افزایش وابستگی صنایع و خدمات به فناوری اطلاعات

ایمان برادری، موسس شرکت دیجی وایز در خصوص ضرورت توجه به مدیریت خدمات فناوری اطلاعات به «دنیای‌اقتصاد» گفت: نقش فناوری اطلاعات در سازمان‌ها نسبت به دو دهه پیش، پررنگ‌تر شده تا جایی که رشد کسب‌وکارها به کارکرد فناوری اطلاعات در حوزه‌های مختلف و مدیریت هزینه‌ها بستگی دارد. وابستگی شدید صنایع مختلف به فناوری اطلاعات، نقطه‌ای است که به بحث مدیریت خدمات فناوری اطلاعات اهمیت می‌بخشد.

 نقش تحول دیجیتال در توسعه کسب‌وکارها

موسس دیجی وایز در ادامه روند تغییر نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات را چنین توضیح داد: «تا حدود سال ۲۰۱۰، IT به‌عنوان اهرمی برای فعالیت بهتر و بهینه‌تر کسب‌وکارها شناخته می‌شد. ولی از سال ۲۰۱۰ و با ظهور پدیده جدیدی به نام تحول دیجیتال، فناوری اطلاعات و ارتباطات، علاوه بر اجرای نقش سابق خود، کمک کرد تا مدل‌های کسب‌وکار بر پایه فناوری‌های دیجیتالی به‌طور کامل تغییر کنند. در واقع استفاده از فناوری‌های نوینی مثل رایانش ابری و هوش مصنوعی منجر به ظهور انقلاب صنعتی چهارم شد. در حالی‌ که تا پیش ‌از این دوره، IT پشت‌صحنه ایستاده بود و عامل توانمندساز کسب‌وکارها به‌حساب می‌آمد و حوزه مدیریت خدمات فناوری اطلاعات نیز در آن نقش اساسی داشت؛ اما پس از پا گرفتن انقلاب صنعتی چهارم که با هوش مصنوعی گره ‌خورده بود، فناوری اطلاعات تبدیل به هسته مرکزی کسب‌وکارها شد. تبدیل‌شدن شرکت‌های اوبر یا ایربی‌ان‌بی به بزرگ‌ترین شرکت‌های حمل‌ونقل و هتلداری در جهان بدون مالکیت حتی بر یک تاکسی یا هتل؛ خود نشان از تاثیر استفاده از تحول دیجیتال به‌مثابه یک گام روبه‌جلو برای IT دارد. گامی که سبب ادغام کسب‌وکار‌های فناوری اطلاعات باهم و از بین رفتن مرز بین آنها شده است.»

 رسیدن به تحول دیجیتال، نیازمند باور به‌ضرورت وجود فناوری

در ادامه این فعال حوزه خدمات مشاوره، آموزش و توسعه دانش فناوری اطلاعات یکی از معضلات اصلی کشور را اقتصاد دولتی و خصولتی می‌داند که باوری به ضرورت رسیدن به تحول دیجیتال ندارد و تشریح کرد: «مهم‌ترین چالش سازمان‌های دولتی ناتوانی در دستیابی به تحول دیجیتال و مدیریت خدمات فناوری اطلاعات است. علت اصلی این ناکامی هم این است که اعتقاد و باوری که به تحول دیجیتال بینجامد، در سازمان‌ها وجود ندارد. مدیریت خدمات فناوری اطلاعات و تحول دیجیتال به درآمدزایی بالاتر، سرویس‌دهی بهتر و کاهش هزینه‌ها منجر می‌شود؛ اما این ماجرا در سازمان‌های عریض و طویل دولتی، دردسرهای بسیاری را با خود به همراه دارد.»

