در گفت‌‌‌وگو با رئیس هیات‌مدیره انجمن پخش دارو مطرح شد
مطالبات ۴تریلیون تومانی شرکت‌های پخش از دولت
کارشناسان این حوزه معتقدند شناخت مسوولان پخش کشور و وزارت بهداشت از حوزه توزیع بسیار محدود است و مذاکراتی که درباره مشکلات موجود در این حوزه از جمله ناچیز بودن مارجین پخش دارو یا مطالبات شرکت‌های پخش با آنها صورت گرفته، به نتیجه‌ای نرسیده است.
در همین راستا رئیس هیات‌مدیره انجمن پخش دارو در گفت‌‌‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» با اشاره به آنکه پیش از نوروز صحبت‌هایی مبنی بر ناچیز بودن مارجین پخش در کشور شده است، گفت: موضوع عدالت در بحث سلامت که دسترسی به دارو را با کیفیت بالا و قیمت مناسب و شرایط یکسان برای آحاد مردم ایجاد می‌کند، از مسوولیت‌ها و افتخارات شرکت‌های پخش دارو در کشور است، اما در همین شرایط کنونی شرکت‌های پخش با بیش از ۴تریلیون تومان مطالبات روبه‌رو هستند.
سید ابراهیم هاشمی گفت: شرکت‌های پخش امروز با بدهی‌های کلانی در قالب وام روبه‌رو هستند و این موضوع برای تک‌تک شرکت‌های پخش دیده می‌شود که دلیل آن نیز بازپرداخت ضعیف پول دارو‌ها توسط بیمارستان‌های دولتی و دانشگاه‌های علوم پزشکی است و آسیب آن را نیز در نهایت بیماران می‌بینند. به گفته وی زمانی که به صورت دستوری شرکت‌های پخش تحت فشار قرار می‌گیرند که باید دارو در اختیار بیمارستان بدهکار قرار بگیرد، عملا صنعت پخش تضعیف می‌شود. بدتر از آن زمانی است که به دلیل تخصیص ارز دولتی به دارو، رشد بهای دارو ناچیز است به‌طوری‌که امسال قرار است قیمت دارو تنها ۱۰ درصد افزایش یابد؛ درحالی‌که حقوق پرسنل حدود ۴۵درصد افزایش یافته که عملا تناسبی بین درآمد و هزینه‌ها در پخش وجود ندارد. به گفته هاشمی بار‌ها اعلام کرده‌ایم تخصیص ارز دولتی اشتباه محض دیگری است که مانع از رشد صنعت پخش و حتی تولید دارو در کشور می‌شود، اما به بهانه اینکه بیمه‌ها ممکن است هزینه دارو را نپردازند یا بسیاری از مردم بیمه نباشند مبنای قیمت دارو از ارز دولتی به آزاد تغییر نیافته که آسیب‌های بزرگی را برای جامعه ایجاد کرده و قاچاق و کمبود دارو از اثرات این سیاست هستند. بر این اساس، عدم پرداخت مطالبات، مارجین پایین و دستوری برخورد کردن با پخش موضوعاتی است که ما با آنها روبه‌رو هستیم. نکته تاسف بار آن است که اگر شرکت‌های پخش یک روز مالیات خود را به دولت نپردازند با جریمه‌های سنگین روبه‌رو می‌شوند و این در حالی است که باید با التماس و خواهش مطالبات خود را از بیمارستان‌هایی که اکثر آنها دولتی هم هستند دریافت کنند.
رشد نرم‌افزار و ضعف مکانیزاسیون
هاشمی می‌گوید در حوزه نرم‌افزاری شرکت‌های پخش چیزی از دنیا کم ندارند. به گفته وی استفاده از ساختار‌های مکانیزاسیون پیشرفته پخش دارای دو بخش اصلی است؛ قسمتی برای صحت بخشی و سرعت انجام کار که با توجه به فرهنگ و شرایط شرکت‌های پخش، میزان استفاده از این مکانیزم‌ها متفاوت است، اما در مجموع چنین مکانیزمی در کشور در حال حاضر وجود دارد. ولی در رابطه با مکانیزاسیون در حوزه ماشین‌آلات، توجیه اقتصادی برای سرمایه‌گذاری وجود ندارد، زیرا ماشین‌آلات بسیار‌گران قیمت بوده و بخش زیادی از آنها وارداتی است و در عین حال سرویس و نگهداری آنها بسیار پرهزینه است. در این بین می‌توان از پروتکل‌های این نوع نرم‌افزار‌ها استفاده کرد اما کار آنها را نیروی انسانی بدون خطا انجام دهند. به عبارتی با این ساز و کار در این حوزه عقب افتادگی نخواهیم داشت.
کرونا و از خودگذشتگی شرکت‌های پخش
در دوره کرونا شرکت‌های پخش یک شاهکار انجام دادند و واقعیت آن است بخش عمده موفقیت‌هایی که در سایر قسمت‌ها به نمایش گذاشته شد توسط منابع مالی و توانایی‌های شرکت‌های پخش صورت گرفت، اما متاسفانه هیچ حمایتی از این شرکت‌ها نشد و حتی خیلی جا‌ها دچار مشکلات عدیده‌ای شدند. شرکت‌های پخش کار‌های بزرگی را در این مدت در حوزه توزیع ماسک و سایر نیاز‌های بهداشتی مقابله با کرونا و در زمینه تامین به موقع دارو‌های مبارزه با کرونا و توزیع آن در سراسر کشور انجام دادند.
