
ج - تبلیغ و بازاریابی کالاهای تولیدی خود را به‌گونه‌ای تنظیم کنند که دلالان بازارهای مختلف نتوانند از اختلاف قیمت‌های موجود به نفع خود استفاده کنند و در واقع سودهای ناشی از فروش کالا به جیب دلالان بازارهای خاکستری نرود.
د- عوامل محیطی را که در اختیار تولیدکننده است به‌گونه‌ای تنظیم کنند که دلالان بازارهای مختلف نتوانند از اختلاف قیمت‌های موجود به نفع خود استفاده کنند و در واقع سودهای ناشی از فروش کالا به جیب دلالان بازارهای خاکستری نرود.