به گفته برادری ازآنجا‌که دوران مدیریتی نیز در سازمان‌های دولتی کوتاه است، عملا کمتر کسی در پی این است که تغییری اساسی ایجاد کند و برای ایجاد تغییر در بدنه سازمان بجنگد یا در مقابل ذهن‌های سنتی و قدرت‌های پنهان درون‌سازمانی بایستد. به‌اضافه اینکه در حال حاضر، مدیران رده‌بالا در بدنه دولت و سازمان‌های بزرگ در رده سنی هستند که دانش ایجاد چنین تحولاتی را ندارند و ما فقط می‌توانیم امیدوار باشیم که با روی کار آمدن نیروهای جوان‌تر، حرکت جدیدی آغاز شود. در چند سال اخیر به دلیل افزایش اهمیت فناوری اطلاعات و پررنگ شدن نقش آن در سازمان‌ها، مدیران ارشد در برخی سازمان‌ها پذیرفتند که راهی به‌جز پیوستن به موج تحول دیجیتال ندارند. به‌طور مثال در صنعت بانکداری، وزارت اقتصاد با هوشمندی، به همه بانک‌های دولتی الزام تدوین طرح تحول دیجیتال و حرکت به سمت بانکداری دیجیتال را ابلاغ کرد.

برادری گفت هم‌اکنون مدیران سنتی مجبور شده‌اند به سمت دیجیتالی شدن گام بردارند؛ اما حقیقت این است که حرکت به این‌سو با اجرایی شدن این طرح‌ها متفاوت است؛ زیرا اجرایی شدن طرح‌ تحول دیجیتال، نیازمند باور به‌ضرورت وجودی تحول دیجیتال در عمق و لایه‌های مختلف سازمان‌های دولتی و خصولتی است که هم‌اکنون در کشور، این باور به‌طور کامل مشاهده نمی‌شود.»

 چالش‌های بازار رقابت صنعت مشاوره در ایران

صنعت مشاوره در ایران به‌شدت مهجور است و آن طور که باید از آن قدردانی نمی‌شود. وی در این‌ باره افزود: «شرکت‌های ایرانی سال‌ها به‌راحتی حاضر بودند به ازای یک نفر روز حق‌الزحمه مشاور خارجی که اغلب آنهایی که در ایران فعالیت می‌کنند و تراز اول هم نیستند، معادل ۲هزار تا ۳هزار یورو پرداخت کنند، اما حاضر نیستند برای مشاوران ایرانی خلاق و توانمند با وجود شناخت بهتر محیط کسب‌وکار و فرهنگ کشور و حتی در مواردی، توانایی‌های بیشتر نسبت به یک مشاور خارجی، هزینه معقول و متناسبی پرداخت کنند؛ بنابراین عمده مشکلی که صنعت مشاوره با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند، این است که قیمت پروژه‌های مشاوره در حوزه‌های مختلف فناوری اطلاعات نظیر امنیت، مدیریت فناوری اطلاعات و استقرار استانداردها و همچنین حوزه تحول دیجیتال قیمت‌هایی نیست که در مقایسه با بازار جهانی، نسبت متعادلی داشته باشد. در نتیجه شرکت‌های مشاوره ایرانی در مقایسه با شرکت‌های بین‌المللی و بومی کشورهای دیگر، نتوانسته‌اند چندان بزرگ شوند. به‌علاوه در کشور چند گروه در حوزه مشاوره مدیریت نقش پررنگی دارند که شامل دانشگاه‌ها و شرکت‌های مشاوره می‌شوند که متأسفانه تعامل مناسب و سازنده‌ای با یکدیگر ندارند و در نتیجه، اندازه اکوسیستم مشاوره مدیریت در ایران بسیار کوچک است.

وی ادامه داد: کمبود تعداد بازیگران داخلی که در این حوزه فعال باشند به نسبت پتانسیل بازار، نیز یکی دیگر از دلایلی است که رقابت مطلوبی در این بازار بین شرکت‌ها شکل نگرفته است و در نتیجه، تلاش زیادی در بازیگران مختلف حوزه مشاوره برای افزایش دانش و تخصص خود انجام نمی‌شود. در مقابل و در بازار بین‌المللی مشاوره مدیریت، می‌بینیم که تعداد زیادی شرکت تراز اول وجود دارند که در طول سال محتوای آموزشی و تخصصی زیادی را به‌رایگان در اینترنت به اشتراک می‌گذارند تا بتوانند سهم خوبی برای خود در ذهن مخاطب و مشتریان بالقوه خود ایجاد کنند.