به گفته هاشمی اگرچه این اقدامات به دلیل وظایفی است که به آنها محول شده و با میل و رغبت این کار را برای دسترسی مردم انجام دادند، اما متاسفانه سازمان‌های دولتی همکاری لازم را نداشتند، درحالی‌که شرکت‌های پخش منابع مالی سنگینی را برای تامین ماسک متقبل شدند و سهم توزیع ماسک توسط شرکت‌های پخش از نیم درصد به ۸۰ درصد رسید که توفیق بزرگی برای کشور و مسوولان بود که این نیاز در کمترین زمان ممکن مرتفع شد، ولی متاسفانه کمتر از ۴ ماه از کسب این موفقیت نگذشته بود که تعامل مناسبی را از سمت حوزه‌های سیاست‌گذاری مشاهده نکردیم.
موانع بهره‌وری در شرکت‌های پخش
بهره‌وری به دلیل درگیری شرکت‌های پخش با مشکلاتی مانند کمبود نقدینگی و اداره مالی نسخه‌ای برای عبور از تهدید‌های مالی محسوب می‌شود و این شرکت‌ها هر روز تلاش می‌کنند بهره‌وری را افزایش داده و از این شرایط عبور کنند. شرکت‌های پخش بزرگی هستند که ورشکست شده‌اند یا مدیران آنها در زندان هستند. شرکت‌های پخش در حوزه بهره‌وری تلاش می‌کنند کار‌های بزرگی انجام دهند تا بتوانند بخشی از مشکلات را با ارتقای بهره‌وری برطرف کنند و از سوی دیگر تجارب خود را در اختیار یکدیگر قرار می‌دهند و انجمن پخش دارو و مکمل‌های انسانی به صورت مداوم در تلاش است تا تجربیاتی که به ارتقای بهره‌وری در حوزه فعالیت آنها منتهی می‌شود را بین همکاران دست به دست کند تا مشکلاتی که در این حوزه وجود دارد برطرف شوند.
سه توصیه به دولت
رئیس هیات‌مدیره انجمن پخش دارو در ادامه با چند درخواست از دولت اعلام کرد در صورتی که این حمایت‌ها صورت بگیرد شرکت‌های پخش می‌توانند خدمات بهتری را به صورت سریع‌تری ارائه کنند. به گفته وی نکته اول اینکه در کشوری که نرخ بهره تا این میزان بالاست و دسترسی به سرمایه به سختی صورت می‌پذیرد از دولت و شرکت‌های دولتی خواهشمندیم مطالبات شرکت‌های پخش را به موقع در اختیار آنها قرار دهند به‌رغم بدهی کلان حدود ۴هزار میلیارد تومانی دولت به شرکت‌های پخش، متاسفانه دولت و شرکت‌های دولتی پاسخگو نیستند و عملا استراتژی و برنامه‌ای برای بازگرداندن این بدهی‌ها اعلام نمی‌کنند. نکته دوم آنکه در بحث مالیات و تامین‌اجتماعی، هر روز برای شرکت‌های پخش یک چالش جدید ایجاد می‌کنند و شفاف‌سازی هم در این حوزه صورت نمی‌گیرد و به نظر می‌رسد این عدم شفافیت به خودی خود شرایط را برای مداخلات بیشتر فراهم کرده است. موضوع دیگر مداخلات حوزه دولتی در امور اجرایی است. ما دارای مراودات کالایی با طرف‌های تجاری هستیم و صرفا یک خدمت ارائه نمی‌کنیم و باید پول کالای خود را دریافت کنیم. این در حالی است که اگر قرار است کسی در این موضوع مداخله‌ای داشته باشد، باید کلیه وجوه را با هم مشاهده کند و به این نکته دقت کند که تصمیمی که می‌گیرد آیا به صلاح نظام سلامت کشور هست یا خیر و سپس در آن مداخله کند.
قاچاق و واسطه‌ها
هاشمی با اشاره به اینکه ما در ایران قانون خوبی داریم که تمام دارو‌ها از تامین‌کننده و تولیدکننده به نظام توزیع داده شود و از آنجا به دست مصرف‌کننده یا بیمارستان‌ها برسد، گفت: متاسفانه شاهد برخی اقدامات هم هستیم که قانون را به راحتی دور می‌زنند و برخوردی هم با آنها نمی‌شود که البته قابل اغماض است اما موضوع مهم‌تر در شبکه بهداشت، بحث قاچاق است. وقتی شرایط به گونه‌ای است که اجازه نمی‌دهیم برخی دارو‌ها از مجاری رسمی وارد کشور شوند درحالی‌که برای برخی بیماران به این دارو‌ها نیاز داریم خودمان شرایط را برای قاچاق فراهم می‌کنیم که این جدا از موضوع سوداگری است و به قوانین و مقررات و محدودیت‌های ارزی مرتبط است.
موضوع دیگر قاچاق توسط سوداگران است که با آنکه زمینه‌های خوبی برای مقابله با آن فراهم است، اما فرآیند‌ها برای مقابله آن به خوبی دیده نشده است.
