مسافران که به‌عنوان مهم‌ترین گروه ذی‌نفع یک پرواز هستند با اطمینان از استانداردهای صنعت هوانوردی به خلبان پرواز اعتماد کرده و با وی، گروه پروازی و هواپیمای موردنظر مسافرت می‌کنند. از حیث استانداردهای هوانوردی خلبان پرواز باید دارای ویژگی‌هایی باشد که به‌اختصار در دو بخش به آنها اشاره می‌کنیم: بخش اول ویژگی‌های فردی خلبان است که البته سلامت جسمی و روحی از اولین مشخصه‌های یک خلبان است. معمولا خلبان‌های پرواز افرادی هستند که عاشقانه پرواز و سیر در آسمان را دوست دارند و شاید مهم‌ترین عاملی که آنها را به این شغل سوق می‌دهد علاقه‌مندی آنها باشد. علاوه بر این عامل، خلبان‌ها باید تمرکز فکری بسیار بالا داشته باشند و از آغاز عملیات پرواز تا انتهای آن صرفا به برنامه پرواز فکر کنند. خلبان‌ها باید در تصمیم‌‌گیری سرعت بسیار بالایی داشته و زمان را برای تصمیم گرفتن از دست ندهند. قدرت تحلیل بالا از دیگر مشخصاتی است که افرادی که می‌خواهند به خلبانی اشتغال داشته باشند باید دارا باشند. شهامت و شجاعت، توان حفظ آرامش و خونسردی بالاخص در شرایط بحرانی و کنترل استرس و هیجانات در آن شرایط از سایر ملزومات فردی کسی است که می‌خواهد به‌عنوان خلبان پرواز ایفای نقش کند. با فرض وجود قطعی مشخصات فردی، در بخش دوم، خلبان باید به دانش و مهارت‌هایی نظیر هوانوردی، کار تیمی، تسلط بر مفاهیم ایمنی و امنیت، هواشناسی، مدیریت بحران، زبان انگلیسی، قوانین و مقررات بین‌المللی و... کاملا تسلط داشته باشد. سازمان‌هایی که متولی امور هوانوردی در هر کشوری هستند قطعا بر اساس قوانین و مقررات و پروتکل‌های بین‌المللی و تطبیق افراد متقاضی خلبانی با الزامات هوانوردی چه در بخش مشخصات فردی و چه دانش و مهارت از طریق تست‌های پزشکی، روانشناسی، آزمون‌های مختلف مهارتی و... باید به قطعیت موارد فوق برسند تا امکان سپردن جان صدها نفر مسافر را به مدیر راهبری هواپیما یا همان خلبان داشته باشند. در غیر این صورت باید منتظر حوادث متنوع پروازی در سراسر دنیا باشیم.

با فرض اینکه کاپیتان پرواز کلیه شرایط لازم برای پرواز را داشته باشد باید پرنده تحت اختیار را با کمک گروه پروازی از مبدا تا مقصد هدایت کند. برای یک پرواز موفق گروه پروازی با محوریت خلبان باید کاملا با یکدیگر هماهنگ بوده و قبل از پرواز از سلامت هواپیما و کلیه تجهیزات منصوبه اطمینان حاصل کنند. برای این امر معمولا خلبان‌ها طی چک‌لیستی بخش‌های مختلف هواپیما از جمله موتورها، سیستم هیدرولیک، سیستم ناوبری، چرخ‌ها، میزان سوخت و... را بررسی می‌کنند. کوچک‌ترین کم‌توجهی و عدم توجه به استانداردها می‌تواند حوادث جبران‌ناپذیری را به بار آورد. علاوه بر آن خلبان قبل از پرواز باید مسیر پروازی و آب‌وهوای مسیر را چک کند. همچنین باند فرودگاه مقصد، روشنایی باند و تجهیزات خدمات‌رسانی پرواز از دیگر موضوعاتی است که خلبان باید قبل از پرواز آنها را بررسی کند. همان‌گونه که ملاحظه می‌کنیم برای یک پرواز موفق اقدامات فوق انجام می‌شود. قصور در بررسی هر یک از موارد فوق ممکن است منجر به اتفاقات بسیار نامبارکی شود که تصورش هم سخت است پس خلبان‌یک پرواز مسوولیت زیادی دارد و در بین سایر اعضا نقش خلبان حائز اهمیت است. او باید با رعایت کلیه الزامات، مسافران را سالم به مقصد برساند. برای موفقیت در امر بالا خلبان باید تمرین‌ها و آموزش‌های مستمری بگذراند تا بتواند با تحلیل کلیه عوامل درون و بیرون، پرواز را به‌سلامت به‌سوی مقصد هدایت و در آنجا به زمین بنشاند. توجه به این نکته حائز اهمیت است که خلبان‌ها چنانچه در تحلیل داده‌ها به نواقص برخورد کنند برای پیشگیری از حوادث احتمالی و حفظ جان مسافران اقدام به پرواز نمی‎‌کنند. به مدیران بنگاه‌ها، سازمان‌ها و کسب‌وکارها باید همانند خلبان پرواز نگاه کرد؛ یعنی باید برای تعیین مدیران، استانداردهایی تعریف و اجرا کرد؛ چه در حوزه ویژگی‌های فردی و چه در بخش دانش و مهارت مدیریتی.

اگر به سازمان همانند یک هواپیما نگاه شود و به مدیران همانند خلبان، قطعا وضعیت سازمان‌ها، بنگاه‌ها و کسب‌وکارها به‌مراتب بهتر از شرایط فعلی می‌شود. مهم‌ترین نگرشی که اینجانب از آن به‌عنوان منطق پرواز در مدیریت یاد می‌کنم در بنگاه‌های کاملا خصوصی به نسبت سایر سازمان‌های دولتی، عمومی و خصولتی به‌مراتب بیشتر به چشم می‌خورد. به نظر من سازمان‌ها و مدیران آنها برای کامیابی بیشتر باید منطقی که برای پرواز حاکم است را پیاده کنند؛ این منطق به‌صورت همزمان از تعیین مدیر تا کسب دانش و مهارت وی برای سایر منابع مشهود و نامشهود سازمان جاری و ساری می‌شود.

اخبار مرتبط