مدیرعامل شرکت کارخانه‌های پنبه و دانه‌های روغنی خراسان در خصوص برنامه‌های ۱۴۰۰ میگوید
۱۱ هزار هکتار زیرکشت دانه‌های روغنی کلزا
نتایج حاصل از مطالعات انستیتو تغذیه ایران نشان می‌دهد ۲۱ درصد از کل انرژی مصرفی مردم کشورمان از طریق مصرف روغن تامین میشود و طبق آخرین اخبار رسمی ضریب خوداتکایی کشور در تولید روغن مقدار ۱۰درصد اعلام شده است و ۹۰درصد از ۵/ ۱میلیون تن روغن گیاهی مورد نیاز کشور در سال از طریق واردات تامین میشود. بررسی مطالعات و تجربیات کشور‌های موفق در کشت دانه‌های روغنی نشان می‌دهد ایران با توجه به اقلیم‌های گوناگون و نیروی انسانی مستعد می‌تواند ضریب وابستگی به واردات روغن نباتی و کنجاله و دانه‌های روغنی را کاهش دهد و به حداقل برساند. در گذشته نه‌چندان دور تولید دانه‌های روغنی بیشتر متکی بر تولید سویا، آفتابگردان و پنبه‌دانه بود که عمدتا در استان‌های گلستان و مازندران کشت می‌شد، اما در سال‌های اخیر در بین انواع دانه‌های روغنی با توجه به شرایط اقلیمی، کشت پاییزه و نیاز کم به آب، کشت کلزا در اولویت قرار گرفته است. برای کسب اطلاعات کامل و جامع از وضعیت تولید دانه‌های روغنی در یکی از بزرگ‌ترین کارخانه‌های پنبه و دانه‌های روغنی کشور سراغ ابوالفضل بوژمهرانی، مدیرعامل و نایب‌رئیس هیات‌مدیره شرکت کارخانه‌های پنبه و دانه‌های روغنی خراسان وابسته به سازمان اقتصادی کوثر رفتیم. متن زیر ماحصل این گفت‌و‌گو است.
چرا شرکت پنبه و دانه‌های روغنی خراسان در زمینه تولید و عرضه انواع کنجاله و روغن‌های گیاهی خام و بسته‌بندی روغن تصفیه‌شده ورود پیدا کرده، آیا واردات این محصولات به‌صرفه‌تر نبوده است؟
با توجه به استراتژیک بودن روغن و کنجاله در کشور و وابستگی بسیار زیاد ایران به واردات روغن، شرکت ما بر آن شد تا در زمینه تولید روغن، کنجاله و محصولات مشابه گام بردارد با در نظر گرفتن دیدگاه کلان سیاسی- اقتصادی تولید این محصولات که به‌طور مستقیم به خوراک و معیشت مردم مربوط می‌شوند امر ضروری برای کشور است. اگرچه ازنظر اقتصادی عمده دانه مصرفی کشور وارداتی است و در نگاه اول به نظر می‌رسد باید روغن و کنجاله یعنی محصول نهایی وارد شود؛ اما با در نظر گرفتن توان صنعتی کشور و ایجاد اشتغال وسیع در کارخانه‌های روغن‌کشی و همچنین حاشیه سود منطقی استحصال روغن مسلما واردات دانه خام و استحصال روغن و کنجاله آن منطقی است؛ و طبیعتا تولید کنجاله و روغن علاوه بر عدم خروج ارز از کشور منجر به ایجاد اشتغال و... میشود. درنتیجه تولید این محصول در کشور می‌تواند مفید واقع شود.
یکی از مسائل مهم در بخش مواد غذایی ذائقه هر کشور است، در محصولات خود به چه میزان به این موضوع توجه کرده‌اید؟
با توجه به اینکه تنها راه تامین ویتامین‌های محلول در چربی E، D، K و A و اسید‌های چرب ضروری بدن از طریق این روغن‌ها است در این راستا شرکت پنبه و دانه‌های روغنی خراسان با در نظر گرفتن نیاز مشتری و طیف ذائقه گسترده ایرانی، اقدام به تولید محصولات سلامت‌محور از قبیل روغن بسته‌بندی کنجد، هسته انگور و... کرده و رویکرد کلی خود را تنوع‌بخشی به محصولات قرار داده و این رویکرد را می‌توان به وضوح در بخش روغن‌کشی، فروش فله و در بخش بسته‌بندی و فروش شبکه‌ای مشاهده کرد. چنانچه طی ۱۰ سال گذشته محصولات شرکت در بخش روغن‌کشی از ۷ محصول به ۲۱ محصول و در بخش بسته‌بندی روغن تصفیه از ۲ محصول به ۹ محصول افزایش پیدا کرده است. در ضمن در واحد تحقیق و توسعه این شرکت طرح‌های دانش‌بنیان و بسیار ارزشمندی در زمینه غنی‌سازی روغن خوراکی در دست اقدام است که به‌زودی با صنعتی شدن آنها گام‌هایی در خصوص احترام به ذائقه ایرانی برداشته میشود.