 دیجی وایز، پرچم‌دار فرهنگ‌سازی و آموزش مدیریت خدمات فناوری

موسس شرکت دیجی وایز از نقشی که این شرکت طی سال‌های فعالیت خود در مبحث مدیریت خدمات فناوری اطلاعات داشته و اهمیت فرهنگ‌سازی، چنین گفت: «ما در دورانی که IT ماهیتی تزئینی و تئوریک برای سازمان‌ها داشت یعنی حدودا در اواسط دهه ۸۰، با تکیه‌بر سابقه اجرایی در پروژه کارت سوخت کشور و پیاده‌سازی سیستم پشتیبانی آن بر مبنای چارچوب مرجع روش‌های مدیریتی خدمات فناوری اطلاعات و سازگار کردن آنها با نیازهای کسب‌وکار (ITIL)، به دنبال آموزش مدیریت خدمات فناوری اطلاعات به سازمان‌ها بودیم که هنوز فرهنگ استقرار آن در سازمان‌های داخلی وجود نداشت. از ابتدای دهه ۹۰ اما با افزایش تعداد سازمان‌هایی که اهمیت توجه به روش‌های مدیریتی خدمات فناوری اطلاعات را شناخته و پیاده‌سازی کردند و چه ورود سایر شرکت‌های مشاوره به این حوزه، اهمیت مدیریت خدمات فناوری هر روز پررنگ‌تر از دیروز شده است.

وی گفت: در حال حاضر دیجی وایز با پشتوانه استقرار ITIL در بزرگ‌ترین سازمان‌های ایرانی، به‌عنوان رهبر و پرچم‌دار اصلی کشور در حوزه آموزش، مشاوره و پیاده‌سازی ITIL مطرح است. یکی از عوامل مهم رشد جایگاه ITIL در سال‌های اخیر، فرهنگ‌سازی و آموزش نیروی انسانی سازمان‌ها در این حوزه است. ما در این بخش توانسته‌ایم در یک دهه گذشته، هزاران نفر از مدیران و متخصصان فناوری اطلاعات در صنایع مختلف را آموزش دهیم و هم‌اکنون نیز با تاسیس دیجی وایز آکادمی، به دنبال این هستیم که از ابتدای سال ۱۴۰۰، فعالیت خود را در حوزه آموزش فناوری اطلاعات و تحول دیجیتال گسترده‌تر کرده و بستری جامع و حرفه‌ای برای آموزش مدیران و متخصصان ایرانی فراهم کنیم.

وی در نهایت گفت: همچنین دیجی وایز در طول نزدیک به یک دهه فعالیت خود در صنعت مشاوره ایران، تلاش کرده که در حوزه مشاوره برخلاف جو موجود که اکثرا افراد به شکل شخصی مشاوره می‌دهند، به شکل شرکتی و با استفاده از یک گروه از نیروهای خلاق و متخصص در حوزه‌های مختلف مدیریتی، در بازار فعالیت کند که نتیجه آن، افتخار همکاری با بزرگ‌ترین شرکت‌های ایرانی در صنایع مخابرات، فناوری اطلاعات، بانکداری، پرداخت و پتروشیمی بوده است. همین نکته به‌تنهایی نشان‌دهنده روند رو به رشد شرکت است و ما توانستیم علاوه بر حوزه مشاوره، کسب‌وکار خود را در آموزش و راهکارهای مدیریتی هم گسترش دهیم و در سه بخش DigiWise Consulting، DigiWise Solutions و DigiWise Academy تعریف کنیم که بر این اساس، برنامه‌های زیادی برای رشد بیشتر شرکت در سال ۱۴۰۰ و قرن جدید داریم. »