برای حفظ کیفیت و ارتقای این محصول چه برنامه‌هایی داشته یا خواهید داشت؟
در این راستا شرکت پنبه و دانه‌های روغنی خراسان همواره حفظ و ارتقای کیفیت محصولات را یکی از سیاست‌های کلی و اهداف مهم خود می‌داند، لذا این شرکت با توجه به فناوری روز دنیا، نیرو‌های جوان و متعهد همواره تلاش کرده تا با تولید روغن‌های سلامت‌محور در سبد محصولات خود، مانند روغن کنجد و هسته انگور که خواص بسیاری نسبت به سایر روغن‌های خوراکی دارد شعار خود را به مرحله اجرا درآورد.
ما توانستیم واحد کنترل کیفیت خود را به مدرن‌ترین دستگاه‌های آزمایشگاهی دنیا مجهز کرده و به‌صورت شبانه‌روزی بر کیفیت محصولات نظارت کنیم. همچنین در واحد تولید با به‌روزرسانی فناوری در یک خط تولید کاملا اتوماتیک و مجهز به تجهیزات های‌تک سعی در ارتقای کیفیت داشته و داریم و از این رو خروج ۷ مقاله ISI و ۲۰ مقاله داخلی نشانگر توجه به کیفیت و تنوع محصولات دانش‌بنیان است.
فکر می‌کنید بزرگ‌ترین چالش کشور برای تهیه انواع روغن خوراکی مربوط به چه موضوعی است و پیشنهاد شما برای رفع این موضوع چیست؟
کشور ما ازلحاظ توان صنعتی، تولید و ایجاد زنجیره تامین، قدرتمند و توانا است و قطعا بزرگ‌ترین چالش کشور در تهیه روغن‌های خوراکی، تامین مواد اولیه است که بیش از ۹۰درصد آن به واردات وابسته است. پیشنهاد ما با توجه به شرایط سخت و تحریم‌های ظالمانه حاکم بر کشور تنها توسعه کشت دانه‌های روغنی به‌صورت مکانیزه است؛ اما در کنار توسعه کشت باید تجهیزات و مکانیزاسیون برداشت نیز به حد کافی ایجاد شود.
فکر می‌کنید رشد این صنعت چه میزان اشتغال‌زایی و ارزآوری برای کشور داشته باشد؟
همان‌طور که در قسمت‌های قبل توضیح دادم روغن در کشور ما کالای استراتژیک محسوب میشود که بیش از ۹۰درصد آن وارداتی است بنابراین با توجه به این نکته با افزایش رشد این صنعت شاهد کاهش خروج ارز از کشور خواهیم بود؛ و از آنجا که این صنعت ارتباط تنگاتنگی با کشاورزی و صنایع دام و طیور دارد در نتیجه با رونق این صنعت می‌توان متصور بود که بیش از هزاران شغل چه به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم برای جوانان فراهم شود.
در حال حاضر چند شهر درگیر تولید مواد اولیه این محصول هستند؟
به‌طورکلی استان‌های شمالی کشور با آب‌وهوای مرطوب‌تر محیط مناسبی برای کشت دانه سویا محسوب می‌شوند، اما تقریبا تمام استان‌ها می‌توانند در عرصه کشت دانه‌های روغنی کلزا و کنجد ورود پیدا کنند. در واقع در پهنای وسیع ایران بزرگ امکان کشت دانه‌های مختلف روغنی وجود دارد.
برای صادرات چه برنامه‌ای دارید؟
به علت وابستگی کشور به واردات بیش از حد روغن با ممنوعیت صادرات روغن به سایر کشور‌ها روبه‌رو هستیم. ولی با توجه به کشت دانه کنجد در ایران اقداماتی در خصوص صادرات این محصول شروع شده است. ضمنا با توجه به تولید محصولات جدید در صورت عدم منع صادرات پروتئین سویا برنامه گسترده‌ای برای صادرات این محصول به کشور‌های هم‌جوار شرقی داریم.
برنامه ۱۴۰۰ شما معطوف به چه اهدافی است؟
در راستای حمایت از تولید داخل و خودکفایی در تولید دانه‌های روغنی، طرح‌های مشارکت کشت دانه کلزا با کشاورزان در دستور کار قرار دارد و مقرر شده در سال جدید ۱۱هزارهکتار از مزارع کشور زیر کشت این دانهها برده شود. افزایش تنوع محصولات و اختصاص بیشتر سبد خانوار به محصولات شرکت، طرح‌های مختلف توسعه‌ای و همچنین افزایش فضا‌های انبار‌ها و ظرفیت‌های تولیدی در دست اجرا و تحقیق (که در این راستا به مطالعات راه‌اندازی خط تولید پروتئین سویا پرداخته‌ایم) و اشتغال‌زایی بیشتر با توجه به تولید محصولات جدید مانند پروتئین سویا و تصفیه روغن و افزایش ظرفیت تولید ازجمله برنامه‌های مدنظر در سال‌جاری است.
